2 kadencja, 88 posiedzenie, 2 dzień (12.09.1996)
15 punkt porządku dziennego:
Interpelacje i zapytania.
Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Spraw Zagranicznych Andrzej Towpik:
Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Podniesiona przez pana posła Kazimierza Wilka sprawa sytuacji Polaków na Litwie po decyzji parlamentu litewskiego o wprowadzeniu 5-procentowego progu wyborczego jest w tej chwili przedmiotem bardzo wnikliwej analizy, którą prowadzimy zarówno w naszych placówkach, to znaczy w ambasadzie i w konsulacie generalnym w Wilnie, jak i w centrali.
Chcę od razu powiedzieć, że nie mamy jeszcze pełnej oceny konsekwencji wprowadzenia tego 5-procentowego progu wyborczego. Sprawa nie jest taka prosta, jakby się wydawało na pierwszy rzut oka, nie daje bowiem odpowiedzi fakt, że społeczność polska na Litwie stanowi ok. 7% ludności litewskiej, nie dają również odpowiedzi dane z ubiegłych wyborów, to znaczy z wyborów przeprowadzonych w 1992 r., kiedy lista Związku Polaków uzyskała 2,4% głosów, w sytuacji gdy mniejszości narodowe były zwolnione w ogóle z obowiązującego wówczas progu 4%.
W tej analizie bierzemy pod uwagę również inne sprawy, takie jak na przykład to, że część polityków polskich na Litwie kandyduje z listy partii litewskich. Ponadto Akcja Wyborcza Polaków na Litwie zabiega obecnie o poparcie innych grup mniejszościowych, szczególnie białoruskiej i rosyjskiej, chociaż nie chce wchodzić w formalne koalicje, bo to by podniosło próg do 7%. Odnotowujemy również oceny niektórych przywódców Akcji Wyborczej Polaków na Litwie, że przekroczenie 5-procentowego progu nie będzie trudne.
Szybka i jednoznaczna ocena konsekwencji ustanowienia tego 5-procentowego progu nie jest zatem prosta. Badamy także inne sprawy, o których wspomniał pan poseł w tej analizie, a mianowicie kwestię sytuacji w niektórych okręgowych komisjach wyborczych, a także kwestię zmiany granic niektórych okręgów wyborczych, co ma szczególne znaczenie w wypadku okręgów jednomandatowych. Mogą mieć one znaczenie przy tej ocenie. Chcę jednak podkreślić, że - chociaż nie jestem w stanie w tej chwili odpowiedzieć w pełni na pytania o konsekwencje zmiany w ordynacji wyborczej - sprawy te podnosimy zdecydowanie w kontaktach z naszymi partnerami litewskimi, szczególnie bardzo mocno została zaakcentowana ta sprawa w czasie spotkania premiera Cimoszewicza z premierem Stankevičiusem. Zamierzamy ją również podnieść w czasie zbliżającego się, mającego się odbyć w niedługim czasie spotkania prezydentów Rzeczypospolitej Polskiej i Republiki Litewskiej.
Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Jak wspomniałem, nie jesteśmy w tej chwili w stanie dać pełnej oceny tych konsekwencji. Jeżeli można byłoby prosić, to chciałbym się zwrócić o zgodę na przesunięcie terminu pełniejszej odpowiedzi w tej sprawie na później. Takiej odpowiedzi możemy udzielić panu posłowi bądź w formie pisemnej w ciągu przyszłego tygodnia, bądź też, jeżeli Prezydium Sejmu się przychyli i byłoby to wygodne dla pana posła, bylibyśmy gotowi udzielić odpowiedzi ustnej w terminie późniejszym. Dziękuję.
Przebieg posiedzenia