6 kadencja, 51 posiedzenie, 1 dzień (07-10-2009)

Oświadczenia.

Poseł Czesław Czechyra:

    Dziękuję.

    Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Moje oświadczenie chcę poświęcić Lipsku, powiatowemu miastu Mazowsza, liczącemu blisko 13 tys. mieszkańców. Miasto położone jest w dolinie rzeki Krępianki, w miejscu krzyżowania się dwóch ważnych historycznych szlaków komunikacyjnych: jednego z Sandomierza do Warszawy oraz drugiego wzdłuż Krępianki przez Solec nad Wisłą. Jest to miasto ludzi o wielkich sercach.

    W tym roku Lipsko obchodzi 420-lecie uzyskania praw miejskich. Najstarsze zapiski o Lipsku datowane są na rok 1589. Wtedy to Katarzyna Wolska - właścicielka wsi Lipa Miklaszewska uzyskała od ówczesnego króla Zygmunta III Wazy przywilej organizowania dwóch jarmarków rocznie i cotygodniowych targów. Ten przywilej prawdopodobnie oznaczał lokację Lipska, w którym funkcjonował szpital dla ubogich i w którym budowano drewniany kościół. Jednak dopiero w 1613 r. akt lokacji Lipska otrzymał Mikołaj Oleśnicki od króla Zygmunta III Wazy, bowiem poprzedni dokument prawdopodobnie uległ spaleniu. Mikołaj Oleśnicki nadał miastu herb. Na miejscu drewnianego kościoła wybudował zachowany do dzisiaj murowany kościół katolicki.

    W XVII wieku prawie połowę mieszkańców Lipska stanowili Żydzi. Lipsko należało do Galicji Zachodniej przyłączonej do Austrii w okresie rozbiorów. Od roku 1809 znajdowało się w Księstwie Warszawskim, zaś od 1815 w Królestwie Polskim w woj. sandomierskim, obwodzie opatowskim, pow. soleckim.

    W 1817 r. Filip Obniński, sędzia pokoju pow. soleckiego, zorganizował szkołę elementarną, która istniała przez 40 lat. Rok 1831 zapisał się w pamięci mieszkańców ogromnymi zniszczeniami i stratami spowodowanymi epidemią cholery i walkami polsko-rosyjskimi. Za największą inwestycję lat 1840-1846 uznano budowę studni pompowej na rynku, a już w 1847 r. wybudowano kanał odprowadzający ścieki. Od 1856 r. zarysowuje się aktywność Żydów. Powstaje szkółka żydowska, łaźnia, parkan wokół cmentarza. Odrestaurowano drewnianą bożnicę. W 1857 r. znaczną część miasta strawił pożar. Mieszkańcy Lipska brali czynny udział w powstaniu styczniowym. Od 1868 r. Lipsko było osadą, a prawa miejskie odzyskało dopiero po 88 latach. W 1915 r., w czasie działań wojennych, Lipsko zostało doszczętnie spalone.

    W odrodzonej Polsce Lipsko weszło w skład pow. iłżeckiego, woj. kieleckiego i w okresie międzywojennym bardzo się zaktywizowało w dziedzinie oświaty, kultury i polityki. Mieszkańcy zajmowali się rolnictwem i rzemiosłem. Sławnym synem ziemi lipskiej był Antoni Gustaw Bem, urodzony w Lipsku pisarz, krytyk literacki i nauczyciel Stefana Żeromskiego.

    Lata II wojny światowej przyniosły nowe zniszczenia. W okresie okupacji Lipsko było aktywnym ośrodkiem konspiracji. W wyniku działań wojennych prawie połowa mieszkańców straciła życie. Na lata powojenne przypada odbudowa i rozwój Lipska. Burzliwa historia miasta, naznaczona działaniami wyzwoleńczymi, wiązała się z koniecznością walki o przetrwanie utrudnianej ciągiem zmian administracyjnych.

    Leżące na krańcach Mazowsza Lipsko odnosi wiele sukcesów, lecz boryka się z wieloma problemami i zawirowaniami ekonomicznymi, tym bardziej że gmina i powiat mają charakter rolniczo-przemysłowy. Lipsko potrzebuje inwestorów, partnerskich kontaktów z innymi ośrodkami, oferując bogactwo flory i fauny, bliskość Wisły i swoją gościnność. Dziękuję bardzo za uwagę. (Oklaski)

Przebieg posiedzenia