1 kadencja, 37 posiedzenie, 1 dzień (11.02.1993)
1, 2 i 3 punkt porządku dziennego:
1. Sprawozdanie Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów oraz Komisji Ustawodawczej o projekcie ustawy budżetowej na 1993 r. (druki nr 598, 598-A, 598-B, 598-C, 598-D i 745).
2. Sprawozdanie Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów oraz Komisji Ustawodawczej o projekcie założeń polityki pieniężnej na 1993 r. wraz z raportem o stanie pieniądza (druki nr 601, 601-A i 747).
3. Sprawozdanie Komisji Przekształceń Własnościowych oraz Komisji Ustawodawczej o projekcie podstawowych kierunków prywatyzacji w 1993 r. (druki nr 628 i 744).
Poseł Czesław Sterkowicz:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Środowisko oświatowe nie akceptuje wskaźnika procentowego udziału w budżecie państwa wydatków na oświatę i szkolnictwo wyższe. Nie można akceptować założonego w projekcie budżetu w wysokości 8,9% udziału oświaty, który jest najniższy od 1989 r. Wskaźniki w latach poprzednich były nieco wyższe, np. w 1989 r. - 11,7%, w 1990 r. - 12,8%, w 1991 r. - 11,6% i w 1992 r. - 10,1%.
Najniższy od 1989 r. budżet przeznaczony na oświatę spowoduje:
- zwiększenie obciążeń rodziców kosztami kształcenia dzieci i młodzieży;
- zmniejszenie możliwości wszechstronnego rozwoju intelektualnego i osobowego dzieci i młodzieży;
- dalsze ograniczenie liczby godzin w siatkach lekcyjnych, w tym likwidację reszty zajęć pozalekcyjnych;
- dalszą likwidacją bibliotek, świetlic, dożywiania, internatów i burs;
- ograniczanie dostępu do nauki uzdolnionej młodzieży z rodzin niezamożnych;
- zmniejszenie pomocy stypendialnej;
- zadłużenie oświaty i nauki w większym stopniu niż dotychczas;
- brak środków na podnoszenie kwalifikacji zawodowych nauczycieli.
Ogólnie mówiąc, projekt budżetu przeznaczonego na oświatę nie uwzględnia specyfiki systemu oświaty. Planowane zmniejszenie zatrudnienia nauczycieli nie może przynieść oczekiwanych skutków finansowych. Zresztą w obecnym stanie organizacyjnym szkół nie ma takiej możliwości, gdyż w ostatnich 2 latach drastycznie zmniejszono liczbę godzin w klasach w granicach od 6 do 8 tygodniowo. W takiej sytuacji nie ma możliwości dalszych cięć w siatkach godzin, a przy wzroście liczby młodzieży w wieku szkolnym w szkołach podstawowych o 0,4% w stosunku do 1992 r. należy dodatkowo zatrudnić nauczycieli.
Odrębna sprawa to określenie w budżecie wydatków pozapłacowych i dotacji jako pozycji saldującej całe wydatki bieżące, co pozwala na zwiększenie nominalnej wartości wydatków w granicach 20% w stosunku do 1992 r., przy jednoczesnym wzroście przeciętnego poziomu cen towarów i usług o około 39% w relacji do obecnego roku.
Planowany budżet oświaty nie pozwala na podjęcie koniecznych ze względu na stan rynku pracy zmian systemowych, które pozwoliłyby na lepsze przystosowanie systemu oświaty do sytuacji na rynku pracy. Ograniczenie wydatków w tym dziale powiększy społeczne koszty bezrobocia w Polsce już w 1993 r., a na pewno w latach następnych.
Projektowany budżet w dziale ˝Oświata i wychowanie˝ nie może być wykonany ze względu na obiektywne uwarunkowania wynikające z ciągłości zobowiązań państwa wobec nauczycieli i uczniów. Budżet ten utrwala i pogłębia wszystkie niedostatki oświaty i wychowania wynikające z przeszłości, a więc: negatywną selekcję do zawodu nauczycielskiego z powodu niskich płac, niewystarczjące wyposażenie szkół, niedostosowanie szkół do potrzeb rynku pracy, brak wielu elementarnych pomocy do właściwego kształtowania dzieci i młodzieży.
Niedomogi systemu oświaty są efektem stosowania w latach 1990-1992 różnego rodzaju programów dostosowawczych i oszczędnościowych, i o tym nie możemy zapominać. Nikomu z nas nie wolno patrzeć spokojnie na taki stan oświaty w Polsce. Kształcenie dzieci i młodzieży to jeden z głównych zasobów gospodarki narodowej, który owocował będzie przez pokolenia Polaków. Większość środków przyznanych i uchwalonych przez Wysoką Izbę w budżecie na 1993 r. na oświatę musi zapewnić niezbędne minimum, konieczne do stworzenia bezpieczeństwa edukacji pokolenia młodych Polek i Polaków, zgodnie z założeniami polityki społeczno-gospodarczej rządu uchwalonymi przez Wysoką Izbę. Przy kształtowaniu budżetu na 1993 r. rząd i Wysoka Izba muszą uwzględniać sytuację finansową, w jakiej na koniec 1992 r. znalazło się szkolnictwo, a więc zadłużenie, wydłużone ferie świąteczne w wielu szkołach w Polsce ze względu na brak środków na opał oraz obciążenie rodziców utrzymaniem szkół w wysokości około 17%.
Wysoka Izbo! Pomysł obligatoryjnej, 5-procentowej redukcji zatrudnienia...
Przebieg posiedzenia