4 kadencja, 95 posiedzenie, 2 dzień (06.01.2005)

15 punkt porządku dziennego:
Sprawozdanie z działalności Narodowego Funduszu Zdrowia w 2003 r. (druk nr 3245) wraz ze stanowiskiem Komisji Zdrowia (druk nr 3329).

Poseł Sprawozdawca Krystyna Herman:

    Dziękuję bardzo.

    Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Rozpatrujemy dzisiaj sprawozdanie z działalności Narodowego Funduszu Zdrowia w 2003 r. zawarte w druku sejmowym nr 3245. Jest poza dyskusją to, iż działalność tak ważnej instytucji, zarówno ze społecznego, jak i finansowego punktu widzenia, podlega bieżącej kontroli parlamentu. Praca Narodowego Funduszu Zdrowia ma bezpośredni wpływ na dostępność obywateli do świadczeń zdrowotnych oraz funkcjonowanie jednostek służby zdrowia. Budżet Narodowego Funduszu Zdrowia to dziś ok. 34 mld zł. Bez przesady można więc stwierdzić, że Narodowy Fundusz Zdrowia jest instytucją o zasadniczym znaczeniu dla funkcjonowania opieki zdrowotnej w Polsce.

    Zgodnie z art. 174 ustawy o powszechnym ubezpieczeniu w Narodowym Funduszu Zdrowia Rada Ministrów przedstawia corocznie Sejmowi i Senatowi Rzeczypospolitej Polskiej, nie później niż do końca lipca roku następnego, sprawozdanie z działalności funduszu. Jest to sprawozdanie roczne sporządzane przez Zarząd Narodowego Funduszu Zdrowia i przyjmowane przez radę funduszu, zgodnie z art. 41 i 43 nieobowiązującej już ustawy z dnia 23 stycznia 2003 r. o powszechnym ubezpieczeniu w Narodowym Funduszu Zdrowia. Zgodnie z tą ustawą zarząd narodowego funduszu przedkłada to sprawozdanie ministrowi właściwemu do spraw zdrowia w terminie 7 dni od dnia jego przyjęcia przez radę funduszu. Ostateczna wersja sprawozdania przyjęta została przez zarząd uchwałą nr 174 z 14 lipca 2004 r. i przekazana radzie funduszu 3 sierpnia 2004 r. wraz z opinią biegłych rewidentów w sprawie poprawionej wersji sprawozdania, ponieważ było ono kilkakrotnie poprawiane, a rada funduszu zajmowała się nim na kilku posiedzeniach. W związku z tym, że termin przyjęcia sprawozdania przedłużał się, minister zdrowia zwrócił się do przewodniczącego rady o niezwłoczne zwołanie posiedzenia rady celem rozpatrzenia ostatecznego projektu sprawozdania. Posiedzenie to odbyło się 11 sierpnia, zaś 31 sierpnia Rada Ministrów przyjęła je na swoim posiedzeniu. Decyzją Rady Ministrów zostało też ono przekazane do Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej.

    Przedstawiając ten tryb, chciałabym objaśnić, dlaczego tak późno rozpatrywany jest ten projekt; kwestia ta była omawiana i podnoszona na posiedzeniu Komisji Zdrowia.

    W przedstawionym, niezwykle obszernym sprawozdaniu określone zostały podstawy prawne działania funduszu, bilans otwarcia i opis pierwszych miesięcy działalności, zasady organizacji i działalności organów funduszu w 2003 r., stan zabezpieczenia świadczeń zdrowotnych w 2003 r. oraz dane na temat działalności finansowej, a także plany zamierzeń na rok 2004.

    7 października 2004 r. odbyło się posiedzenie Komisji Zdrowia poświęcone temu sprawozdaniu. Nie mogę oprzeć się refleksji, iż sytuacja Narodowego Funduszu Zdrowia i problemy w jego działalności są przede wszystkim lustrzanym odbiciem bardzo trudnej sytuacji systemu ochrony zdrowia. Choć jako poseł sprawozdawca zobowiązana jestem wyłącznie do streszczenia dyskusji, muszę zwrócić uwagę, że w czasie dyskusji w Komisji Zdrowia wszystkie te bolączki systemu zostały wypunktowane, choć przecież Narodowy Fundusz Zdrowia ma wpływ tylko na niektóre z nich. Faktem jest także to, że na pracę Narodowego Funduszu Zdrowia musiały wpłynąć częste zmiany kadrowe. W ciągu pierwszego roku funkcjonowania, niepełnego pierwszego roku funkcjonowania Narodowego Funduszu Zdrowia, Narodowy Fundusz Zdrowia miał aż trzech prezesów.

