2 kadencja, 112 posiedzenie, 3 dzień (31.07.1997)
36 punkt porządku dziennego:
Sprawozdanie Komisji Polityki Społecznej oraz Komisji Zdrowia o poselskim projekcie uchwały Karta Praw Osób Niepełnosprawnych (druki nr 2159 i 2454).
Poseł Krystyna Sienkiewicz:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Unia Pracy Klub Parlamentarny, zgodnie z deklaracją złożoną podczas pierwszego czytania, poprze projekt uchwały Karta Praw Osób Niepełnosprawnych, aczkolwiek mamy świadomość, że wpisujemy się w konwencję działań pozbawionych praktycznych konsekwencji prawnych, daleką od realiów i konkretów oczekiwanych przez osoby niepełnosprawne. Ta poprawiona po pierwszym czytaniu i wyraźnie ˝odchudzona˝ uchwała ma charakter symboliczny wobec faktycznych potrzeb i sytuacji osób niepełnosprawnych.
Wysoka Izbo! Mamy zastrzeżenie do sformułowania ˝pełnienie ról społecznych˝. W znanej i dostępnej nam literaturze nauk społecznych oraz w literaturze prawniczej nie występują jakiekolwiek jednoznaczne definicje ˝uczestnictwa w życiu społecznym˝. Posiadamy stosowną ekspertyzę w tej drobnej, ale ważnej sprawie. Nie przywiązując jednakże szczególnej czy nadmiernej wagi do puryzmu językowego w tekście uchwały, mamy wątpliwości co do normy zwyczajowej. Zwyczaj jest ustaloną - ale nie raz na zawsze - formą zachowania się w określonych sytuacjach, przyjętą przez daną zbiorowość społeczną, z czasem może się przekształcić w obyczaj. A dobrze znamy przyjęte przez nasze społeczeństwo zwyczaje spychania poza margines życia społecznego, na przykład głęboko upośledzonych, dzieci i dorosłych, podopiecznych z domów pomocy społecznej itp.
Zaproponowana karta jest katalogiem praw. Być może lżej będzie niepełnosprawnemu oczekiwać w łóżku 2 albo i 3 lata na wózek, wiedząc, że ma do niego prawo. Mojemu sumieniu nie jest od tego lżej i nie będzie lżej póty, póki nie zamieni się tego w konkretne, obłożone rygorem egzekucji przepisy.
Odnośnie zaś do § 2, czyli wezwania rządu do podjęcia działań ukierunkowanych na urzeczywistnienie tych praw, to chcę zapytać, czy roli tej nie spełnia - a przynajmniej w moim rozumieniu powinien pełnić - rządowy program działań na rzecz osób niepełnosprawnych i ich integracji ze społeczeństwem. W realizacji tego programu uczestniczy przecież 16 resortów, 8 urzędów centralnych, 3 organizacje pozarządowe. To mniej więcej tyle, ile będzie realizowało Kartę Praw Osób Niepełnosprawnych. Gdyby jeszcze rząd informował o podjętych w ramach programu działaniach, zbędne byłoby wezwanie zawarte w § 3.
Nie uczestniczyłam w posiedzeniu podkomisji ani komisji, bo z uwagi na własną niepełnosprawność przebywałam na zwolnieniu lekarskim, stąd może tyle wątpliwości i pytań. A uchwałę będą czytać nie tylko posłowie i urzędnicy, ale też sami zainteresowani, czyli osoby, którym niesprawność fizyczna, psychiczna lub umysłowa może utrudnić lub uniemożliwić zrozumienie wyliczanki praw. Tym bardziej, że na przykład dostęp do informacji długo jeszcze będzie nie spełnionym postulatem, a sytuacja będzie czynić z niepełnosprawnych odrzuconą mniejszość.
Wysoka Izbo! Żaden ważny program informacyjno-edukacyjny, czy to w telewizji publicznej, czy komercyjnej, łącznie z tzw. Kliniką Zdrowego Człowieka, nie ma przekładu na język migowy. Osoby głuche wiedzą prawie wszystko o swoim schorzeniu, natomiast nie wiedzą o tym, na co może cierpieć ich wątroba, a ludzie umierają nie tylko z powodu wypadków, nie tylko dlatego, że nie słyszą jadącego za nimi samochodu.
W zalanych powodzią 25 województwach żyje kilkanaście tysięcy osób głuchych. One też bezskutecznie oczekiwały jakiegokolwiek komunikatu, tym bardziej że ani pukania do drzwi, ani wezwania do ewakuacji nie mogły usłyszeć, kiedy do ewakuacji, do opuszczenia miasta wzywano. Mówię o tym na przykładzie osób, które znam z nazwiska i adresu. Usiłowałam zainteresować tym faktem telewizję publiczną, lecz bez rezultatu - była zajęta flekowaniem zupełnie kogo innego i w zupełnie innym celu. Przepraszam za to określenie, być może pan marszałek zadecyduje, że należy je usunąć z protokołu.
Po tej gorzkiej refleksji, podzielając jednakże najszlachetniejsze intencje wnioskodawców, a mając na uwadze poprawę sytuacji osób niepełnosprawnych i traktując tę kartę jako program i zobowiązanie dla przyszłego Sejmu, Klub Parlamentarny Unii Pracy udzieli poparcia uchwale Karta Praw Osób Niepełnosprawnych. Dziękuję. (Oklaski)
Przebieg posiedzenia