2 kadencja, 89 posiedzenie, 2 dzień (26.09.1996)

13 punkt porządku dziennego:
Pierwsze czytanie rządowego projektu ustawy o ratyfikacji Protokołu nr 11 do Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności dotyczącego przekształcenia mechanizmu kontrolnego ustanowionego przez Konwencję (druk nr 1754).

Poseł Antoni Kobielusz:

    Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Mam zaszczyt przedstawić stanowisko Klubu Parlamentarnego Sojuszu Lewicy Demokratycznej w sprawie projektu ustawy o ratyfikacji Protokołu nr 11 do Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności dotyczącego przekształcenia mechanizmu kontrolnego ustanowionego przez konwencję.

    Zgadzamy się z opinią, iż Protokół nr 11 jest najważniejszą nowelizacją konwencji od czasu jej przyjęcia w 1950 r. Wzrost liczby skarg do Europejskiego Trybunału Praw Człowieka i Europejskiej Komisji Praw Człowieka spowodował, że czas ich rozpatrywania trwa od 5 do 10 lat. Protokół nr 11 do Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności, której jesteśmy stroną od 1993 r., zmienia dotychczasowy sposób rozpatrywania skarg. W miejsce dotychczasowych Komisji i Trybunału ustanawia stale funkcjonujący Europejski Trybunał Praw Człowieka. Oznacza to zastąpienie dwustopniowego mechanizmu Komisja-Trybunał przez jeden Europejski Trybunał Praw Człowieka. W okresie przejściowym, już po wejściu w życie Protokołu nr 11, obecna Komisja będzie działała aż do zakończenia rozpatrywanych przez nią spraw. Po wejściu w życie Protokołu nr 11 Trybunał będzie rozpatrywał skargi indywidualne, jak również skargi między państwami - stronami konwencji. Zrównano prawa jednostek i państw, gdy chodzi o możliwość zgłaszania skarg. Protokół nr 11 znacznie upraszcza obecny system wyrażania zgody na kompetencję Komisji i Trybunału, gdyż ratyfikacja protokołu automatycznie będzie oznaczała akceptację prawa do skargi i uznania jurysdykcji Trybunału.

    Wydaje się, że słusznie Protokół nr 11 eliminuje z mechanizmu kontroli Komitet Ministrów Rady Europy, który dotychczas mógł działać alternatywnie do Europejskiego Trybunału Praw Człowieka. Obecnie Komitet Ministrów będzie tylko nadzorował wykonywanie orzeczeń Trybunału.Trybunał zachowuje kompetencję dotyczącą wydawania opinii prawnych na żądanie Komitetu Ministrów. Zachowuje również kompetencję w zakresie wskazania słusznego odszkodowania.

    Zgodnie z art. 22 w skład Trybunału będą wchodzić sędziowie z każdego kraju będącego stroną konwencji, a nie, jak dotychczas, z krajów członków Rady Europy. Co trzy lata będzie następowała wymiana połowy sędziów, co powinno zapewnić odpowiednią rotację, a także niezbędną ciągłość pracy Trybunału. Również ograniczenie wieku sędziów do 70 lat wydaje się rozwiązaniem słusznym.

    Zgodnie z art. 28 trzyosobowe komitety sędziowskie na zasadzie jednomyślności będą decydowały o dopuszczalności skargi. Rozpatrywać skargę będą izby w siedmioosobowym składzie. W ciągu trzech miesięcy będzie możliwość odwołania się od decyzji izby do Wielkiej Izby Trybunału. Powołanie stałego Trybunału spowoduje wzrost kosztów mechanizmu kontrolnego i może oznaczać w przyszłości wzrost naszej składki do Rady Europy.

    Warto także odnotować, iż Protokół nr 11 oprócz zmiany mechanizmu kontrolnego nadał tytuły poszczególnym artykułom Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności.

    Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Klub Parlamentarny Sojuszu Lewicy Demokratycznej opowiada się za możliwie szybką ratyfikacją Protokołu nr 11 do Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności dotyczącego przekształcenia mechanizmu kontrolnego ustanowionego przez konwencję. (Oklaski)

Przebieg posiedzenia