KÙ×M×°Ýq=Y±×«bªa¯0ÿ «rÚw ‗Vç#=â멭└│ZPFÍYx,¢Æ■░´■I\S+┬²«e¬■ÁÈ■g╣ñ½ÿ■ºÆ+■■ĆâØúÄ a4[Ë╠¬5æ(v┌¤îaÄÁd¯n·$█ù6ÜÌ-蔿m■ëUÚK█▒■▓'PYqdR░ HÆê■Í¡■1 kadencja, 6 posiedzenie, 1 dzień (23.01.1992)
1, 2 i 3 punkt porządku dziennego:
1. Sprawozdanie Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów oraz Komisji Ustawodawczej o rządowych projektach ustaw:
1) o prowizorium budżetowym na okres od dnia
1 stycznia do dnia 31 marca 1992 r. (druki nr 19 i 66);
2) o zasadach gospodarki finansowej państwa w 1992 r. (druki nr 25 i 62);
3) o zmianie ustawy Prawo budżetowe oraz niektórych innych ustaw (druki nr 26 i 64)
4) o podatku dochodowym od osób prawnych oraz o zmianie niektórych ustaw regulujących zasady opodatkowania (druki nr 27 i 63).
Przedstawiony przez Komisję Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów projekt rezolucji w sprawie rozdysponowania wygospodarowanych w ustawie o prowizorium budżetowym na okres od dnia 1 stycznia 1992 r. do dnia 31 marca 1992 r. dodatkowych środków finansowych.
2. Sprawozdanie Komisji Polityki Społecznej oraz Komisji Ustawodawczej o rządowym projekcie ustawy o zmianie Kodeksu pracy oraz o zmianie niektórych innych ustaw (druki nr 28 i 55).
3. Sprawozdanie Komisji Sprawied
Poseł Jerzy Jaskiernia:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Zgodnie z postanowieniem Sejmu podjętym na 5 posiedzeniu w dniu 4 stycznia br. Komisja Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów oraz Komisja Ustawodawcza rozpatrzyły na posiedzeniach w dniach 8 i 17 stycznia br. rządowy projekt ustawy o zasadach polityki finansowej państwa w 1992 r. ogłoszony w druku nr 25.
Potrzeba zgłoszenia tego projektu, zawierającego rozwiązania kwalifikujące się do umieszczenia w ustawie budżetowej, wynikała stąd, że ustawa taka nie została w odpowiednim momencie uchwalona, a projekt ustawy o prowizorium budżetowym obejmuje tylko I kwartał. Powstała więc konieczność uregulowania w odrębnej ustawie ogólnych zasad, na których będzie oparta gospodarka finansowa państwa w całym roku. Obejmuje ona wiele istotnych zagadnień, wśród których najważniejszesze to: określenie na poziomie do 120% wysokości tzw. przejściowego niedoboru budżetu państwa; upoważnienie do zaciągania dodatkowych kredytów zagranicznych; zasady kontynuacji płatności budżetu wynikających z zeszłorocznego systemu preferencji kredytowych; upoważnienie do emisji obligacji państwowych w kwocie do 15 bln zł; upoważnienie do refundacji Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych skutków stosowania niższej składki ubezpieczeniowej od osób zatrudnionych w rolnictwie; upoważnienie do zlecania za odpowiednią prowizją poboru niepodatkowych należności budżetowych; ustalenie limitu udzielanych gwarancji; określenie zasad rozliczeń między budżetem a Narodowym Bankiem Polskim; uregulowanie sprawy wykupu przez budżet skapitalizowanych odsetek od kredytów mieszkaniowych; ustalenie sposobu określania zasad przyznawania dotacji restrukturyzacyjnych w przemyśle i rolnictwie; zawieszenie do uchwalenia ustawy budżetowej na 1992 r. waloryzacji wynagrodzeń w sferze budżetowej; określenie sposobu ściągania zaległych wpłat na Centralny Fundusz Rozwoju Nauki i Techniki; określenie źródeł finansowania składki ZUS od nagród z zysku, i wreszcie upoważnienie wojewodów do dokonywania za zgodą odpowiednich ministrów przeniesień wydatków między działami klasyfikacji budżetowej.
