2 kadencja, 58 posiedzenie, 1 dzień (30.08.1995)
1 punkt porządku dziennego:
Sprawozdanie Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów o:
1) sprawozdaniu z wykonania budżetu państwa za okres od 1 stycznia do 31 grudnia 1994 r. wraz z przedstawioną przez Najwyższą Izbę Kontroli analizą wykonania budżetu państwa w 1994 r. oraz opinią i wnioskiem w przedmiocie absolutorium,
2) sprawozdaniu z realizacji polityki pieniężnej w 1994 r.,
3) bilansie płatniczym Rzeczypospolitej Polskiej za 1994 r.,
4) sprawozdaniu z działalności Narodowego Banku Polskiego w 1994 r.
Poseł Mieczysław Jedoń:
Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Na dzisiejszym posiedzeniu zostało przedstawione sprawozdanie z wykonania budżetu państwa za okres od 1 stycznia do 31 grudnia 1994 r. Chciałbym przedstawić Wysokiej Izbie jeden z wycinków - kwestię realizacji inwestycji centralnych, co zostało ujęte w wykazie stanowiącym załącznik nr 6 do ustawy budżetowej. Wykaz inwestycji centralnych na 1994 r. obejmował 188 przedsięwzięć o wartości kosztorysowej 147 bln starych złotych. Z tego 136 inwestycji centralnych państwowych jednostek i zakładów budżetowych oraz państwowych jednostek organizacyjnych pochłonęłoby kwotę przekraczającą 75 bln starych złotych, tj. ok. 51% ogólnej wartości, 32 inwestycje centralne podmiotów gospodarczych kwotę 54 bln starych złotych, a 20 inwestycji centralnych gmin - 18 bln starych złotych. Nakłady do poniesienia po 1993 r. na realizację 188 inwestycji centralnych przekroczyły 111,8 bln starych złotych, co stanowi 76% ogólnej wartości kosztorysowej. Oznacza to, że jak dotąd zrealizowano ok. 1/4 wartości kosztorysowej inwestycji. Na 1994 r. zaplanowano na realizację wszystkich inwestycji nakłady rzędu 19,6 bln starych złotych, co stanowiło 13,3% wartości kosztorysowej ogółem oraz 17,5% nakładów, do poniesienia po 1993 r. Oznacza to, że przy takim tempie realizacji nakładów wszystkie 188 inwestycji powinny być zakończone w ciągu 6 lat, poczynając od roku 1994.
W poszczególnych grupach wielkości kształtowały się odpowiednio: w grupie 136 inwestycji nakłady wynoszą 7,4 bln starych złotych, co stanowi 37,8% nakładów ogółem i oznacza założenie wolniejszego tempa realizacji tych inwestycji, w tym dotyczących służby zdrowia; w grupie 32 inwestycji - 9,5 bln starych złotych, co stanowi 48,5% nakładów ogółem i oznacza szybsze tempo realizacji; w grupie 20 inwestycji - 2,7 bln starych złotych, czyli 13,8% nakładów ogółem, co również oznacza szybsze tempo. Natomiast dotacja budżetowa w nakładach ogółem na wszystkie inwestycje została ustalona na poziomie 9,8 bln starych złotych, co stanowiło 50% nakładów ogółem w całym 1994 r. W poszczególnych grupach wynosiła ona: w grupie 136 inwestycji - 6,9 bln, w grupie 32 inwestycji - 1,9 bln, w grupie 20 inwestycji - 1 bln.
Realizacja budżetu w części dotyczącej załącznika nr 6 przedstawia się następująco: planowano poniesienie nakładów rzędu 19,6 bln starych złotych, poniesiono 16,2 bln, czyli zrealizowano 82,9% planowanych nakładów, a więc o 3,4 biliona mniej. W poszczególnych grupach kształtowało się to następująco: w grupie 136 inwestycji z planowanych 7,4 bln zrealizowano 7,2 bln, co stanowi 97,7%, w grupie 32 inwestycji z 9,5 zrealizowano 6,7 bln, co stanowi 70% planowanych nakładów, w grupie 20 inwestycji z 2,7 bln zrealizowano 2,37 bln, co stanowi 87,8%.
Dotacja budżetowa została w pełni wykonana i zrealizowana, i to w każdej grupie, jak również w układzie resortowym. Oznacza to, że niewykonanie ujętych w załączniku nr 6 nakładów dotyczyło innych niż dotacja budżetowa źródeł finansowania. Planowano zakończenie w 1994 r. 18 inwestycji centralnych - faktycznie zakończono 15. Jest to postęp w stosunku do lat ubiegłych. I tak: w 1991 r. plan zakładał 23 inwestycje - faktycznie oddano 4, w 1992 r. plan wynosił 21 - faktycznie oddano 9, w 1993 r. planowano 19, a faktycznie oddano tylko 6. Muszę jednak stwierdzić, że do zadowolenia jest jeszcze bardzo daleko.
W wyniku wnikliwej analizy można stwierdzić, że występują problemy i zjawiska, które muszą być usunięte. I tak, po pierwsze - w danym wypadku przekroczono nakłady poniesione ogółem w sytuacji, gdy finansowanie odbywało się wyłącznie z dotacji budżetowej; po drugie - w pełni wykorzystano dotacje, ale nie wykonano planowanych nakładów, gdyż z dotacji 1994 r. pokrywano zadania 1993 r. - tak było z inwestycjami ministerstwa ochrony środowiska; po trzecie - nie uzyskano planowanych środków pozabudżetowych, co pociągnęło za sobą niewykonanie planowanych nakładów - stanowi to naruszenie rozporządzenia ministra finansów w sprawie finansowania inwestycji centralnych; po czwarte - w pełni wykorzystano środki budżetowe, ale nakłady poniesiono w 70%, gdyż zmieniły się warunki stanowiące o opłacalności kredytu zagranicznego, co skłoniło do rezygnacji z tego kredytu. Mowa jest tutaj o inwestycjach centralnych Ministerstwa Przemysłu i Handlu. Po piąte, słabe zaangażowanie (finansowanie) nakładów na skutek trudności z uzyskaniem rządowego poręczenia kredytu dewizowego oraz opóźnienia w uzyskaniu poręczenia spłaty kredytu złotowego.
Należy stwierdzić, że mimo pewnej poprawy w 1994 r. nadal występują wypadki przesuwania terminów realizacji inwestycji centralnych oraz istotne zmiany wartości kosztorysowej. Wynika to z niefrasobliwości inwestorów w dysponowaniu groszem publicznym. Powodują to nierealne zapisy ustawowe odnośnie do takich pozycji, jak wartość kosztorysowa, terminy realizacji, nakłady do poniesienia, spodziewane efekty, i to już na etapie uchwalania budżetu.
Reasumując, podzielając pozytywną opinię NIK, biorąc pod uwagę dokonany postęp, będę jednak głosował za przyjęciem sprawozdania z realizacji budżetu 1994 r. i udzieleniem absolutorium rządowi. (Oklaski)
Przebieg posiedzenia