4 kadencja, 29 posiedzenie, 3 dzień (13.09.2002)

30 punkt porządku dziennego:
Pierwsze czytanie rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych oraz o zmianie niektórych innych ustaw (druk nr 826).

Poseł Mieczysław Kasprzak:

    Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pani Minister! Mam zaszczyt w imieniu Klubu Parlamentarnego Polskiego Stronnictwa Ludowego zająć stanowisko w sprawie ustawy o zmianie ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych oraz o zmianie niektórych innych ustaw.

    Omawiany dziś projekt dotyczy bardzo delikatnej materii, dotyczy bowiem tej części społeczeństwa, która znajduje się w znacznie gorszej sytuacji niż ta większa część społeczeństwa. Ludziom tym należy się szczególna pomoc, by złagodzić choć częściowo skutki ich ułomności, albowiem ludzie ci chcą czuć się potrzebni w społeczeństwie, chcą się uczyć, chcą pracować. Dlatego też projekt ustawy wymaga dokładnej analizy wszystkich zapisów, by nie popełnić jakiegoś błędu.

    Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Zmiany zawarte w pierwszej części projektu są pożądane z uwagi na to, iż regulują podstawowe standardy co do stopnia orzekania o niepełnosprawności, jak również nadzoru nad orzecznictwem, co w konsekwencji powinno doprowadzić do zmniejszenia liczby nieprawidłowo wydanych orzeczeń o stopniu niepełnosprawności. Zmiany te powinny w konsekwencji doprowadzić do rzetelnego zweryfikowania osób, u których naruszenie sprawności organizmu jest przyczynowo powiązane z wystąpieniem ograniczeń utrudniających lub uniemożliwiających codzienne funkcjonowanie.

    Wydaje się, że jest celowe wprowadzenie zmian przewidujących możliwość weryfikacji orzeczeń wydanych niezgodnie ze stanem faktycznym, a co za tym idzie, możliwość zwrócenia się do właściwego organu o stwierdzenie nieważności orzeczenia lub wznowienie postępowania. Celowy ze względu na wzrastającą ilość wniosków składanych do powiatowych zespołów orzekających wydaje się zapis mówiący o współfinansowaniu ich działalności przez samorządy powiatowe.

    Trafne jest również doprecyzowanie definicji warsztatu terapii zajęciowej, wskazującej jednoznacznie na cele prowadzonej w warsztacie rehabilitacji, w szczególności w odniesieniu do roli tej rehabilitacji w procesie włączania osób niepełnosprawnych w rynek racy.

    Proponowane rozwiązania zwiększające udział samorządów powiatowych na podstawie ustawy o samorządzie powiatowym, która mówi wyraźnie, że do obligatoryjnych zadań powiatu należy m.in. wspieranie osób niepełnosprawnych, a na podstawie art. 35a ust. 1 pkt 8 ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych do zadań powiatu jako zadanie własne należy m.in. współfinansowanie wraz z Państwowym Funduszem Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych kosztów tworzenia i działalności warsztatów terapii zajęciowej. Celowy wydaje się zapis dotyczący zwiększenia ustawowego udziału samorządów powiatowych we współfinansowaniu z PFRON warsztatów terapii zajęciowej, dając jednocześnie warsztatom, jak również samorządom powiatowym stosowne okresy przejściowe. Słuszne jest również ujednolicenie sposobu rozstrzygnięć dotyczących umarzania pożyczek na rozpoczęcie przez osoby niepełnosprawne działalności gospodarczej lub rolniczej, gdyż w obecnym stanie prawnym rozstrzygnięcia dotyczące umarzania pożyczki na rozpoczęcie działalności mają niejednolity charakter. Szczególną rozwagę należy zachować przy rozważaniu sposobów wspierania tworzenia nowych miejsc pracy, o czym tutaj było dzisiaj wiele mowy. Może to zahamować bowiem rehabilitację zawodową realizowaną na szczeblu powiatu. Tę niepokojącą wizję opieram na swoich 3-letnich doświadczeniach jako starosty, doświadczeniach związanych z realizacją rehabilitacji zawodowej, z których wynikają następujące przesłanki. Pracodawcy zainteresowani byli zatrudnianiem osób niepełnosprawnych ze względu na trudną sytuację makroekonomiczną w kraju, która rzutowała na ich kondycję finansową, posiadany majątek trwały i obrotowy, możliwości produkcyjne, możliwości zbytu, rentowność produkcji usług w chwili ubiegania się o refundację stanowiska pracy dla osoby niepełnosprawnej. Zwracali oni uwagę przede wszystkim na korzyści materialne, jakie osiągają z chwilą zatrudnienia osoby niepełnosprawnej.

