6 kadencja, 51 posiedzenie, 1 dzień (07-10-2009)
1 punkt porządku dziennego:
Sprawozdanie Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka o wniosku Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej o ponowne rozpatrzenie ustawy z dnia 28 sierpnia 2009 r. o zmianie ustawy o prokuraturze oraz niektórych innych ustaw (druki nr 2340 i 2343).
Poseł Wojciech Wilk:
Panie Marszałku! Panowie Ministrowie! Panie Prokuratorze! Wysoka Izbo! W imieniu Klubu Parlamentarnego Platformy Obywatelskiej chciałbym przedstawić stanowisko dotyczące sprawozdania Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka o wniosku prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej o ponowne rozpatrzenie ustawy z dnia 28 sierpnia 2009 r. o zmianie ustawy o prokuraturze oraz niektórych innych ustaw.
Na wstępie chciałbym powiedzieć, że klub Platformy Obywatelskiej w pełni popiera wniosek Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka, by Wysoki Sejm ponownie uchwalił ustawę, którą wymieniłem przed chwilą, w brzmieniu dotychczasowym. Ustawa ta bowiem poprzez rozdzielenie funkcji ministra sprawiedliwości i prokuratora generalnego stwarza realne warunki do wzmocnienia niezależności prokuratury i oddzielenia jej od politycznych nacisków. Wyklucza sytuację ręcznego sterowania prokuraturą i jej wykorzystywania do bieżącej gry politycznej. Ustawa ta stwarza ramy do tego, aby prokuratura zajmowała się tym, do czego została powołana, tj. strzeżeniem praworządności oraz czuwaniem nad ściganiem przestępstw. Błędne wydaje się założenie, że prokurator i prokuratura kreują politykę karną państwa. Politykę karną państwa określa bowiem ustawodawca poprzez stanowienie takiego, a nie innego prawa.
Szanowni Państwo! Nikt nie ma wątpliwości, że prokuratura bardzo często była wikłana w polityczne rozgrywki. Zjawisko to nasiliło się w czasie rządów poprzedniej koalicji. Takie są fakty. Słusznie zauważył pan poseł sprawozdawca, że obecnie w Sejmie funkcjonują trzy komisje śledcze i we wszystkich z tych komisji jednym z kluczowych problemów jest działalność prokuratury, więc obrona istniejącego stanu rzeczy nie wydaje się zasadna.
Zdaniem mojego klubu zawetowana przez pana prezydenta ustawa to krok w dobrym kierunku. Z jednej strony, wprowadza ona mechanizmy zapewniające kontrolę organów władzy publicznej nad działalnością i prokuratora generalnego, i prokuratury, a z drugiej strony mechanizmy te nie pozostają w sprzeczności z zasadą prokuratorskiej niezależności. Pan prezydent w swoim wniosku wyraża obawę, że: ˝przyjęte w ustawie rozwiązania w oczywisty sposób prowadzą do powstania kolejnej prawniczej korporacji˝. Moim zdaniem, zdaniem mojego klubu, jest to błędna teza. Zaproponowane w ustawie rozwiązania na to nie wskazują. Przypomnę, że ustawa wprowadza chociażby zasadę kadencyjności. Kadencja prokuratora generalnego trwa sześć lat, podobnie jak kadencja prokuratora apelacyjnego i okręgowego. Kadencja prokuratora rejonowego trwa cztery lata. Przypomnę też, że - mówił również o tym pan poseł sprawozdawca - prokuratora generalnego powołuje pan prezydent spośród dwóch kandydatów przedstawianych przez Krajową Radę Sądownictwa i Krajową Radę Prokuratury, a prokuratorów powszechnych jednostek organizacyjnych prokuratury oraz prokuratorów wojskowych jednostek organizacyjnych prokuratury powołuje prokurator generalny, więc brak jest tutaj elementu obieralności, co jest jedną z właściwości korporacji. Nie daje się również obronić zarzut pana prezydenta co do niekonstytucyjności wskazywania kandydata, a później kandydatów, przez Krajową Radę Sądownictwa. Mówił również o tym pan poseł sprawozdawca. Wskazanie przez ustawę dodatkowych kompetencji Krajowej Rady Sądownictwa nie pozostaje w sprzeczności z konstytucją.
Szanowni Państwo! W czasie prac nad tą ustawą, ale również dzisiaj padło bardzo wiele słów na temat niezależności prokuratorów, szczególnie jeżeli chodzi o niezależność w wykonywaniu funkcji procesowych, w podejmowaniu indywidualnych decyzji. Przypomnę, że ustawa, o której dzisiaj mówimy, rozstrzyga ten problem w sposób jednoznaczny. Prokurator w zakresie wykonywania czynności określonych w ustawach jest niezależny. Prokurator bezpośrednio przełożony jest uprawniony do zmiany lub uchylenia decyzji prokuratora podległego, ale zmiana lub uchylenie tej decyzji wymagają zawsze formy pisemnej i - przypominam - zawsze są włączane do akt sprawy. Prokurator jest zobowiązany wykonywać zarządzenia, wytyczne i polecenia prokuratora przełożonego, jednak również przypomnę, że zarówno zarządzenia, wytyczne, jak i polecenia nie mogą dotyczyć treści konkretnej czynności procesowej.
Panie Marszałku! Panowie Ministrowie! Wysoka Izbo! Tak jak powiedziałem na wstępie, klub Platformy Obywatelskiej będzie głosował za ponownym uchwaleniem ustawy z dnia 28 sierpnia 2009 r., czyli za odrzuceniem weta pana prezydenta. Uchwalenie tej ustawy należy traktować jako krok w dobrym kierunku. Wszystkim nam powinno zależeć na profesjonalnej, wolnej od politycznych wpływów prokuraturze. A ta ustawa, chociażby poprzez rozdzielenie funkcji prokuratora generalnego i ministra sprawiedliwości, wprowadzenie kadencyjności, określenie jasnych zasad naboru na prokuratorskie etaty, w kierunku takiej prokuratury zmierza. Dziękuję bardzo. (Oklaski)
Przebieg posiedzenia