1 kadencja, 6 posiedzenie, 1 dzień (23.01.1992)
1, 2 i 3 punkt porządku dziennego:
1. Sprawozdanie Komisji Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów oraz Komisji Ustawodawczej o rządowych projektach ustaw:
1) o prowizorium budżetowym na okres od dnia
1 stycznia do dnia 31 marca 1992 r. (druki nr 19 i 66);
2) o zasadach gospodarki finansowej państwa w 1992 r. (druki nr 25 i 62);
3) o zmianie ustawy Prawo budżetowe oraz niektórych innych ustaw (druki nr 26 i 64)
4) o podatku dochodowym od osób prawnych oraz o zmianie niektórych ustaw regulujących zasady opodatkowania (druki nr 27 i 63).
Przedstawiony przez Komisję Polityki Gospodarczej, Budżetu i Finansów projekt rezolucji w sprawie rozdysponowania wygospodarowanych w ustawie o prowizorium budżetowym na okres od dnia 1 stycznia 1992 r. do dnia 31 marca 1992 r. dodatkowych środków finansowych.
2. Sprawozdanie Komisji Polityki Społecznej oraz Komisji Ustawodawczej o rządowym projekcie ustawy o zmianie Kodeksu pracy oraz o zmianie niektórych innych ustaw (druki nr 28 i 55).
3. Sprawozdanie Komisji Sprawied
Poseł Wiesław Klisiewicz:
Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! W imieniu Klubu Parlamentarnego Partii Chrześcijańskich Demokratów przedstawię kilka opinii związanych z pracami nad prowizorium budżetowym na I kwartał br. oraz towarzyszącymi mu ustawami. Dokumenty te przedłożone były Wysokiej Izbie 4 stycznia br. Okres 3 tygodni jest więc bardzo krótkim okresem, zważywszy, że materia, nad którą pracowaliśmy, jest bardzo skomplikowana, a jednocześnie praca ta zbiegła się w czasie z ogłoszeniem znacznych podwyżek cen za nośniki energii, jak również innymi zmianami, które mają spowodować zwiększenie dochodów państwa. Sejm podjął trudną debatę w komisjach i czując presję czasu, jak również nie pozostając obojętnym na niepokoje w społeczeństwie, na niepewność jutra i strach przed biedą, musi podjąć decyzję. Decyzję, która, według przewidywań wielu, może napełnić kielich goryczy do granic ludzkiej wytrzymałości. Nie możemy jednak zapomnieć, że na dniu 31 marca rok się nie kończy i w tym samym okresie musimy wrócić do wielu problemów dyskutowanych i w komisjach, i dzisiaj.
Z wielką niecierpliwością oczekujemy przedstawienia przez rząd założeń polityki społeczno-gospodarczej na br. oraz projektu budżetu. Sądzę, że wiele cennych uwag, które wniesiono w dyskusjach, a brali w nich udział przedstawiciele rządu, będzie uwzględnionych w przygotowywanych projektach.
W dniu 4 stycznia w debacie, przy pierwszym czytaniu, zaproponowałem kilka zmian w przedłożonych projektach ustaw towarzyszących prowizorium. Po dyskusjach w komisjach przedstawia się nam w drugim czytaniu te projekty, chciałbym się odnieść tylko do nielicznych z nich. Praktycznie po niewielkich korektach część z proponowanych zmian została uwzględniona. Pragnę jednak w tym miejscu powrócić do projektu ustawy o zmianie ustawy Prawo budżetowe oraz niektórych innych ustaw w części dotyczącej opłat skarbowych. W tym momencie chodzi o zmianę odbiorcy tych opłat skarbowych. W Komisji Samorządu Terytorialnego dwukrotnie podnoszono ten zapis, określając go jako próbę destabilizacji dochodów gmin. W opinii naszego klubu, opinii ukształtowanej po zasięgnięciu informacji również w terenie u władz wielu gmin, opłata skarbowa winna być dochodem gmin.
Wysoki Sejmie! Polska znajduje się w stadium głębokiej zapaści. W najbliższych miesiącach musi nastąpić realne określenie stanu naszej gospodarki, finansów państwa, w tym m. in. zadłużenia wewnętrznego, które na dzień dzisiejszy jest trudne do obliczenia. Droga, którą Polska chce dążyć do sprawnej gospodarki rynkowej, jest trudna, wymaga skonsolidowanego wysiłku wszystkich obywateli, przedsiębiorstw i państwa, wymaga determinacji rządu i społeczeństwa przy podejmowaniu wielu decyzji, niejednokrotnie zmieniających prawo, naruszających historyczne uprawnienia i przyzwyczajenia. Podczas przebudowy systemu gospodarczego kraju trzeba dokonać bowiem nie tylko przebudowy struktury gospodarki, ale także, i to chciałbym podkreślić, głębokiej reorientacji postaw ludzkich oraz istniejącego układu grup społecznych i wzajemnych relacji między obywatelem a państwem. W tym celu musi nastąpić przebudowa struktur zarządzania państwem, jego administracji, należy tworzyć odpowiednie warunki do jej stabilizacji oraz do zarządzania majątkiem będącym własnością skarbu państwa, aby na drodze nielegalnych działań nikt nie mógł go uszczuplać. Przebudowa struktur zarządzania winna sprzyjać odchodzeniu od tworzenia się struktur administracji specjalnych, jak również - w tym momencie to stwierdzę - konieczne jest nowe określenie statusu urzędnika administracji państwowej.
