2 kadencja, 28 posiedzenie, 3 dzień (02.09.1994)

13 punkt porządku dziennego:
Sprawozdanie Komisji Transportu, Łączności, Handlu i Usług oraz Komisji Ustawodawczej o rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy Prawo przewozowe - trzecie czytanie (druki nr 255, 530 i 530-A).

Poseł Tadeusz Gawin:

    Komisje na wspólnym posiedzeniu w dniu 31 sierpnia rozpatrzyły zgłoszone poprawki i po dogłębnej analizie przedstawiają wyniki swych prac w sprawozdaniu.

    Przechodząc do omówienia wniesionych podczas drugiego czytania poprawek pragnę stwierdzić, że większość z nich wielokrotnie była przedmiotem dyskusji na posiedzeniu podkomisji oraz wspólnym posiedzeniu komisji, czemu dałem wyraz w sprawozdaniu w dniu 27 sierpnia.

    Z powodu niewłaściwego sformułowania, jak i wycofania poprawki przez wnioskodawcę, jedna ze zgłoszonych poprawek nie była rozpatrywana.

    Poprawka nr 1. Poprawka oznaczona w druku nr 530-A jako pierwsza dotyczy zmiany pierwszej w art. 1 projektu ustawy. Wnioskodawca proponuje dodać w art. 1 ust. 1 po wyrazie: ˝przewoźników˝ wyrazy ˝posiadających koncesje˝.

    Komisje rozpatrywały tę poprawkę łącznie z poprawką nr 9, w której wnioskodawca proponuje dodanie do projektu ustawy dodatkowego artykułu w brzmieniu: ˝W ustawie z dnia 23 grudnia 1988 r. o działalności gospodarczej wprowadza się następujące zmiany:

    1) w art. 11 ust. 1 po pkt. 12 dodaje się pkt 12a w brzmieniu: ˝12a) zarobkowy przewóz osób, wykonywany pojazdami samochodowymi˝,

    2) w art. 20 ust. 1 dodaje się zdanie drugie w brzmieniu: ˝Warunki wykonywania zarobkowego przewozu osób pojazdami samochodowymi określa ustawa˝˝.

    Komisje, omawiając ten temat po raz kolejny, we wniesionej poprawce wskazały na rozbieżność uregulowań pomiędzy poprawkami nr 1 i nr 9. Z poprawki nr 1 wynika, że z wyjątkiem przewozu morskiego i konnego całość transportu byłaby koncesjonowana lub że ustawa Prawo przewozowe dotyczyłaby tylko przewozu koncesjonowanego, ponieważ art. 1 ust. 1 otrzymałby brzmienie - i tu cytuję: ˝Ustawa reguluje przewóz osób i rzeczy, wykonywany odpłatnie na podstawie umowy przez uprawnionych do tego przewoźników posiadających koncesje, z wyjątkiem przewozu morskiego i konnego˝. Poprawka nr 9 zmieniająca ustawę o działalności gospodarczej, wprowadza tylko koncesjonowanie zarobkowego przewozu osób pojazdami samochodowymi, a w ust. 2 wnioskodawca dodaje, że warunki wykonywania zarobkowego przewozu osób pojazdami samochodowymi określa ustawa. Wprowadzenie tych zmian zawieszałoby wejście w życie projektowanej ustawy do czasu określenia w tej ustawie, lub ustawach, warunków koncesjonowania. Mając na uwadze powyższe oraz to, że przepisy ustawy mają charakter cywilistyczny, a proponowane zmiany administracyjny, połączone komisje proponują odrzucić poprawki nr 1 i 9.

    Jednocześnie komisje podzieliły pogląd, że sprawa koncesjonowania krajowego transportu drogowego, jakkolwiek nie powinna być zawarta w ustawie Prawo przewozowe, to ze względu na potrzebę doprowadzenia do normalnej sytuacji na krajowym rynku transportowym winna znaleźć rozwiązanie w oddzielnych ustawach - i to w stosunkowo krótkim czasie. Ten pogląd podziela Ministerstwo Transportu i Gospodarki Morskiej - świadczą o tym wypowiedzi pana Stanisława Rybaka, podsekretarza stanu tegoż ministerstwa, podczas drugiego czytania projektu ustawy oraz na posiedzeniach komisji.

    Poprawka nr 2. W tej poprawce wnioskodawca proponuje zastąpić dotychczasowy art. 11 ust. 1 i 2 nową treścią w brzmieniu: ˝Art. 11. W odniesieniu do przewozu ładunków oraz komunikacji nieregularnej, przewoźnik może podać do publicznej wiadomości, w sposób zwyczajowo przyjęty, stosowane przez niego taryfy lub cenniki˝.

