3 kadencja, 43 posiedzenie, 3 dzień (22.01.1999)
21 punkt porządku dziennego:
Pierwsze czytanie poselskiego projektu ustawy o restrukturyzacji finansowej górnictwa siarki (druk nr 551).
Poseł Jan Chmielewski:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Przedstawiony przez grupę posłów projekt ustawy o restrukturyzacji finansowej górnictwa siarki wiąże się z bardzo trudną sytuacją przemysłu siarkowego. Zasadniczy problem polega na tym, że Polska uzyskuje siarkę dzięki wydobyciu, natomiast w innych krajach obecnie pozyskuje się ją przy okazji przerobu ropy naftowej. Z tego też powodu ceny produkcji tego surowca na świecie są dużo niższe niż w Polsce.
Po analizie projektu ustawy o restrukturyzacji finansowej górnictwa siarki, zawartego w druku nr 551, można zauważyć jego duże podobieństwo, jeśli chodzi o założenia, do nie tak dawno przyjętego projektu ustawy dotyczącego restrukturyzacji górnictwa węglowego.
Przypomnieć należy, że polskie zasoby złóż siarki stanowią 40% złóż światowych. Przemysł ten skoncentrowany jest przede wszystkim w woj. podkarpackim. Wspomnieć trzeba, że jeszcze w 1993 r. kopalnictwo siarki było uważane przez ówczesne Ministerstwo Przemysłu i Handlu za branżę, która z powodzeniem może konkurować na rynku międzynarodowym, nawet przy zmniejszonym zapotrzebowaniu na siarkę rodzimą. Po przeprowadzeniu częściowej restrukturyzacji zakładano, że w 1994 r. branża ta będzie rentowna. Proponowano nawet w 1995 r. rozbudowę przetwórstwa do poziomu 500 tys. ton. Ale niestety ceny siarki na świecie zaczęły spadać oraz zmniejszył się popyt na siarkę kopalnianą. Jak już wcześniej wspomniałem, stało się to przede wszystkim ze względu na wzrost produkcji siarki pozyskiwanej w procesie rafinacji ropy naftowej i oczyszczania gazu ziemnego. Według ekspertów udział siarki kopalnianej w sprzedaży siarki ogółem nadal będzie malał.
Projekt ustawy o restrukturyzacji finansowej górnictwa siarki zakłada wprowadzenie mechanizmów ekonomicznych rządzących generalnie określonymi jednostkami górnictwa siarki, jak czytamy w art. 1, przy czym mechanizmy te polegają na zawieszeniu do dnia 31 grudnia 2000 r. płatności określonych zobowiązań publicznoprawnych powstałych przed dniem wejścia w życie ustawy, określeniu terminu przesunięcia spłat, jak czytamy w art. 3, umorzenia odsetek, zwolnienia z podatku dochodowego przychodów z tytułu umorzenia odsetek. Projektowana ustawa zwalnia całkowicie określone w niej indywidualne podmioty z obowiązku zapłaty określonych świadczeń publicznoprawnych, jak czytamy w art. 5.
Projekt zaproponowanego programu obejmuje 5 zakładów: zakłady przetwórstwa siarki ˝Siarkopol˝ w Tarnobrzegu, w Grzybowie, Kopalnię Siarki ˝Machów˝, Kopalnię Siarki ˝Grzybów˝ i Przedsiębiorstwo Rekultywacji Terenów Górniczych ˝Jeziórko˝. Ogółem zadłużenie wymienionych podmiotów wobec budżetu państwa sięga rzędu 140 mln zł i taka suma miałaby podlegać częściowemu umorzeniu. Przewiduje się m.in. odroczenie na 3 lata spłaty zaległych zobowiązań wobec ZUS, a następnie rozłożenie ich na raty. W dalszym okresie nastąpiłoby też umorzenie oprocentowania tych zobowiązań. Projekt zakłada także umorzenie należności z tytułu opłat eksploatacyjnych wobec Ministerstwa Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa.
Moje wątpliwości budzą sprawy, o których wyjaśnienie proszę pana posła przedstawiającego ten projekt w imieniu posłów wnioskodawców. Wdzięczny oczywiście byłbym za ustosunkowanie do nich przez przedstawiciela rządu.
I tak w art. 8 projektu ustawy nakłada się na rząd obowiązek uwzględnienia w projekcie budżetu państwa odpowiedniej kwoty dotacji dla jednostek górnictwa siarki. O jakiej kwocie myślano? Skąd wziąć te pieniądze na dzień dzisiejszy? Czy tutaj chodzi o rok bieżący, czy chodziłoby o lata następne? Częściowo o tym pan poseł mówił, ale warto by to uściślić.
Drugi problem wiąże się z przyjętymi przez Polskę zobowiązaniami wynikającymi z układu stowarzyszeniowego. Co prawda art. 64 ust. 4a stanowi, że w ciągu pięciu pierwszych lat od dnia wejścia w życie układu Rzeczpospolita będzie mogła ubiegać się o tę pomoc, ale z przyczyn formalnych termin obowiązywania tego zapisu upływa 31 stycznia br.
Trzecie pytanie. Czy projekt ten dostosowuje branżę, tj. przemysł siarkowy, do działania w gospodarce rynkowej, czy zmierza wyłącznie do dotowania likwidacji kopalń i osłon dla pracowników? Chodzi o to, aby ta sprawa była jasna. Czy budżet państwa przeznacza obecnie określone kwoty na restrukturyzację kopalń siarki? Czy Ministerstwo Gospodarki pracuje nad jakimś konkretnym rozwiązaniem, projektem restrukturyzacji branży siarkowej? Czy ta ustawa jest konieczna zdaniem Ministerstwa Gospodarki? Czy według Ministerstwa Gospodarki możliwe jest zwolnienie jednostek branży siarkowej z opłat środowiskowych? Czy toczyły się w tej sprawie rozmowy z ministerstwem ochrony środowiska?
Myślę, że spokojne, rzeczowe wyjaśnienie powyższych problemów umożliwi podjęcie decyzji w sprawie stanowiska wobec przedstawionego projektu ustawy.
Zgodnie z opinią prawną Biura Studiów i Ekspertyz Kancelarii Sejmu należałoby wnieść wiele poprawek, także typu legislacyjnego. Dziękuję bardzo.
Przebieg posiedzenia