2 kadencja, 64 posiedzenie, 1 dzień (08.11.1995)
2 punkt porządku dziennego:
Sprawozdanie Komisji Obrony Narodowej oraz Komisji Ustawodawczej:
1) o senackim projekcie ustawy o zmianie ustawy o służbie wojskowej żołnierzy zawodowych,
2) o rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy o służbie wojskowej żołnierzy zawodowych oraz niektórych innych ustaw
(druki nr 752, 753 i 1304).
Poseł Antoni Jan Tarczyński:
Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Zainteresowanie omawianym dziś projektem ustawy pragmatycznej, ustawy o zmianie ustawy o służbie wojskowej żołnierzy zawodowych oraz niektórych innych ustaw, jest bardzo duże w środowiskach żołnierzy zawodowych. Panuje niemal powszechna opinia, że proponowane zmiany w ustawie porządkują kwestie dotyczące statusu prawnego żołnierzy zawodowych, dzięki czemu stają się one bardziej klarowne, a to będzie korzystnie wpływać na poziom zdyscyplinowania kadry sił zbrojnych i sprawę jej dyspozycyjności. Zdecydowana większość zmian jest akceptowana przez środowisko wojskowe. Myślę, że jest to bardzo ważne, bo ten projekt ustawy będzie bezpośrednio dotyczył właśnie żołnierzy zawodowych, ich bezpieczeństwa socjalnego, a także bezpieczeństwa socjalnego ich rodzin.
Mimo generalnej akceptacji proponowanych rozwiązań jest kilka takich, które budzą pewne wątpliwości co do celowości ich zastosowania. Oto niektóre z nich. Przede wszystkim rozszerzenie dotychczas obowiązującej ogólnej oceny o opiniowanym żołnierzu zawodowym, z 4-stopniowej skali do 6-stopniowej, jest rozwiązaniem gorszym niż dotychczasowe, bo rozgraniczenie kryteriów oceny niedostatecznej i miernej w praktyce może być bardzo trudne i niejednokrotnie krzywdzące. Przy czym coroczne opiniowanie oficerów, którzy otrzymują co najmniej ocenę dobrą, wydaje się niecelowe, bo spowoduje to rozszerzenie czynności o charakterze biurokratycznym, a przed tym powinniśmy się bronić szczególnie w działalności kadry wojskowej. Można przecież oficerów, którzy otrzymują ocenę od dobrej wzwyż, oceniać np. raz na pięć lat. W wypadku niższych ocen można by opiniować corocznie.
Niezbyt szczęśliwe wydaje się proponowane rozwiązanie dotyczące zwolnień z zawodowej służby wojskowej wskutek nabycia prawa do zaopatrzenia emerytalnego z tytułu wysługi lat i osiągnięcia wieku, np. 50 lat przez podoficera i chorążego, a 57 lat przez generała, o czym mówi art. 76 projektu ustawy. Przy takim zapisie mogłoby dochodzić do tego, że uprawniony przełożony zwalniałby z zawodowej służby wojskowej każdego żołnierza, który osiągnął stosowny wiek w danym stopniu. Taka dowolność w działaniu mogłaby okazać się bardzo niesprawiedliwa. Na pewno powiększyłaby się liczba emerytów wojskowych w stosunkowo niskim wieku.
Trzecia moja uwaga dotyczy art. 20 ust. 2 pkt 4 projektu, w którym uzasadnione wydaje się wprowadzenie zapisu gwarantującego żołnierzowi przenoszonemu do rezerwy kadrowej uposażenia w dotychczasowej wysokości. Wątpliwości budzi także wymóg zajmowania stanowiska etatowego przez co najmniej dwa lata przez wojskowego, aby mógł być on mianowany na kolejny stopień wojskowy. Wydaje się logiczne stworzenie możliwości awansowania oficera spełniającego warunki po zatwierdzeniu go na stanowisko. Skrócenie okresu oczekiwania z dwóch lat do jednego roku między kolejnym awansowaniem w moim przekonaniu jest w pełni uzasadnione. Wydłużanie tego okresu jest niecelowe, bowiem dość częste są przypadki długiego okresu, w jakim wielu oficerów oczekuje na niezbędny do awansu etat. Przy tej okazji jeszcze uwaga dotycząca stosowania limitów w wypadku awansów w korpusie oficerów starszych. W praktyce nierzadkie są przypadki, że oficer spełniający wszystkie wymagane warunki, przedstawiany kilkakrotnie do awansu przez bezpośrednich przełożonych, tego awansu nie otrzymuje. Może warto byłoby się zastanowić nad ewentualną kwestią właściwego wynagradzania tych oficerów w takich wypadkach, np. gdy mimo spełniania warunków oficer nie otrzymuje awansu, to może powinien otrzymywać takie uposażenie finansowe, jakie przysługiwałoby mu po otrzymaniu go.
Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Żołnierze zawodowi - ale nie tylko oni - oczekują również na nową ustawę o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej. W dniu dzisiejszym zajmujemy się zmianą tylko jednego artykułu tej ustawy - art. 74 ust. 2. Szkoda, że przy tej okazji - a także w aspekcie przedłużających się prac nad nową ustawą o powszechnym obowiązku obrony - nie zajęliśmy się zmianami przynajmniej kilku innych artykułów ustawy aktualnie obowiązującej. Mam tu na myśli trzy artykuły, mianowicie art. 29, 38, 39, aktualnie obowiązującej ustawy o powszechnym obowiązku obrony. Przypomnę, że dotyczą one kwestii udzielania odroczeń odbycia służby wojskowej. Zmiany tych artykułów są konieczne, bowiem w sposób zdecydowany mogłyby uprościć prace rejonowych komisji poborowych, a także ułatwić uzyskiwanie odroczeń samym zainteresowanym. Dotyczy to poborowych uznanych przez komisję lekarską za czasowo niezdolnych do czynnej służby wojskowej, którzy po uzyskaniu takiego orzeczenia od komisji lekarskiej muszą jeszcze stawiać się przed komisją poborową. A przecież tego typu czynności w zakresie udzielania odroczenia z powodzeniem mógłby wykonywać wojskowy komendant uzupełnień. Jeśli chodzi o udzielanie odroczeń od służby wojskowej poborowym, którzy prowadzą gospodarstwo rolne, to również mógłby udzielać ich - zamiast rejonowej komisji poborowej - wojskowy komendant uzupełnień. W tej sprawie odrębne jest już, wydaje się, traktowanie obszaru 1 ha użytków rolnych za gospodarstwo rolne, nawet na podstawie umowy dzierżawy. To już jest osobna kwestia i wywołuje określone skutki. Tu, na tej sali, nie muszę chyba państwu uzasadniać, do czego to prowadzi w praktyce. Może w tym zakresie resort obrony zechciałby przyjrzeć się zagadnieniom nieco bliżej i zająć określone stanowisko.
Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Podczas konsultowania projektu zawartego w sprawozdaniu połączonych komisji zwrócono się do mnie z prośbą o zgłoszenie kilku poprawek. Ponieważ są zapowiedzi przystąpienia do prac nad tą ustawą pragmatyczną o jednolitym charakterze - która ewentualnie zastąpi dotychczasowe nowelizacje ustawy o służbie wojskowej żołnierzy zawodowych - poprawki do tekstu dzisiejszego zgłoszę w stosownym czasie. Myślę, że przedstawiciele środowisk wojskowych, którzy mnie o to prosili, wybaczą mi, gdyż nie chciałbym - po wysłuchaniu tej części debaty - przedłużać procesu legislacyjnego. Chcę, aby ustawa jak najszybciej weszła w życie i dziś tych poprawek nie zgłoszę.
Na zakończenie chciałbym stwierdzić, że niezrozumiałe wydają się sugestie ze strony żołnierzy zawodowych najwyższego szczebla, jakoby parlament obecnej kadencji nie zajmował się problemami obronności państwa, problemami Wojska Polskiego. Dzisiejsza debata jest kolejnym dowodem na to, że problemy związane z obronnością państwa oraz dotyczące funkcjonowania sił zbrojnych, nam, posłom obecnej kadencji, bardzo leżą na sercu. Uczynimy wszystko, aby z naszych działań żołnierze byli zadowoleni. (Oklaski)
Przebieg posiedzenia