5 kadencja, 41 posiedzenie, 2 dzień (09.05.2007)
5 punkt porządku dziennego:
Sprawozdanie Komisji Polityki Społecznej o rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych oraz o zmianie niektórych innych ustaw (druki nr 781, 781-A, 1613 i 1613-A) - trzecie czytanie.
Sekretarz Stanu w Ministerstwie Pracy i Polityki Społecznej Mirosław Mielniczuk:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Postaram się odpowiedzieć na wszystkie pytania. Istotna grupa pytań zadanych przez posłów koncentruje się wokół tematu zmian w art. 25, szczególnie tych związanych ze zmianą sposobu refinansowania składek ZUS, które płacą pracodawcy zatrudniający osoby niepełnosprawne. Pytania koncentrują się wokół tego, dlaczego system jest zmieniany, dlaczego najpierw pracodawcy będą musieli zapłacić składki, a następnie będą one refundowane co miesiąc przez PFRON.
Propozycja rządu ma na celu uporządkowanie spraw związanych ze składkami. Umożliwi to monitorowanie poziomu refundowanych składek, pozwoli śledzić na bieżąco, jak przedsiębiorstwa wywiązują się z obowiązków pracowniczych w stosunku do osób niepełnosprawnych. Jest to również zgodne, o czym mówiłem wielokrotnie na posiedzeniach komisji, z wytycznymi Komisji Europejskiej, mówiącymi, że taka pomoc powinna być lepiej monitorowana. Zgodne jest to także z zaleceniami NIK, który wielokrotnie wykazywał pewne uchybienia związane z tym elementem.
Zdaję sobie sprawę, że dla pewnej grupy przedsiębiorstw, zwłaszcza tych niedużych, szczególnie ten pierwszy miesiąc, kiedy będą musiały odprowadzić składki ZUS, stanowić będzie problem i pewne zagrożenie dla płynności finansowej. Odnośnie do tej kwestii trwają prace w PFRON, które mają na celu umożliwienie stworzenia sytuacji, w której przedsiębiorstwa takie będą mogły korzystać z pożyczki ze środków PFRON właśnie na tę pierwszą wpłatę, którą będą musiały wykonać. To właśnie przyświecało rządowi i uważamy, że to jest bardzo istotne, bardzo ważne i leży w interesie osób niepełnosprawnych.
Następna grupa pytań dotyczyła tego, jak to wpłynie na funkcjonowanie przedsiębiorstw, że jest to dodatkowy problem i dodatkowe koszty, dlatego że przedsiębiorstwa będą musiały ponosić dodatkowo koszty dwóch, czy jeszcze jednej operacji finansowej w miesiącu. Chciałbym powiedzieć, że tych operacji będzie tylko 12. To nie jest jakaś nieskończona liczba. Jest jasno określone, jak często przedsiębiorstwa będą musiały wypełnić ten dodatkowy przelew bankowy. Istotne jest również to, że do tej pory wszystkie przedsiębiorstwa rozliczają się co miesiąc np. z urzędem skarbowym albo z innymi instytucjami i nie budzi to takich sprzeciwów. Nie ma więc również podstaw, żeby tworzyć mit, że podwójny przelew utrudni funkcjonowanie zakładów pracy chronionej.
Trzeba także pamiętać o jeszcze jednej związanej z tym kwestii. Pan poseł Piechota wspominał, że poziom zatrudnienia osób niepełnosprawnych jest niski i od lat się nie zmienia. Trzeba więc zadać sobie pytanie, dlaczego tak się dzieje. Większość osób niepełnosprawnych jest zatrudniona w zakładach pracy chronionej. Jeżeli pomimo takiej pomocy państwa sytuacja w zakładach pracy chronionej nie ulega zmianie, nie zwiększa się zatrudnienie, to należy się zastanowić, czy już ta forma pomocy i rozwiązań prawnych związanych z zakładami pacy chronionej się nie wyczerpała. Uważam, że zakłady pracy chronionej powinny nadal funkcjonować, gdyż odgrywają one bardzo istotną rolę na rynku pracy osób niepełnosprawnych. Przez te wszystkie lata został jednak zupełnie zaniedbany otwarty rynek pracy, jeśli chodzi o osoby niepełnosprawne. Należy podjąć działania, żeby otwarty rynek pracy stał się bardziej przyjazny dla osób niepełnosprawnych, bo tam rzeczywiście znajdują się rezerwy, które pozwalają na znaczące zatrudnienie osób niepełnosprawnych. Zakłady pracy chronionej nie zatrudniają już więcej osób, stąd stagnacja. My musimy znaleźć inne rozwiązania, które skierowane są na otwarty rynek pracy, gdzie będziemy kierowali swoją pomoc.
Pan poseł Pawłowski pytał, czy są zagrożenia finansowe związane z przyjętymi tutaj poprawkami. Chciałbym powiedzieć, że PFRON ma duże dochody, ma dobrą windykację należnych mu składek. Poziom zobowiązań, które nakłada ustawa budżetowa na PFRON, jest możliwy do wykonania, natomiast wszystkie środki dodatkowe, którymi PFRON dysponuje, są przeznaczane na programy skierowane do osób niepełnosprawnych, na programy realizowane centralnie przez PFRON.
Bardzo dużo pytań i poruszonych kwestii było również związanych z propozycją, żeby uniezależnić prawo do finansowania od zatrudnienia pracownika, który nie nabył prawa do emerytury. To rozwiązanie wynika stąd, że osoby, które nabyły prawo do emerytury, mają już źródło dochodu. Często są to osoby, które w bardzo młodym wieku uzyskały prawa emerytalne i mogą z nich korzystać. My stoimy na stanowisku, że trzeba pomagać tym, którzy nie mają żadnych dochodów, żadnych podstaw do normalnego funkcjonowania. Dlatego też przede wszystkim powinni oni mieć pierwszeństwo w znalezieniu pracy, pomoc zaś powinna być skierowana do tych osób, które nie mają w tej chwili żadnych możliwości zarobkowania, żadnych źródeł dochodu. Niestety jest tak, że w dużej mierze beneficjentami tej pomocy są także osoby, które mają już ustalone prawo do emerytury. Chcemy więc pomóc tym, którzy w tej chwili nie mają z czego żyć, niestety. Temu właśnie ma służyć ta poprawka. Chcemy pomóc tym, którzy nie mają prawa do emerytury, nie mogą z niej korzystać, nie mają środków do życia. To oni w pierwszym rzędzie powinni znaleźć pracę - mówię o osobach niepełnosprawnych - i oni powinni otrzymać naszą pomoc w pierwszej kolejności. Stąd ta poprawka. To chyba wszystko. Dziękuję, panie marszałku.
Przebieg posiedzenia