    W czasie dyskusji w Komisji Zdrowia posłowie zwracali uwagę na fakt, iż jednym z podstawowych zadań Narodowego Funduszu Zdrowia było ujednolicenie kontraktowania świadczeń zdrowotnych. Miały też być opracowane jednolite, maksymalne ceny za poszczególne procedury. W rzeczywistości w omawianym okresie ceny w poszczególnych oddziałach różniły się zasadniczo. Stworzenie katalogu procedur i ich wycena jeszcze długo pozostanie problemem, choć należy też zwrócić uwagę, iż pojęcie ˝ujednolicenie stawek˝ niekoniecznie musi oznaczać, że w każdym miejscu w kraju cena jednostkowa za świadczenie zdrowotne ma być taka sama.

    Wskazano na fakt, że informacje na temat kontroli przeprowadzonych w 2003 r. jest w sprawozdaniu bardzo ogólnikowa, tak jak i same kontrole. Przeprowadzono ok. 5% kontroli. W sprawozdaniu nie podano ogólnej liczby zawartych umów oraz przeprowadzonych kontroli. Posłowie w swoich wypowiedziach wskazali na pilną potrzebę wprowadzenia systemu nadzoru i kontroli w całym systemie kontraktowania i finansowania świadczeń.

    Wiele wątpliwości wzbudziły finanse Narodowego Funduszu Zdrowia, zwłaszcza na początku jego działalności. Przedstawiony w sprawozdaniu tzw. bilans otwarcia budził wątpliwości posłów, gdyż do końca nie było wiadomo, z jakim wynikiem finansowym likwidowały się kasy chorych, a jednocześnie otwierał się Narodowy Fundusz Zdrowia. Wynik finansowy podzielono na dwie grupy, a więc wynik za rok 2002 i I kwartał 2003 r. Strata finansowa Narodowego Funduszu Zdrowia została określona na kwotę prawie 4 mld zł.

    Ogromnym problemem, z jakim spotkał się zarząd Narodowego Funduszu Zdrowia od początku swojej działalności, był plan finansowy. Nie obejmował on całego roku budżetowego. Przez ponad pół roku Narodowy Fundusz Zdrowia działał na podstawie prowizorium, ponieważ pierwszy plan finansowy zatwierdzony został 18 lipca 2003 r.

    W dyskusji, która odbyła się w Komisji Zdrowia, przedstawiciele Narodowego Funduszu Zdrowia zwrócili uwagę, iż wprowadzenie tak dużej instytucji z tak szerokimi zadaniami i celami do osiągnięcia w ciągu kilku tygodni, bo takie faktycznie było vacatio legis, było operacją bardzo trudną do zrealizowania.

    Do podstawowych zadań funduszu należało: zapewnienie ubezpieczonym w Narodowym Funduszu Zdrowia świadczeń zdrowotnych; przeprowadzenie konkursów ofert, rokowań i zawieranie umów oraz udzielanie świadczeń zdrowotnych; określanie jakości i dostępności oraz analiza kosztów tych świadczeń w zakresie niezbędnym dla prawidłowego zawierania umów; wykonywanie zadań zleconych i finansowanych przez ministra właściwego do spraw zdrowia; prowadzenie działalności promocyjnej oraz prowadzenie Centralnego Wykazu Ubezpieczonych. Te podstawowe zadania mimo wspomnianych wcześniej ograniczeń w pracy funduszu zostały wykonane, chociaż część zadań była kontynuacją systemu funkcjonującego w ramach kas chorych. Do zasług funduszu można zaliczyć fakt, że został przygotowany Centralny Wykaz Ubezpieczonych, a jego wprowadzenie spowodowało oszczędności rzędu kilkudziesięciu milionów złotych. Okazało się bowiem, że rejestry często się powtarzały i w systemie było więcej ubezpieczonych niż obywateli naszego kraju.

    Niemożliwym było ujednolicenie stawek i zasad kontraktowania w ciągu kilku miesięcy, stąd do dziś występują te trudności. Nie było także jednolitego systemu informatycznego i do dzisiaj zresztą go nie ma, chociaż został poprawiony, bowiem niemal każda kasa miała odmienny system sprawozdawczości i odmienny system informatyczny. Niewątpliwie przy takiej masie kontraktów, których było ponad 60 tys., w tym kilkanaście tysięcy aptek i ponad 20 tys. świadczeniodawców, nie było możliwe w tak krótkim czasie, a przy tym z marszu stworzenie dobrze działającego systemu.

    Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Komisja Zdrowia po przeprowadzeniu dyskusji na posiedzeniu w dniu 7 października 2004 r. 6 głosami za, przy 5 przeciw i braku głosów wstrzymujących się rekomenduje Wysokiej Izbie przyjęcie sprawozdania z działalności Narodowego Funduszu Zdrowia w 2003 r. Dziękuję bardzo.

Przebieg posiedzenia