Wysoki Sejmie! Doświadczenia minionych dwóch lat powinny być przez rząd wykorzystane. Nie tylko te, które zrodziły afery i frustracje wielu ludzi, ale również i te, które są niezaprzeczalnym dowodem na to, że inicjatywa i przedsiębiorczość, aktywna postawa przedsiębiorców i prywatnych właścicieli, mieszcząca się w ramach uczciwej konkurencji, przynoszą znaczne efekty i korzyści tak właścicielom, jak i państwu.
Zadaniem najpilniejszym rządu jest powstrzymanie recesji i utrzymanie kontroli nad deficytem budżetowym - tym planowanym w I kwartale, jak i również planowanym w najbliższej przyszłości.
Wiele jest dziedzin życia gospodarczego, które wymagają dogłębnej analizy ich stanu faktycznego i szukania dróg wyjścia z kryzysu, jednakże na jedną chciałbym na zakończenie zwrócić uwagę, a mianowicie na problem budownictwa mieszkaniowego. Temat ten był tu podniesiony w pewnej części dyskusji w ramach interpelacji. Wiele jest rodzin, które ten problem dotyka, bo albo mieszkają w blokach spółdzielczych i mają trudności z płaceniem czynszu i rat kredytów, albo czekają na mieszkanie i nie mają na nie pieniędzy. Ostatnie podwyżki nośników energii i podwyżki czynszów, a także zmiany warunków spłaty kredytów spowodowały znaczny wzrost opłat za mieszkania. Przekraczają one połowę, a czasem i więcej, dochodów rodziny. W tym zakresie powinny być przedstawione czytelne, oparte na realnych możliwościach nie tylko gospodarki, ale przede wszystkim ludności, warunki realizacji budownictwa mieszkaniowego i możliwości uzyskania mieszkania. Przedstawione w minionych dwóch latach różne programy miały wiele wariantów rozwiązań. Sądzę, że trzeba do nich powrócić i w nowych warunkach politycznych i gospodarczych przedstawić społeczeństwu.
Wracając do podstawowego tematu, prace w komisjach, które opiniowały projekt prowizorium oraz ustawy towarzyszące, pokazały, jak duża jest rozbieżność między oczekiwaniami społecznymi, wyrażonymi przez posłów w czasie dyskusji w komisjach, a realnymi możliwościami budżetu państwa prezentowanymi przez przedstawicieli rządu. Trudno oprzeć się stwierdzeniu, że rząd premiera Olszewskiego stanął przed nieprawdopodobnie trudnym zadaniem przy konstruowaniu budżetu na rok 1992. Określone zaszłości w zarządzaniu gospodarką i państwem oraz próby przebudowy tych struktur przez rządy ostatnich lat pokazują, jak złożona jest ta sytuacja i jak złożoną decyzję musi również podjąć Sejm. Przyjmując na siebie odpowiedzialność za kierunki zmian w życiu polskiego społeczeństwa, musimy uświadomić sobie, że są one w najbliższym czasie nieodzowne.
Klub Parlamentarny Partii Chrześcijańskich Demokratów uważa, że założony w prowizorium deficyt budżetu wynoszący prawie 18 bln zł, przy zakładanej inflacji około 15% w kwartale, powinien być utrzymany. Jest to punkt wyjścia do ustalania dalszego toku prac nad budżetem na rok 1992. Ustawy towarzyszące realizowanemu prowizorium budżetowemu skutkują na cały rok 1992. Trudnością, o której dyskutowano, był brak założeń polityki społeczno-gospodarczej na rok bieżący. Jednakże w tej skomplikowanej sytuacji, w jakiej znalazł się i rząd, i Sejm, komisje uznały, że jest to - jak już wielokrotnie podkreślano - stan wyższej konieczności i zaproponowały wersje projektów ustaw, które przedstawili posłowie sprawozdawcy.
Klub Parlamentarny Partii Chrześcijańskich Demokratów akceptuje zmiany, które zaproponowały komisje sejmowe w stosunku do przedłożeń rządowych, z wyjątkiem tej jednej, o której wspominałem, a mianowicie zmiany dotyczącej opłat skarbowych, które miałyby wpływać do gmin. Będziemy tu popierać wniosek mniejszości.
W czasie dzisiejszej debaty pojawiły się wypowiedzi, w których w bardzo szczegółowy sposób określano przyczyny zmniejszających się wpływów do budżetu państwa w minionych miesiącach, jak również w najbliższej przyszłości. Określono także minimalne wydatki państwa w czasie 3 miesięcy. W dniu dzisiejszym trudno jest szukać szczegółowych rozwiązań, choć zarysy niektórych przedstawili przedstawiciele klubów. Sądzę, że w najbliższych tygodniach należy podjąć powszechną debatę, nie tylko w Sejmie, nad sprawami, które dla nas, posłów, powinny być najważniejsze. (Oklaski)
Przebieg posiedzenia