2 kadencja, 88 posiedzenie, 2 dzień (12.09.1996)

14 punkt porządku dziennego:
Pierwsze czytanie rządowego projektu ustawy o poręczeniach i gwarancjach udzielanych przez skarb państwa oraz niektóre osoby prawne (druki nr 1652 i 1652-A).

Poseł Stanisław Bartoszek:

    Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Projekt ustawy o poręczeniach i gwarancjach udzielanych przez skarb państwa oraz niektóre osoby prawne jest projektem, który jeśli stanie się prawem, będzie miał okres obowiązywania tymczasowy. Ten okres jest bowiem uzależniony od zdarzenia, którym jest przyjęcie Polski do Wspólnot Europejskich, a jak wiadomo, ten termin jest obecnie trudny do przewidzenia. Uregulowania zawarte w projekcie będą musiały być zmienione w momencie przyjęcia Polski do Wspólnot Europejskich. Traktat tworzący Wspólnoty Europejskie zabrania bowiem udzielania pomocy ze środków publicznych, które uprzywilejowują w ten sposób niektóre podmioty lub gałęzie produkcji. Obecnie jednak w Polsce nie ma przeszkód prawnych do zastosowania rozwiązań przewidzianych w projekcie ustawy.

    Układ Europejski ustanawiający stowarzyszenie między Rzecząpospolitą Polską z jednej strony a Wspólnotami Europejskimi i ich państwami członkowskimi z drugiej strony w art. 63 przewiduje dla Polski 5-letni okres, w którym pomoc państwowa w celu wspierania rozwoju gospodarczego może być uznana za dopuszczalną. Przy omawianiu tego tematu muszę jednak stwierdzić z przykrością, że w dokumentach pełnomocnika rządu do spraw integracji europejskiej oraz pomocy zagranicznej występują w dalszym ciągu poważne błędy merytoryczne. I tak: w pkt. II pisma z 6 grudnia 1995 r. do pana Grzegorza Kołodki wiceprezesa Rady Ministrów pan minister Jacek Saryusz-Wolski pisze: ˝traktat ustanawiający Wpólnotę Europejską˝. Nie istnieje prawnie, panie ministrze, taki traktat. Polska jest stowarzyszona ze Wspólnotami Europejskimi i ich państwami członkowskimi - art. 1 Układu Europejskiego, sporządzonego w Brukseli 16 grudnia 1991 r.

    Można również w tym miejscu wymienić traktat ustanawiający Europejską Wspólnotę Gospodarczą, traktat ustanawiający Europejską Wspólnotę Węgla i Stali oraz traktat ustanawiający Europejską Wspólnotę Energii Atomowej, które nazywa się ˝Wspólnotami Europejskimi˝, a nie - jak pisze pan minister - ˝Wspólnotą Europejską˝.

    Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Projekt ustawy, nad którą proceduje Wysoka Izba, jest kompleksowym, pełnym ujęciem problematyki poręczeń i gwarancji udzielanych przez skarb państwa oraz inne państwowe osoby prawne utworzone w drodze ustawy. Uregulowane zostały również w projekcie poręczenia i gwarancje spłaty kredytu, poręczenia wykonania zobowiązań wynikających z obligacji, gwarancje naprawienia szkód oraz poręczenia wypłaty odszkodowania za zniszczone lub skradzione eksponaty wystawowe.

    Uważna lektura projektu ustawy nasuwa pewne uwagi szczegółowe. I tak: analiza porównawcza art. 7 i 14 projektu ustawy prowadzi do wniosku, by przepis art. 14 był zapisany analogicznie jak art. 7, bowiem wpływy finansowe ze sprzedaży obligacji mogą być przeznaczone na cele rozwojowe prywatyzowanych przedsiębiorstw państwowych i spółek kontrolowanych przez skarb państwa, które mają emitować obligacje, a nie tylko - jak się to proponuje - na rozwój lub utrzymanie infrastruktury i ochronę środowiska.

    W art. 25 projektu ustawy proponuję rozszerzyć zasób majątkowy skarbu państwa o prowizje uzyskiwane z tytułu udzielanych poręczeń i gwarancji.

    Art. 34 i 35 wprowadzają dodatkowe kompetencje dla pana ministra finansów, uszczuplając przez to uprawnienia statutowych organów spółek, w których reprezentowany jest skarb państwa przez swojego przedstawiciela - walne zgromadzenie. Sprawozdawczość wymienioną w art. 35 projektu ustawy uważam w większości za zbędną.

    Przepis zawarty w art. 43 projektu ustawy może doprowadzić do kolizji wcześniej udzielonych poręczeń lub gwarancji skarbu państwa, przed wejściem w życie ustawy, jeśli będą one sprzeczne z wymogami określonymi przepisami rozdz. 7. Moim zdaniem powinna tutaj obowiązywać stara rzymska zasada: pacta sunt servanda.

    Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Po tych uwagach szczegółowych - parę uwag ogólnych. Była tu mowa na temat rozgraniczania pojęć poręczenia i gwarancji - nie będę tego powtarzał ze względu na czas. Chcę jeszcze się odnieść do art. 3 ustawy pkt 1 w porównaniu do art. 6. W obu tych artykułach występuje instytucja poręczenia, a w art. 6 poręczenia i gwarancji, przy czym w art. 3 ust. 1 pkt 1 jest mowa właśnie o tym, o czym tu koledzy posłowie mówili, o 1,5 mln ECU jako dolnej granicy udzielenia poręczenia spłaty kredytu przez skarb państwa, a w art. 6 - o 15 mln ECU. Pewną niejasność stanowi moim zdaniem kompetencja ministra finansów w odniesieniu do obydwu tych artykułów.

    Pani Marszałek! Wysoka Izbo! W sumie projekt ustawy o poręczeniach i gwarancjach udzielanych przez skarb państwa oraz niektóre osoby prawne należy uznać za pożyteczną i udaną próbę uregulowania tak zwłaszcza ostatnio ważnej materii. Wyrażam przekonanie, że po dokonaniu poprawek w czasie prac komisji projekt stanie się dobrą ustawą, chociaż tylko w okresie przejściowym regulującą ingerencję państwa w szeroko rozumianą sferę gospodarki.

Przebieg posiedzenia