    Poprawka ta zdejmuje z przewoźnika obowiązek podawania do publicznej wiadomości taryf lub cenników, jak i umożliwiania zainteresowanym wglądu do obowiązujących go przepisów przewozowych.

    Przyjęcie tej poprawki ograniczyłoby prawa klienta w zakresie wyboru przewoźnika najkorzystniejszego pod względem cenowym, a także umożliwiłoby przewoźnikom oszukiwanie klienta oraz urzędów skarbowych poprzez zaniżanie niemożliwych do skontrolowania dochodów, jak i zaniżanie standardu usług. Połączone komisje proponują odrzucić w głosowaniu poprawkę nr 2.

    Poprawka nr 3. W poprawce tej wnioskodawca proponuje skreślić w art. 18 w ust. 2 wyrazy: ˝chyba, że przewoźnik nie ma możliwości zorganizowania takiego przewozu˝. Po wysłuchaniu argumentacji stron komisje opowiedziały się za odrzuceniem tej poprawki.

    Przedstawionym przez wnioskodawcę argumentem za skreśleniem części cytowanego zdania była niemożność stwierdzenia faktu, o którym się tam mówi, przez klienta, jak również i to, że klient może się znaleźć w trudnej sytuacji w momencie przerwania podróży z winy przewoźnika.

    Art. 18 w ust. 1 stwierdza: Jeżeli przed rozpoczęciem przewozu lub w czasie jego wykonywania zaistnieją okoliczności uniemożliwiające jego wykonywanie zgodnie z treścią umowy, przewoźnik jest zobowiązany niezwłocznie powiadomić o tym podróżnych oraz zapewnić im bez dodatkowej opłaty przewóz do miejsca przeznaczenia przy użyciu własnych lub obcych środków transportowych, tzw. przewóz zastępczy.

    Natomiast nowelizacja art. 18 ust. 2 polega jedynie na zastąpieniu słów: ˝miejscowości wyjazdu˝ słowami: ˝miejsca wyjazdu˝, ze względu na różne usytuowanie w terenie przystanków.

    Przyjęcie poprawki pozbawiałoby klientów możliwości roszczeń dotyczących powrotu do miejsca wyjazdu. Mając powyższe na uwadze, połączone komisje proponują odrzucić w głosowaniu poprawkę nr 3.

    Poprawka nr 4. W poprawce tej wnioskodawca proponuje w zmianie 21 dotyczącej art. 35 w ust. 1 skreślić wyrazy: ˝lub innego dokumentu przewozowego, zwanego dalej także ˝listem przewozowym˝˝. Propozycję tę uzasadnił m.in. w ten sposób, że stosowanie różnych dokumentów przewozowych stworzy trudności w ściąganiu należnej opłaty skarbowej.

    Komisje nie podzieliły argumentów wnioskodawcy, ponieważ w zmianie 25 w art. 47 proponuje się nowe brzmienie ust. 3, które przytoczę: ˝Dowodem zawarcia umowy przewozu jest potwierdzony przez przewoźnika list przewozowy, którym może być także przekaz elektroniczny, wydruk komputerowy lub inny dokument zawierający dane określone w art. 38. Jeden egzemplarz dokumentu otrzymuje nadawca.˝ Istotne w tym zapisie jest powołanie się na art. 38, który określa, co w dokumencie zwanym listem przewozowym winno się znajdować. Tak że niemożliwe jest stosowanie różnych zapisów. Dodatkowo sprawa dokumentu przewozowego regulowana jest w Kodeksie cywilnym w art. 779 i art. 780. Mając powyższe na uwadze, połączone komisje proponują odrzucić poprawkę nr 4.

    Poprawka nr 5. W poprawce tej wnioskodawca proponuje nadać nowe brzmienie art. 48 ust. 1 poprzez wprowadzenie w tekst obowiązujący - nie będący przedmiotem omawianej nowelizacji - słów: ˝w szczególności, czy masa i liczba sztuk przesyłki są zgodne z tym listem˝.

    Obowiązujący przepis art. 48 ust. 1 brzmi: ˝Przewoźnik może sprawdzić, czy przesyłka odpowiada oświadczeniom nadawcy zawartym w liście przewozowym oraz czy zachowane zostały przepisy dotyczące rzeczy dopuszczonych do przewozu na warunkach szczególnych˝.

    W związku z tym przepisem fakultatywnym, tak w zapisie obowiązującym, jak i proponowanej poprawce, przewoźnik może sprawdzać w sposób nieograniczony zgodność zapisów listu przewozowego ze stanem faktycznym przesyłki. Komisje nie widzą uzasadnienia, by uszczegółowić niektóre tylko cechy przesyłki. Proponują więc poprawkę nr 5 odrzucić.