Wyliczenie to wskazuje, że w projekcie ustawy uwzględnionych zostało wiele zagadnień o kluczowym znaczeniu dla gospodarki państwa. Wszystkie propozycje zawarte w tym dokumencie zostały bardzo szczegółowo, wnikliwie przeanalizowane przez obie komisje. Niewątpliwie chodzi o dokument pozostający w ścisłym związku z pozostałymi projektami wniesionymi przez rząd do Sejmu wraz z prowizorium budżetowym. Nie mogło to nie oddziaływać na rozstrzygnięcia przyjmowane w komisjach pracujących nad projektem. Wiele z nich było bowiem uzależnionych od odpowiedzi na kluczowe pytanie o skutki finansowe proponowanych rozstrzygnięć i oddziaływanie podejmowanych decyzji na wysokość deficytu budżetowego. Przyjęte, choć nie podzielane przez wszystkich posłów, założenie kierunkowe, by nie zwiększać planowanego deficytu ponad poziom zaproponowany w projekcie rządowym, było zasadniczym czynnikiem ograniczającym pole manewru w podejmowaniu decyzji. Utrudnieniem był fakt, że projekt rządowy nie był uprzednio skonsultowany ze związkami zawodowymi, a taki wymóg ustawowy dotyczył części jego postanowień. Inne utrudnienie o zasadniczym charakterze wiązało się z tym, że projekt ustawy został wniesiony przez poprzednią Radę Ministrów, a nowy rząd kierowany przez premiera Jana Olszewskiego nie przedstawił jeszcze założeń polityki społeczno-gospodarczej, które zamierza realizować. Komisje stanęły więc przed koniecznością określenia zasad gospodarki finansowej państwa w sytuacji, gdy nie są jeszcze znane zasady polityki społeczno-gospodarczej, a niewątpliwie chodzi o zagadnienia wzajemnie ze sobą powiązane.
Pomimo tych uwarunkowań, utrudniających właściwe przeprowadzenie prac nad projektem, komisje wykonały zadanie postawione przez Wysoką Izbę, świadome, że chodzi o sytuację szczególną, wywołaną zmianą rządu w kulminacyjnym momencie prac nad budżetem, co musi rzutować na sposób rozpatrywania przedłożeń rządowych.
Efektem prac komisji jest jednolity projekt ustawy zawarty w druku nr 62. Informuję Wysoką Izbę, że pierwszy wniosek mniejszości zawarty w sprawozdaniu komisji został przez autora wycofany już po doręczeniu paniom i panom posłom druku nr 62. Proszę o uwzględnienie tej zmiany.
Chciałbym obecnie skoncentrować się w szczególności na analizie tych artykułów, które uległy zmianie w stosunku do projektu rządowego. Nowa redakcja art. 2 wiąże się z tym, że budżetem państwa jest plan dochodów i wydatków państwa zawarty nie tylko w projekcie ustawy o prowizorium budżetowym, w ustawie o prowizorium budżetowym, w projekcie ustawy budżetowej na 1992 r., ale też - co projekt rządowy pomijał - w ustawie budżetowej. Norma ta może wzbudzać wątpliwości dotyczące techniki legislacyjnej, jest to bowiem w istocie powtórzenie definicji zawartej w ustawie Prawo budżetowe. Komisje zadecydowały jednak, że to powtórzenie jest uzasadnione w 1992 r., kiedy to wszystkie cztery wymienione akty prawne będą miały zastosowanie w praktyce. Chodzi więc o jasne sprecyzowanie pojęcia ˝budżet państwa˝.
