6 kadencja, 51 posiedzenie, 1 dzień (07-10-2009)

Oświadczenia.

Poseł Waldemar Andzel:

    Panie Marszałku! Wysoka Izbo! 6 października obchodziliśmy kolejną rocznicę zwołania Sejmu Czteroletniego. Sejm Czteroletni, zwany Sejmem Wielkim, obradował w Warszawie od 6 października 1788 r. do 29 maja 1792 r. pod laską marszałka konfederacji koronnej Stanisława Małachowskiego i marszałka konfederacji Wielkiego Księstwa Litewskiego Kazimierza Nestora Sapiehy. Sejm zwołany został przez Stanisława Augusta Poniatowskiego, za zgodą Katarzyny II, dla uchwalenia sojuszu wojskowego z Rosją i podjęcia uchwał w sprawie udziału polskiego korpusu posiłkowego w wojnie rosyjsko-tureckiej.

    W głównym zamyśle organizatorów zwołanie Sejmu miało jednak na celu przywrócenie pełnej suwerenności i przyspieszenie rozwoju gospodarczego Rzeczypospolitej. Jedną z pierwszych decyzji Sejmu było powiększenie armii polskiej do 100 tys. żołnierzy. Odebrano również Radzie Nieustającej i hetmanom władzę nad wojskiem, następnie zniesiono samą radę, a komendę nad wojskiem powierzono specjalnej Komisji Wojskowej. W 1789 r. uchwalono nowe podatki, wśród nich tzw. ofiarę dziesiątego grosza z dóbr szlacheckich i kościelnych.

    W 1790 r. radykalnym zmianom uległa sytuacja międzynarodowa i wzajemne stosunki między państwami zaborczymi. Cesarz Leopold II wycofał się z wojny z Turcją, co doprowadziło do poprawy stosunków Austrii z Anglią i podpisania układu sojuszniczego z Prusami. Po wstrzymaniu angielskich subsydiów dla Prus złagodzeniu uległ konflikt angielsko-rosyjski, a Szwecja wycofała się z wojny z Rosją. W tej sytuacji realne stało się nowe porozumienie rosyjsko-pruskie skierowane przeciw Polsce. Obradujący w nowym układzie Sejm, w którym przewagę zdobyło Stronnictwo Patriotyczne, uchwalił ustawę wykluczającą drobną, ubogą szlachtę, tzw. gołotę, z udziału w sejmikach oraz prawo o ustroju miast królewskich.

    Jednak najważniejszym dokonaniem Sejmu było opracowanie i uchwalenie w 1791 r. Konstytucji 3 maja, która wprowadziła reformy polityczne i społeczne zmierzające do uratowania niepodległości i unowocześnienia kraju. Próby reformy państwa polskiego podjęte przez Sejm Czteroletni udaremniła konfederacja targowicka i zbrojna interwencja Rosji w 1792 r. Dziękuję bardzo.

Przebieg posiedzenia