2 kadencja, 69 posiedzenie, 2 dzień (10.01.1996)
10 punkt porządku dziennego:
Pierwsze czytanie rządowego projektu ustawy o muzeach (druk nr 1209).
Poseł Zbigniew Pietrzykowski:
Pani Marszałek! Wysoka Izbo! W uzasadnieniu projektu ustawy o muzeach znajdujemy wiele słusznych stwierdzeń i postulatów. Trudno się nie zgodzić na przykład z ogólnie słusznym stwierdzeniem o celowości dostosowania naszego prawa do europejskich aktów normatywnych, co stwarza - według projektodawcy - konieczność uchwalenia przez Sejm odrębnej ustawy o muzeach. Należy jednak postawić pytanie: Czy fakt spełnienia formalnego wymogu w postaci zatwierdzenia odrębnej ustawy stanowi faktyczne rozwiązanie nurtującego nas problemu? Czy rzeczywiście projekt ustawy o muzeach, przedstawiony dziś Wysokiej Izbie, przyczyni się do podniesienia jakości działań i oddziaływań muzeów, a tym samym do lepszej ochrony i bardziej skutecznego propagowania narodowej kultury i tradycji?
W opinii osób bezpośrednio zainteresowanych ustawą, to znaczy pracowników muzeów spełniających wymóg merytorycznej znajomości problemu, projektowana ustawa nie spełnia związanych z nią oczekiwań. Klub BBWR podziela tę opinię i zastrzeżenia. Nie sposób zaakceptować pojmowania muzeum i jego funkcjonowania jako placówki państwowej lub samorządowej zarządzanej przez społeczne komitety, zwane radami. Przekazanie społecznym radom muzeów władzy nad placówką zamiast powierzenia im funkcji doradczej i opiniującej naraża na szwank merytoryczne kierowanie placówką przez zawodowo do tego przygotowane osoby.
Zarówno z art. 13, jak i z art. 15 wynika, iż dyrektor muzeum potraktowany jest w projekcie nie jako partner lub współgospodarz, lecz, chciałoby się powiedzieć, jako chłopiec do bicia. Również pozostali pracownicy, muzealnicy zdają się stanowić nieciekawe tło dla członków rady społecznej. Ustawa nie daje gwarancji, bo ich dać nie może, że owi społeczni przedstawiciele nie będą np. dyletantami. Rola dyrektora muzeum, a także kwalifikowanych pracowników, została w projekcie ustawy sprowadzona do wykonywania poleceń potencjalnie niekompetentnych osób, których kadencja jednakże została sprawnie zabezpieczona. Ustawa określa różnorodne obowiązki dyrektora i pracowników muzeum, nie dając im w zamian żadnych gwarancji np. ciągłości pracy czy kontynuowania linii rozwoju placówki. Nie uwzględniono sytuacji muzeów komunalnych, które nie mają żadnego wsparcia ani możliwości odwołania się od decyzji - ostatecznych - organów zwierzchnich.
Warunki likwidacji muzeum nie zostały jednoznacznie określone. Zgodnie z projektem ustawy - art. 10 ust. 2 - decyzja zakazująca dalszej działalności muzeum byłaby poprzedzona wysłuchaniem różnych opinii z wyjątkiem opinii muzealników, czyli bezpośrednio zainteresowanych.
Zabrakło również w ustawie przepisów dotyczących muzeów na wolnym powietrzu, na przykład parków etnograficznych.
Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Uwagi i zastrzeżenia można by mnożyć. Klub BBWR skłania się do propozycji odrzucenia projektu ustawy. Nie taką bowiem chcielibyśmy wybrać przyszłość dla polskich muzeów. Gdyby jednak projekt trafił do komisji sejmowych, to na tę ewentualność dołączymy również konkretne propozycje szczegółowe. (Oklaski)
Przebieg posiedzenia