6 kadencja, 51 posiedzenie, 1 dzień (07-10-2009)

11 i 12 punkt porządku dziennego:

  11. Sprawozdanie Komisji Finansów Publicznych o poselskim projekcie ustawy o uregulowaniu niektórych stosunków prawnych dotyczących opcji walutowych i zmianie innych ustaw (druki nr 1928 i 2048).
  12. Sprawozdanie Komisji Finansów Publicznych o poselskim projekcie ustawy o ochronie przed nieuczciwymi praktykami w obrocie niektórymi złożonymi instrumentami finansowymi (druki nr 1927 i 2047).

Poseł Sprawozdawca Marek Zieliński:

    Dziękuję bardzo.

    Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mam zaszczyt w imieniu Komisji Finansów Publicznych przedstawić sprawozdanie z pierwszego czytania poselskich projektów ustaw:

    - o ochronie przed nieuczciwymi praktykami w obrocie niektórymi złożonymi instrumentami finansowymi - druk nr 1927 - autorstwa posłów Polskiego Stronnictwa Ludowego,

    - o uregulowaniu niektórych stosunków prawnych dotyczących opcji walutowych i zmianie innych ustaw - druk nr 1928 - wniesionego przez posłów klubu Prawo i Sprawiedliwość.

    Był jeszcze jeden projekt, posłów klubu Lewica, ale z powodu wyboru jednego z posłów do Parlamentu Europejskiego liczba posłów wspierających ten projekt stała się mniejsza, niż jest to wymagane, przez co projekt ten stał się nieaktualny.

    Komisja Finansów Publicznych na posiedzeniu w dniach 2 i 10 czerwca przeprowadziła pierwsze czytanie i odbyła debatę nad projektami ustaw przedstawionymi przez pana posła Mieczysława Kasprzaka i panią poseł Aleksandrę Natalli-Świat.

    Zasadniczym celem projektowanych ustaw jest ograniczenie negatywnych skutków dla obywateli, gospodarki i budżetu państwa, a wynikających z wykonywania asymetrycznych umów o opcje walutowe.

    Pierwszy projekt - z druku nr 1927 - przewiduje, że wstrzymanie wykonania umowy o opcje walutowe następuje po złożeniu oświadczenia strony umowy o zamiarze skorzystania z przepisów ustawy. Po złożeniu oświadczenia strony umowy są obowiązane do podjęcia negocjacji. Ponadto oprócz mediacji w oparciu o Kodeks postępowania cywilnego przedsiębiorca może skierować kwestionowaną umowę do sądu polubownego.

    Projekt określa też okres 4 miesięcy, po którym można odstąpić od umowy, jeśli w tym czasie nie dojdzie do ugody.

    Ponadto projekt przewiduje, że od dnia złożenia oświadczenia przez stronę umowy nie stosuje się wobec niej przepisów dotyczących upadłości, a toczące się postępowanie ulega zawieszeniu.

    Projekt drugi - z druku nr 1928 - przewiduje wyłączenie stosowania art. 358¹ § 4 Kodeksu cywilnego w stosunku do zobowiązań wynikających z opcji walutowych. Oznacza to zniesienie ograniczenia uprawnienia do żądania zmiany wysokości lub sposobu spełnienia świadczenia pieniężnego w przypadku istotnej zmiany siły nabywczej pieniądza po powstaniu zobowiązania.

    Projekt przewiduje też, że w przypadku wszczęcia przez przedsiębiorcę postępowania sądowego w związku ze zobowiązaniami dotyczącymi opcji walutowych postępowanie egzekucyjne przeciw przedsiębiorcy nie może być wszczęte albo ulega zawieszeniu.

    Do projektów ustaw wiele instytucji przedłożyło szczegółowe opinie, m.in. Biuro Analiz Sejmowych, Ministerstwo Finansów, Ministerstwo Gospodarki, Komisja Nadzoru Finansowego, Sąd Najwyższy, Narodowy Bank Polski, Związek Banków Polskich. Większość tych opinii wnosi do projektów szereg zastrzeżeń i wątpliwości. Najpoważniejsze dotyczą zgodności proponowanych rozwiązań z Konstytucją RP. Według tych opinii projekty te ingerują w zawarte w sposób ważny i skuteczny umowy cywilnoprawne. Godzą w konstytucyjną zasadę praw nabytych, zasadę równości podmiotów wobec prawa oraz zasadę niedziałania prawa wstecz, przyznając wyłącznie jednej ze stron prawo odstąpienia od umowy zawartej przed wejściem w życie ustawy.

    Ustawowa ingerencja kształtująca uprawnienia i obowiązki stron ważnie zawartych umów, zwłaszcza w sytuacji gdy ustawy ani nie przewidują przymusu ich zawierania, ani nie kształtują ich treści, jest sprzeczna z zasadami polskiego porządku prawnego.

    Projekt z druku nr 1927 jest według Biura Analiz Sejmowych sprzeczny z prawem Unii Europejskiej. W ocenie Sądu Najwyższego projekty ustaw nie odpowiadają standardom demokratycznego państwa prawnego. Niektóre opinie, choć krytyczne, wskazują na rozwiązania legislacyjne, które mogłyby w inny sposób pomóc przedsiębiorcom w uporaniu się z problemem umów o opcje walutowe. Z kolei Komisja Ustawodawcza Sejmu uznała oba projekty za dopuszczalne.

    W dyskusji na posiedzeniu komisji zgłoszono podobne zastrzeżenia. Były również głosy wspierające projekty ustaw. Podnoszono, że przyjęcie ustawy może przyczynić się do wzmocnienia pozycji przedsiębiorców w procesach sądowych przeciwko bankom.

    Proponowano przekazanie projektów do podkomisji w celu dalszych prac nad ustawami i usunięcie z nich tych zapisów, które budzą największe kontrowersje.

    W dyskusji nad tym problemem warto jednak przypomnieć, że Polska ostatecznie przyjęła dyrektywę Parlamentu Europejskiego (MiFID) w sprawie rynków instrumentów finansowych, której głównym celem jest ustalenie zasad obowiązujących firmy inwestycyjne w stosunku do klienta. Ma ona służyć ich ochronie. Firmy inwestycyjne są zobowiązane do realizacji zleceń na warunkach najbardziej korzystnych dla klienta i mają obowiązek badania klientów m.in. pod względem doświadczenia w inwestowaniu w takie instrumenty finansowe jak opcje walutowe, pod względem wiedzy o instrumentach i rozumienia produktu. Dlatego w przyszłości nie powinna powtórzyć się taka dramatyczna sytuacja z umowami o opcje, jak było to ostatnio.

    Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Komisja po zamknięciu debaty rozpatrzyła najdalej idący wniosek o odrzucenie projektów ustaw w pierwszym czytaniu. W wyniku głosowania nad każdym z nich - 23 głosy ˝za˝, 18 głosów ˝przeciw˝, 1 osoba wstrzymała się od głosu - Komisja Finansów Publicznych wnosi o odrzucenie przez Wysoką Izbę projektów ustaw z druków nr 1927 i 1928. Dziękuję bardzo. (Oklaski)

Przebieg posiedzenia