Istotne zmiany zostały wprowadzone w art. 5. Dotyczy on udzielania pomocy w spłacie części należnych odsetek od kredytów udzielonych w 1992 r. Komisje postanowiły poszerzyć zakres dziedzin, w których może być udzielana tego typu pomoc, o zakup nawozów mineralnych i środków ochrony roślin, a także o skup i przechowywanie zapasów płodów rolnych. Komentarza wymaga zmiana formuły ˝udziela się pomocy˝, zawartej w projekcie rządowym, na ˝może być udzielana˝ w projekcie uzgodnionym przez komisje. Zmiana ta nie wynika z chęci zastosowania innego modelu tej instytucji. Przedstawiciel rządu biorący udział w pracach komisji argumentował, że również w projekcie rządowym chodziło o ustalenie możliwości udzielania takiej pomocy i określenia kierunków jej realizacji - co musi być wszakże skonkretyzowane w odpowiednich aktach prawnych - nie zaś o normę, która tworzy samodzielną podstawę do występowania o udzielenie takowej pomocy. Skoro tak, to bardziej precyzyjnie tę intencję odzwierciedla propozycja przepisu art. 5, wypracowanego przez komisje.
W art. 7 zastosowanie konstrukcji ˝w charakterze członków spółdzielni lub pracowników˝ w miejsce formuły˝członków spółdzielni i pracowników˝, zawartej w projekcie rządowym, ma na celu sprecyzowanie, że chodzi o upoważnienie ministra finansów do refundacji Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych kwoty odpowiadającej różnicy między składką na ubezpieczenia społeczne w wysokości powszechnie obowiązującej a składką na ubezpieczenia społeczne osób zatrudnionych w produkcji rolniczej, zarówno w charakterze członków spółdzielni, jak też pracowników, mogą to być bowiem dwie różne formy statusu zatrudnienia.
Projekt art. 7 wywołał na posiedzeniu komisji kontrowersje, prowadzące do propozycji jego skreślenia. Gdyby postulat taki przyjęto, oznaczałoby to konieczność ujednolicenia składki na ubezpieczenia społeczne, a w rezultacie znaczne podwyższenie składki od osób zatrudnionych w produkcji rolnej, albo konieczność zwiększenia dotacji uzupełniającej dla ZUS. Ostatecznie jednak - jak już informowałem - wycofany został wniosek mniejszości o skreślenie tego artykułu i w projekcie ustawy podtrzymane jest rozwiązanie zawarte w projekcie rządowym, z uwzględnieniem jedynie wcześniej sygnalizowanej zmiany o charakterze formalnolegislacyjnym, wprowadzonej przez komisje.
W art. 8 projektu ustawy dyskusję poselską wywołała propozycja przepisu ust. 2, przewidująca prowizję do 0,5% kwot zrealizowanych kredytów zagranicznych na pokrycie kosztów związanych z pozyskaniem tych kredytów. Członkowie komisji interesowali się tym, czy upoważnienie to nie będzie prowadziło do nadmiernych dochodów osób zaangażowanych w ten proces. Po wysłuchaniu wyjaśnień dotyczących istoty tego upoważnienia za celowe uznano sprecyzowanie, że ta prowizja należy się jednostkom organizacyjnym, a nie jednostkom, jak to przewidywał projekt rządowy.
Zmiana wprowadzona w art. 11 ma charakter legislacyjny. W normie tej bowiem chodzi o zawieszenie ograniczeń wynikających z art. 34 ustawy z dnia 31 stycznia 1989 r. o Narodowym Banku Polskim, a nie o zawieszenie stosowania tej normy prawnej.
Zmiany wprowadzone w art. 14 mają służyć bardziej precyzyjnemu rozgraniczeniu delegacji dla ministra przemysłu i handlu oraz ministra rolnictwa i gospodarki żywnościowej w zakresie udzielania dotacji podmiotowych na restrukturyzację przemysłu i zadania budżetowe w rolnictwie. Te ostatnie zostały przez komisje skonkretyzowane i objęły: zakup nawozów mineralnych i środków ochrony roślin, restrukturyzację i modernizację rolnictwa oraz jego otoczenia. Komisje uznały bowiem, że w ten sposób precyzyjniej określono wolę Sejmu co do kierunków wykorzystania tych środków.
