3 kadencja, 43 posiedzenie, 3 dzień (22.01.1999)

21 punkt porządku dziennego:
Pierwsze czytanie poselskiego projektu ustawy o restrukturyzacji finansowej górnictwa siarki (druk nr 551).

Poseł Czesław Siekierski:

    Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Dostosowanie przemysłu siarkowego do gospodarki wolnorynkowej zbiegło się z bardzo dużym zmniejszeniem zapotrzebowania na jego produkty, tak na rynku krajowym, jak i na eksport. Istotny wpływ na taką sytuację ma pozyskiwanie siarki jako odpadu, jako odzysku z gazu ziemnego, ropy naftowej, których zużycie w ostatnich latach wyraźnie rośnie, przez co ta forma pozyskiwania siarki po niskich cenach jest coraz częściej stosowana.

    Bardzo duży spadek cen siarki na rynkach światowych oraz zmiany w systemie gospodarczym wpłynęły na to, że przedsiębiorstwa siarkowe rozpoczęły trudną drogę restrukturyzacji na początku lat dziewięćdziesiątych. Restrukturyzacja ta polegała na ograniczeniu kosztów, zmniejszeniu wydobycia siarki, redukcji zatrudnienia, zmianach organizacyjnych. Przedsiębiorstwa produkcyjne mają opracowane programy naprawcze, polegające na przestawieniu się z profilu górniczo-chemicznego na chemiczno-górniczy. Na początku lat dziewięćdziesiątych w przedsiębiorstwach siarkowych zatrudnionych było ponad 13 tys. pracowników, a obecnie zatrudnienie wynosi ok. 5 tys. Przedsiębiorstwa pozbyły się zbędnego majątku, m. in. mieszkań zakładowych i obiektów sportowych oraz części zrekultywowanych pól górniczych.

    Przedsiębiorstwa, z uwagi na trudną sytuację finansową, nie były w stanie prowadzić likwidacji zbędnych kopalń, choć przemysł siarkowy wygenerował wcześniej duże, nawet bardzo duże środki na likwidację, w postaci funduszu likwidacyjnego. Niestety zmiany systemu gospodarczego spowodowały wchłonięcie tego funduszu przez budżet państwa. Dlatego też niezbędna była i jest pomoc w finansowaniu likwidacji kopalń z budżetu państwa.

    W związku z zasadnością finansowania tego przez budżet państwa podjęto działania restrukturyzacyjne w celu wyodrębnienia i utworzenia podmiotów gospodarczych zajmujących się likwidacją zbędnych kopalń. Podmioty gospodarcze, realizujące likwidację kopalń siarki, przejęły zbędny majątek w przedsiębiorstwach produkcyjnych, część załóg ze znacznym przerostem zatrudnienia oraz zobowiązania przypisane protokółami podziałowymi. Na terenie woj. podkarpackiego i świętokrzyskiego majątek ten jest trudno zbywalny ze względu na dużą odległość od wielkich aglomeracji miejskich, brak odpowiedniej infrastruktury, zły stan techniczny, z czego wynikają trudności w realizacji przypisanych zobowiązań. Przyznana na rok 1998 dotacja budżetowa na likwidację kopalń była niższa od zakładanej w programach likwidacji poszczególnych kopalń. W budżecie na rok 1999 środki finansowe na program likwidacji są także niewystarczające, pomimo że uległy one zwiększeniu na szczeblu parlamentu, i należy tu podkreślić, że ten program restrukturyzacji na miarę tego budżetu w roku 1999 jest zabezpieczony.

    Kolejnym istotnym czynnikiem jest problem zatrudnienia w likwidowanych kopalniach, który wymaga zaangażowania dodatkowych środków finansowych przy realizowaniu redukcji zatrudnienia. W większości zwalniani są pracownicy w wieku powyżej 45 lat, co utrudnia znalezienie innej pracy. W związku z tym niezbędne jest stworzenie systemu osłon socjalnych dla zwalnianych pracowników zarówno z podmiotów gospodarczych likwidujących kopalnie, jak również z produkcyjnych, które realizują redukcję w ramach restrukturyzacji przemysłu siarkowego.

    Wysoka Izbo! Projekt ustawy o restrukturyzacji finansowej górnictwa siarki zakłada wsparcie procesu restrukturyzacji tej branży przemysłu. Pewne proponowane rozwiązania wzorowane są na programie restrukturyzacji górnictwa węglowego, który Wysoki Sejm raczył przyjąć w formie ustawy. Wprawdzie na szczęście skala problemów w górnictwie siarkowym jest znikoma w stosunku do górnictwa węglowego, nie oznacza to jednak, że problemy przemysłu siarkowego można pozostawić samym sobie. Wsparcie procesów dostosowania do sytuacji na rynku przyczyni się do poprawy efektywności przemysłu siarkowego w przyszłości, zmniejszy koszty likwidacji podmiotów, w stosunku do których podjęto takie decyzje, przyczyni się także do poprawy stanu środowiska naturalnego. Pamiętajmy wreszcie, że omawiana restrukturyzacja dotyczy rejonów typowo rolniczych, biednych, charakteryzujących się bardzo dużym bezrobociem - są to powiaty staszowski w woj. świętokrzyskim i tarnobrzeski w woj. podkarpackim.

    W związku z powyższym Klub Parlamentarny Polskiego Stronnictwa Ludowego jest za przesłaniem projektu ustawy do Komisji Gospodarki celem jego dopracowania. Sądzimy, że wprowadzenie tej ustawy w życie mogłoby nastąpić z dniem 1 stycznia przyszłego roku, tak aby można było przewidzić określone skutki dla budżetu, tym bardziej że, jak mówiłem, te minimalne zabezpieczenia są w tym roku w ramach budżetu zawarte. W związku z czym wnioskujemy o skierowanie projektu do Komisji Gospodarki. Dziękuję.

Przebieg posiedzenia