4 kadencja, 62 posiedzenie, 3 dzień (27.11.2003)

33 punkt porządku dziennego:
Sprawozdanie Komisji Obrony Narodowej oraz Komisji Polityki Społecznej i Rodziny o stanowisku Senatu w sprawie ustawy o służbie zastępczej (druki nr 2228 i 2252).

Poseł Przemysław Gosiewski:

    Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mam zaszczyt przedstawić stanowisko Klubu Parlamentarnego Prawo i Sprawiedliwość wobec uchwały Senatu w sprawie ustawy o służbie zastępczej. Chciałbym na wstępie podkreślić, iż klub Prawa i Sprawiedliwości realizuje w swoich działaniach koncepcję budowy silnego i sprawnego państwa polskiego. Jednym z zasadniczych elementów silnego państwa jest stała dbałość o kwestie dotyczące jego obronności, a w szczególności o zapewnienie stabilnego rozwoju naszym siłom zbrojnym. Uważamy, iż młodzi Polacy powinni wypełniać powszechny obowiązek obrony w drodze służby wojskowej w jednostkach Sił Zbrojnych. Widzimy potrzebę kompleksowego uregulowania problematyki służby zastępczej. Jednak prawo to musi być rozumiane jako sytuacja szczególna i wyjątkowa, a nie może być masowym sposobem na łatwe i bezstresowe ominięcie jednego z głównych obowiązków obywatela wobec państwa. Niestety obecna ustawa o służbie zastępczej może negatywnie wpłynąć na kondycję Sił Zbrojnych.

    Z tego punktu widzenia Klub Parlamentarny Prawa i Sprawiedliwości krytycznie ocenia niektóre rozwiązania zawarte w tej ustawie. Przypomnę, iż należą do nich następujące kwestie.

    Po pierwsze, brak jest w składach komisji orzekających o przeznaczeniu do służby zastępczej osób, które w swoich działaniach kierowałyby się realizacją interesów związanych z obronnością państwa, a nie tylko tych związanych z osobistą sytuacją poborowego. Chodzi np. o udział przedstawicieli wojskowego komendanta uzupełnień.

    Po drugie, nastąpiło zerwanie z podstawową zasadą leżącą u podstaw idei służby zastępczej - zasadą, która określała, że ekwiwalentem dla zwolnienia poborowego z obowiązku odbycia służby wojskowej jest jego służba dla drugiego człowieka, często chorego lub niepełnosprawnego, np. przebywającego w hospicjach lub zakładach opieki zdrowotnej. Ustawa omawiana dzisiaj rozszerza możliwość odbywania służby zastępczej w jednostkach organizacyjnych administracji publicznej i wymiaru sprawiedliwości.

    Po trzecie, krytycznie oceniamy sytuację, w której czas trwania służby zastępczej jest skracany szybciej niż terminy dotyczące zasadniczej służby wojskowej. Po dniu 1 stycznia 2004 r. służba zastępcza trwać będzie 18 miesięcy, a okres odbywania zasadniczej służby wojskowej będzie dopiero stopniowo zmniejszany w ciągu 2 lat z 12 do 9 miesięcy. Burzy to podstawową zasadę, zgodnie z którą służba zastępcza trwa dwukrotnie dłużej niż zasadnicza służba wojskowa.

    W tych kwestiach Senat nie podjął działań mających na celu zasadniczą naprawę proponowanego stanu prawnego. Powyższe wady omawianej ustawy mogą skutkować nadużywaniem instytucji służby zastępczej ze szkodą dla obronności państwa.

    Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Senat Rzeczypospolitej Polskiej wniósł 29 poprawek do ustawy o służbie zastępczej. Większość z nich ma charakter porządkujący, proceduralny, redakcyjny i dostosowawczy - głównie do rozwiązań zawartych w ustawie o powszechnym obowiązku obrony RP. Z racji swego charakteru większość z tych poprawek zasługuje na poparcie. Na szczególne podkreślenie zasługuje poprawka 14., która włącza wojskowych komendantów uzupełnień do procedury składania wniosków o przeznaczenie do służby zastępczej. Jest to poprawka słuszna z przyczyn systemowych, gdyż służba zastępcza jest jedną z form realizacji powszechnego obowiązku obrony RP i wnioski w tej sprawie powinny być kierowane do administracji wojskowej. Równie godne poparcia są poprawki 11. i 18. wprowadzające możliwość wypłacenia poborowemu zwrotu kosztów przejazdu na posiedzenie komisji do spraw służby zastępczej oraz rekompensaty niewypłaconego wynagrodzenia z powodu wezwania na jej posiedzenie. Komisja ta rozpatruje, przypomnę, w drugiej instancji odwołania od orzeczeń wojskowych komisji. Równie godne poparcia są poprawki 10. i 15. regulujące tryb podejmowania decyzji, wymagające, aby przy podejmowaniu orzeczeń przez komisje decyzje zapadały przy odpowiednim kworum. Na pewno zmiany te poprawią jakość przepisów organizacyjnych zawartych w omawianej dzisiaj ustawie. Martwi nas natomiast fakt, iż rzeczywiście wśród poprawek są poprawki niezgodne z prawem, które, pomimo obróbki legislacyjnej ze strony Senatu, nie pasują po prostu do polskiego ustawodawstwa. W związku z tym, panie marszałku, Wysoka Izbo, Klub Parlamentarny Prawo i Sprawiedliwość zamierza poprzeć 20 spośród 29 poprawek zaproponowanych przez Senat. Dziękuję bardzo za uwagę. (Oklaski)

Przebieg posiedzenia