    Poprawka nr 6 - wnioskodawca proponuje w art. 75 ust. 2 skrócić termin przeznaczony na reklamacje lub wezwanie do zapłaty z dotychczas obowiązujących 3 miesięcy do 1 miesiąca.

    Art. 75 ust. 2 brzmi: ˝Reklamacje lub wezwania do zapłaty uważa się za bezskuteczne, jeżeli dłużnik nie zapłacił dochodzonych należności w terminie 3 miesięcy od dnia doręczenia reklamacji lub wezwania do zapłaty˝. Art. 75 określa, z jakiego tytułu i komu przysługuje roszczenie (ust. 3) oraz kiedy można dochodzić roszczeń w postępowaniu sądowym (ust. 1 i 2). Z zapisu wynika, że do sądu może wpłynąć roszczenie po bezskutecznym wyczerpaniu drogi reklamacji lub bezskutecznym wezwaniu zobowiązanego do zapłaty. Dotychczas ustawa ustala te okresy bezskutecznych wezwań i reklamacji na 3 miesiące. Skrócenie tego terminu do 1 miesiąca spowoduje lawinę spraw kierowanych do sądów, już i tak mało wydolnych. W ciągu miesiąca, jak wskazuje praktyka, niemożliwe jest wyjaśnienie okoliczności i podjęcie decyzji z powiadomieniem strony roszczącej. Poza tym 3-miesięczny okres reklamacji jest u nas powszechnie stosowany.

    Z powyższych powodów komisje proponują odrzucić poprawkę nr 6.

    W poprawce nr 7 wnioskodawca proponuje skreślenie art. 2 projektu ustawy o zmianie ustawy Prawo przewozowe. Art. 2 wprowadza ochronę klienta przed monopolistami w zakresie przewozów: minister transportu i gospodarki morskiej w porozumieniu z ministrem finansów może ustalić ceny urzędowe - czytaj: maksymalne - za niektóre usługi przewozowe w wypadkach społecznie uzasadnionych, z wyjątkiem usług przewozowych lokalnego transportu zbiorowego oraz za przewozy taksówkami. Natomiast rada gminy ustala ceny urzędowe - czytaj: maksymalne - za usługi przewozowe lokalnego transportu zbiorowego oraz może ustalić ceny urzędowe za przewozy taksówkami. To fakultatywne rozwiązanie w dziedzinie stosowania cen maksymalnych za niektóre usługi przewozowe zastępuje dotychczasowy obowiązek stanowienia taryf przez ministra transportu i gospodarki morskiej. Art. 11 - stanowienie cen maksymalnych, tj. w każdym przypadku niższych od proponowanych przez przewoźnika, w porozumieniu z ministrem finansów wskazuje na działanie w interesie i na rzecz społeczeństwa. Takim też działaniem jest ustalanie przez rady gmin maksymalnych cen na usługi przewozowe lokalnego transportu zbiorowego. Natomiast możliwość wpływania rad gmin na maksymalne ceny przewozów taksówkami jest rozwiązaniem pozwalającym na regulowanie, choć niedostateczne, tego rynku. Szczególnie istotne jest to w dużych aglomeracjach, ponieważ transport zbiorowy w zakresie przewozu osób powinien być dostępny społeczeństwu. Jego zapewnienie jest zadaniem państwa. Państwo musi mieć możliwość wpływu na ceny przewozu w tym zakresie do czasu pełnego pluralizmu na tym rynku.

    Z powyższych powodów komisje opowiedziały się za odrzuceniem poprawki nr 7.

    W poprawce nr 8 wnioskodawca proponuje w art. 2 lit.a ust. 2a po wyrazach: ˝ministrem finansów może˝ dodać wyrazy ˝po zasięgnięciu opinii właściwych komisji sejmowych˝. Połączone komisje wnoszą o odrzucenie poprawki nr 8, ponieważ, po pierwsze, powstał problem, które to komisje sejmowe byłyby właściwe, po drugie, wchodzimy w zakres podziału kompetencji między władzą wykonawczą i ustawodawczą, po trzecie, komisje sejmowe w każdym przypadku mają prawo wydania opinii co do decyzji rządowych, po czwarte, znacznie wydłużyłoby to czas podjęcia nieraz palących decyzji, po piąte, istnieje Urząd Antymonopolowy oraz fakultatywne rozwiązanie ustawowe.

    Na tym komisje kończą sprawozdanie. (Oklaski)

Przebieg posiedzenia