Największe kontrowersje wzbudziły postanowienia projektu ustawy zawarte w art. 15 i 16, oznaczone w wyjściowym projekcie rządowym jako art. 14 i 15. Art. 15 przewidywał niestosowanie w 1992 r. przepisów ustawy z dnia 31 stycznia 1989 r. o kształtowaniu środków na wynagrodzenia w sferze budżetowej, a więc oznaczał całoroczne zawieszenie waloryzacji płac. Natomiast art.16 wprowadzał zasadę niestosowania przepisów dotyczących wzrostu uposażenia w stosunku do określonych grup funkcjonariuszy i żołnierzy tylko do czasu uchwalenia ustawy budżetowej. Komisje uznały, że to zróżnicowanie tych dwóch grup ze sfery budżetowej nie jest uzasadnione i w obu przypadkach ograniczenia te powinny obowiązywać jedynie do czasu uchwalenia ustawy budżetowej na 1992 r. Takie podejście wynika z przeświadczenia, że założenia polityki społeczno-gospodarczej, które przedstawi w przyszłym miesiącu Rada Ministrów, mogą spowodować, że na sprawę waloryzacji płac pracowników sfery budżetowej w pozostałych kwartałach 1992 r. będzie można spojrzeć inaczej, niż to się rysuje, gdy opieramy się na projektach, które wpłynęły do Sejmu pod koniec 1991 r.
Komisje proponują więc, by to ograniczenie obowiązywało jednolicie, jedynie do czasu uchwalenia ustawy budżetowej na 1992 r., a w trakcie prac nad nią powstanie potrzeba ponownego rozważenia tych kwestii i podjęcia stosownych decyzji w zależności od oceny kondycji finansowej państwa oraz możliwości budżetowych.
Wynikiem rozbieżności ocen, jakie powstały wokół art. 15, jest również jedyna poprawka mniejszości zgłoszona do tego projektu ustawy. Przewiduje ona ustalenie na 1992 r. normatywnego wskaźnika płac dla pracowników sfery budżetowej na poziomie 100%.
Komisje nie zaaprobowały tej poprawki wychodząc przede wszystkim z przeświadczenia, że przyjęcie tego zobowiązania zanim rząd premiera Jana Olszewskiego przedstawi założenia polityki społeczno-gospodarczej i zanim znane będą pełne wyniki statystyczne dotyczące płac pracowników sfery budżetowej w 1991 r. byłoby nieuzasadnione. Komisje świadome były wszakże faktu, że chodzi tu o obszar o szczególnej wrażliwości społecznej, gdzie pojawiło się zjawisko pauperyzacji całych grup społecznych zatrudnionych w sferze budżetowej, i musi być znaleziony sposób, by tę nieprawidłową tendencję powstrzymać.
Z zagadnieniami tymi pozostaje w ścisłym związku decyzja komisji, by zaproponować Wysokiej Izbie skreślenie zawartego w projekcie rządowym art. 17, który przewidywał, że Rada Ministrów do 30 czerwca 1992 r. przedstawi Sejmowi Rzeczypospolitej Polskiej projekt ustawy określającej zasady kształtowania środków na wynagrodzenia w sferze budżetowej.
Komisje wyszły z założenia, że tego typu zobowiązanie Rady Ministrów nie jest konieczne, skoro rząd ma pełne prawo wystąpić z inicjatywą legislacyjną w tym zakresie. Natomiast norma ta mogłaby sprawiać wrażenie, że Sejm nakłada na rząd ten obowiązek znając założenia przyszłej ustawy, co przecież nie jest zgodne z prawdą, bądź obliguje Radę Ministrów do wnioskowania zmian obowiązujących przepisów zawierających wszakże ważne dla pracowników sfery budżetowej postanowienia indeksacyjne.
Powstał też problem rodzaju odpowiedzialności Rady Ministrów z tytułu potencjalnego niedotrzymania terminu złożenia takiego projektu, jeśli obowiązek ten wynikałby z ustawy.
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W imieniu Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów oraz Komisji Ustawodawczej wnoszę, aby Wysoki Sejm uchwalić raczył projekt ustawy o zasadach gospodarki finansowej państwa w 1992 r. zawarty w druku nr 62. (Oklaski)
Przebieg posiedzenia