2 kadencja, 20 posiedzenie, 3 dzień (13.05.1994)
14 punkt porządku dziennego:
Pierwsze czytanie rządowego projektu ustawy o zapobieganiu zanieczyszczaniu morza przez statki.
Poseł Elżbieta Piela-Mielczarek:
Panie Marszałku! Panie Posłanki i Panowie Posłowie! Polska ratyfikowała konwencję MARPOL w 1986 r., zobowiązując się tym samym do wprowadzenia jej przepisów do swojego prawa wewnętrznego. Rozpatrywany zatem projekt ustawy o zapobieganiu zanieczyszczaniu morza przez statki wraz z projektami trzech aktów wykonawczych jest dokumentem od dawna oczekiwanym. Zwłoka w jego przedłożeniu powodowała to, że polska administracja morska mogła jedynie prowadzić postępowanie i karać armatorów tych statków, które zanieczyściły polskie obszary morskie. Nie ma natomiast w naszym prawie przepisów pozwalających na wykonywanie przez administrację morską pozostałych zadań i uprawnień wymienionych w konwencji MARPOL. Państwa-strony konwencji w wielu przypadkach korzystają z przysługujących im uprawnień i nakładają kary na statki polskie za naruszenie konwencji na obszarze podlegającym ich jurysdykcji, nie tylko za zanieczyszczanie wód, natomiast polska administracja morska nie miała do tej pory podstaw prawnych do karania statków obcej bandery za inne naruszenia konwencji, np. niedopuszczalne instalacje na statku, pozwalające na zrzut zanieczyszczeń, wadliwie prowadzoną dokumentację, brak lub niewłaściwe rozliczenie ilości odpadów ropopochodnych na statku itp. Przyjęcie proponowanej ustawy zmieni tę sytuację.
Stosowanie w polskim prawie postanowień umowy międzynarodowej, jaką jest konwencja MARPOL, wprowadzi do naszego prawodawstwa pojęcie tzw. obszarów specjalnych. Obszary specjalne zostały wyznaczone jako miejsca zrzutów różnego rodzaju ścieków i odpadów ze statków do morza. Natomiast w polskim prawodawstwie karnym, to jest w art. 10 § 2 przepisów wprowadzających Kodeks karny, funkcjonuje pojęcie stref zakazanych, które to pojęcie znosi podpisana konwencja MARPOL. Konieczne wydaje się zatem znowelizowanie przepisów wprowadzających Kodeks karny, tak aby sprawca przestępstwa nie czuł się bezkarny tylko dlatego, że nie są skorelowane definicje prawne zawarte w różnych aktach. Pragnę jeszcze zwrócić uwagę Wysokiej Izby na dwie kwestie: pierwszą - publikację załączników do konwencji MARPOL - i drugą - stosowanie Kodeksu postępowania administracyjnego przy ustalaniu sprawców zanieczyszczeń. O tym zresztą była już dzisiaj mowa; mówił m.in. o tym pan poseł Krzysztof Luks.
Sprawa pierwsza. Do konwencji MARPOL wydano pięć obowiązujących załączników: pierwszy - zawierający przepisy o zapobieganiu zanieczyszczaniu olejami, drugi - dotyczący zapobiegania zanieczyszczaniu szkodliwymi substancjami ciekłymi, trzeci - o zapobieganiu zanieczyszczaniu szkodliwymi substancjami przewożonymi morzem w opakowaniach i kontenerach, czwarty - o zapobieganiu zanieczyszczaniu ściekami ze statków i piąty - o zapobieganiu zanieczyszczaniu śmieciami przez statki.
Wszystkie wymienione wyżej załączniki określają prawidła, tj. przepisy, których mają przestrzegać armatorzy oraz dowódcy statków. Żaden z powyższych załączników nie został podany do publicznej wiadomości w sposób urzędowy. Właściwą publikację tych aktów uważam za sprawę niezmiernie ważną.
I sprawa druga. Stosowanie procedury prawa administracyjnego przez administrację morską napotyka na ogromne trudności z uwagi na sformalizowany tryb załatwienia sprawy oraz ze względu na stronę, która znajduje się w ruchu, często opuszcza port, a zatrzymanie jej naraża administrację na poniesienie kosztów w wypadku nieudowodnienia zanieczyszczenia. Warto byłoby zastanowić się nad uproszczeniem procedury w powyższych wypadkach. Pozostałe uwagi do poszczególnych artykułów przedstawię w trakcie prac komisji nad powyższym projektem ustawy. (Oklaski)
Przebieg posiedzenia