3 kadencja, 43 posiedzenie, 3 dzień (22.01.1999)
20 punkt porządku dziennego:
Sprawozdanie głównego inspektora pracy z działalności Państwowej Inspekcji Pracy w 1997 r. (druk nr 474) wraz ze stanowiskiem komisji (druk nr 825).
Poseł Ewa Tomaszewska:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Chciałam przede wszystkim wyjaśnić, z jakiego względu nie znalazły się w sprawozdaniu pewne zagadnienia. Otóż zwykle przygotowując taki dokument, staramy się wyważać z jednej strony potrzebę przedstawienia Wysokiej Izbie możliwie dokładnej informacji o przebiegu dyskusji w komisji, z drugiej strony nie przenosić jednak całej tej dyskusji, albowiem wówczas praca komisji byłaby zbyteczna, a parlament musiałby jako całość obradować nad wszystkimi tematami w równie dokładny sposób, jak to czynimy w komisji. Dlatego sprawozdania zwykle są pewnym skrótem dyskusji w komisji i czasem w niezamierzony sposób wypadną przy tym skracaniu sprawy dla niektórych posłów bardzo ważne. Tak się stało w przypadku wniosku pana posła Kasprzyka. Przytoczę ze stenogramu dokładnie, jak ten wniosek był sprecyzowany; to jest fragment dłuższej wypowiedzi. ˝Zgłaszam wniosek formalny, czy wraz ze sprawozdaniem komisji dotyczącym sprawozdania z działalności Państwowej Inspekcji Pracy, nie należałoby wystąpić do marszałka Sejmu o to, by przeprowadzić łączną debatę dotyczącą dwóch problemów: sprawozdania Państwowej Inspekcji Pracy oraz przestrzegania warunków prawa pracy˝. Wniosek ten nie był głosowany, natomiast nie budził żadnych kontrowersji i, o ile pamiętam, przewodniczący obradom stwierdził, że wniosek ten będzie wzięty pod uwagę przez prezydium. W międzyczasie prezydium komisji zebrało się raz w innej sprawie wraz z przedstawicielami Biura Legislacyjnego. Tak że sprawy związane z porządkiem działań, z procedowaniem w tej sprawie nie były omawiane. Natomiast w naturalny sposób te sprawy się wiążą. Sprawa funkcjonowania Państwowej Inspekcji Pracy wiąże się ze stanem przestrzegania prawa pracy, z warunkami pracy. Praktycznie więc trudno jest obradować nad tymi dwoma sprawami, oddzielając je od siebie.
Nie wiem, czy nie będzie za dużym wykroczeniem, uchybieniem względem statusu posła sprawozdawcy, jeśli stwierdzę, że byłam zwolennikiem rozwiązania polegającego na łącznej dyskusji. Niemniej w tej kwestii wydaje mi się dość istotne to, że z oceną sprawozdania czekaliśmy bardzo długo, ponieważ parlament ma tak wiele zadań w tym roku, że dość trudno jest każde następne nowe ulokować w jakimś sensownym terminie, stąd też opóźnienie tej debaty, wydawałoby się, ze szkodą dla prac nad tym sprawozdaniem. Myślę, że będzie dobrą okazją do podjęcia łącznej debaty, o czym też była mowa na posiedzeniu komisji, analiza wykonania budżetu za rok 1998 w części dotyczącej Państwowej Inspekcji Pracy. Wtedy będziemy mogli podjąć również tematy bardziej szczegółowe, związane z przestrzeganiem warunków pracy, prawa pracy. Wówczas będzie można wziąć pod uwagę również przygotowany przez Ministerstwo Pracy i Polityki Socjalnej dokument pt. ˝Ocena stanu bezpieczeństwa i higieny pracy w 1997 roku˝, który nam dostarczono do komisji w późniejszym czasie.
Wydaje mi się także, że pożyteczne byłoby, by w tej debacie wzięli udział przedstawiciele rządu zarówno reprezentujący resort pracy, a w tym i departament warunków pracy, jak i zajmujący się zagadnieniami związanymi z ubezpieczeniami - pełnomocnik rządu do spraw reform systemu ubezpieczeniowego - albowiem ważne tu są nie tylko regulacje dotyczące zasad bezpieczeństwa pracy, ale także regulacje dotyczące nowego systemu ubezpieczeniowego, a więc kwestia uzależnienia składki płaconej przez pracodawców od warunków pracy w zakładzie.
Sądzę, że byłoby pożyteczne, gdyby w tej debacie brali udział przedstawiciele ZUS i KRUS, którzy znają dobrze skutki wypadków przy pracy od strony ekonomicznej mającej wpływ na kształt corocznego budżetu. Mamy wiele trudności ze znalezieniem środków na różnego rodzaju zadania. Tymczasem niedbałość w zakresie bezpieczeństwa pracy powoduje nie tylko ludzkie dramaty, ale i straty w zakresie środków budżetowych. Wydaje mi się, że to jest odpowiedź na zastrzeżenia pana posła Kasprzyka.
Druga sprawa, którą pominęłam w sprawozdaniu, a która była ujęta w wystąpieniach wielu posłów, dotyczy tego, że tekst sprawozdania ma charakter bardziej statystyczny niż strategiczny i że byłoby lepiej trochę to skorygować.
Teraz spróbuję odpowiedzieć na pytanie pana posła Rulewskiego o to, czy sprawozdanie nie jest zbyt ˝anonimowe˝, dlaczego nie wskazuje winnych. Otóż wprost winnych rzeczywiście nie wskazuje, ale raczej stawiałabym sprawę nie w aspekcie winy, a w aspekcie pewnych zobowiązań do podjęcia działań. Wprost takiego wskazania nie ma, ale dość łatwo można się domyślić czy przyjąć, że jeśli chodzi o nieegzekwowalność prawa, to można oczekiwać, że tą sprawą zainteresować się powinien resort sprawiedliwości. Jeśli chodzi natomiast o brak aktualizacji aktów wykonawczych dotyczących warunków pracy po nowelizacji Kodeksu pracy w 1996 r., to oczywiście można oczekiwać działań w tym zakresie ze strony resortu pracy.
Następna sprawa to pytanie pana posła Jaskierni dotyczące bardziej strategicznego procedowania w komisji. Owszem, problemy związane z prewencją, z pewnym programowym podejściem do sprawy zwalczania niekorzystnych zjawisk - chodzi o zwiększanie się liczby wypadków przy pracy - były poruszane w trakcie dyskusji i w sprawozdaniu dałam temu, wydaje mi się, wyraz. Natomiast nie sformułowano zbiorczego wniosku w sprawie uhierarchizowania kierunków działań, co do których komisja życzyłaby sobie, by je realizować. Ocenialiśmy sprawozdanie, natomiast tego rodzaju wniosek, myślę, powinien zostać wypracowany właśnie w trakcie debaty z udziałem przedstawicieli różnych dziedzin życia społeczno-gospodarczego, przede wszystkim mających wpływ na jakość warunków pracy, na sprawy związane z poziomem wypadkowości i zachorowań na choroby zawodowe. Tak że wydaje mi się, że można będzie to zrealizować w trakcie tej wspólnej debaty. Chyba odpowiedziałam na wszystkie pytania. Dziękuję bardzo.
Przebieg posiedzenia