    Pozbawienie pracodawców pewnych przywilejów w tak trudnej sytuacji gospodarczej na rynku pracy, a w szczególności na rynku pracy osób niepełnosprawnych, może bezpowrotnie zaprzepaścić wypracowywaną od wielu lat szansę na zatrudnianie tej grupy osób. Szukając oszczędności należy ewentualnie ograniczyć możliwości, jakie daje obecna ustawa. Dobrym rozwiązaniem wydaje się być ograniczenie wysokości refundacji wynagrodzenia do wysokości 125% najniższego wynagrodzenia, obowiązującego od 1 stycznia roku, w którym została zawarta umowa. Zmiana ta zawarta jest w rozporządzeniu Rady Ministrów z 5 marca br. w sprawie algorytmu przekazywania środków Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych. Rozwiązanie to można również przełożyć na ograniczenie wysokości zwrotu podlegającego refundacji kosztów tworzenia nowych lub przystosowania istniejących stanowisk pracy. W związku z powyższym należałoby rozważyć propozycję ograniczenia zwrotu kosztów utworzenia stanowiska pracy, jak również przystosowania istniejącego stanowiska pracy, do wysokości np. 15-krotnego przeciętnego wynagrodzenia za każde nowe bądź przystosowane stanowisko pracy, obecny zapis mówi o 25-krotnym wynagrodzeniu, ponadto do wysokość 15-krotnego wynagrodzenia przeciętnego, jednak nie więcej niż 25-krotnego, za każde stanowisko pracy przy zatrudnianiu osób, które zaliczono do grupy o znacznym stopniu niepełnosprawności. W obecnym zapisie jest mowa o 40-krotnym wynagrodzeniu.

    Te ograniczenia dotyczące wysokości refundowanych kosztów, jak również maksymalnego dofinansowania do tworzenia stanowisk pracy, skutkować powinny wymiernymi oszczędnościami w gospodarce finansowej Państwowego Funduszu Rehabilitacji, bez znacznego uszczerbku zadań rehabilitacyjnych.

    Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Już moi przedmówcy kilkakrotnie powoływali się na współistnienie, współgranie proponowanych rozwiązań z ustawą o finansach publicznych, jak również o finansowaniu samorządów terytorialnych. Wiem, jakie kłopoty występowały przez ostatnie 4 lata istnienia samorządów powiatowych. Wiem, w jakiej wysokości samorządy musiały pokrywać w początkowym okresie zadania nienależące do nich. Również w poprzednim punkcie porządku dziennego obrad, kiedy dyskutowaliśmy o drogach, o subwencjach i środkach przeznaczonych na finansowanie dróg, minister zwracał uwagę, że 30% samorządów korzystało z subwencji drogowej po to, żeby wspierać inne zadania, niezbędne, potrzebne, które powiaty musiały finansować. Myślę, że bardzo istotne jest, aby przy dyskusji nad tą ustawą bardzo szczegółowo zapoznać się z ustawą o finansowaniu samorządów terytorialnych, której projekt już gdzieś istnieje, aby w dalszej części te błędy nie były popełniane, albowiem na przestrzeni 4 lat znacznie zmniejszyło się finansowanie samorządów, w tym powiatów, natomiast z roku na rok przybywało zadań. W konsekwencji ograniczono wiele funkcji, wiele zadań wykonywanych przez powiat, może mniej ważnych, może mniej pilnych.

    Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Klub Parlamentarny Polskiego Stronnictwa Ludowego będzie bardzo aktywnie uczestniczył i pracował nad dobrym przygotowaniem tej ustawy, aby w dalszym ciągu można właściwie, prawidłowo wspierać osoby niepełnosprawne.

    Zwracamy się z prośbą, i popieramy wniosek, o skierowanie ustawy do Komisji Polityki Społecznej i Rodziny jako komisji branżowej. Dziękuję bardzo. (Oklaski)

Przebieg posiedzenia