VI kadencja

Interpelacja nr 4264

do ministra spraw wewnętrznych i administracji

w sprawie przepisów dotyczących przeprowadzania zbiórek publicznych

   Szanowny Panie Premierze! 14 maja Forum Darczyńców zorganizowało spotkanie poświęcone przepisom dotyczącym przeprowadzania zbiórek publicznych zawartym w ustawie o zbiórkach publicznych z 15 marca 1933 r. (znowelizowanej w czerwcu 2003 r.) i w rozporządzeniu MSWiA z 6 listopada 2003 r. oraz problemom, z jakimi spotykają się organizacje pozarządowe w związku z niemającą umocowania w ustawie urzędniczą wykładnią rozciągającą termin zbiórki publicznej na wszelkie formy pozyskiwania środków od osób prywatnych (m.in. wpłaty darowizn na konto bankowe, darowizny przekazywane za pomocą sms czy darowizny przekazywane za pośrednictwem wpłat w systemie on-line). 40 przedstawicieli organizacji uczestniczących w spotkaniu dzieliło się swoimi doświadczeniami z organizacji zbiórek, wskazując na nierealistyczne, a niekiedy wręcz absurdalne wymogi i obwarowania narzucane przez urzędników koncesjonujących - w sposób całkowicie uznaniowy i nie znajdujący oparcia w przepisach - pozwolenia na przeprowadzenie zbiórki publicznej.

   Włączenie wpłat na konto do rozporządzenia dotyczącego przeprowadzania zbiórek publicznych nie tylko nakłada na organizacje dodatkowe obciążenia sprawozdawczo-biurokratyczne, ale prowadzi wręcz do absurdalnych sytuacji, w których organizacja nie zamieszcza na swojej stronie internetowej numeru konta bankowego dla potencjalnych darczyńców w obawie, że zostanie to przez urzędników ministerialnych uznane za formę prowadzenia zbiórki publicznej bez zezwolenia.

   Uczestnicy spotkania stwierdzili, że interpretacja MSWiA stawia znak równości między fundraisingiem, czyli pozyskiwaniem środków na działalność organizacji a zbiórką publiczną datków do puszek kwestarskich. Stosowana przez urząd wykładnia ustawy poważnie ogranicza możliwości informowania organizacji o swoich działaniach i docierania do potencjalnych darczyńców. Traktowanie apeli o przekazywanie wpłat na konto organizacji jako zbiórki, na którą należy otrzymać zgodę urzędnika, zniechęca wiele podmiotów do aktywnego poszukiwania nowych darczyńców, hamując jednocześnie wciąż słabo rozwiniętą w społeczeństwie polskim filantropię indywidualną.

   Drugi postulat podnoszony przez organizacje podczas spotkania dotyczył konieczności wyeliminowania uznaniowości i dowolności w interpretacji przepisów o zbiórkach publicznych oraz formułowaniu wymogów pod adresem organizacji ubiegających się o pozwolenia na ich przeprowadzenia. Z doświadczeń organizacji, które prowadziły zbiórki publiczne, wynika, że skala urzędniczej interpretacji przepisów jest bardzo szeroka, a w niektórych kwestiach zdarzały się nawet całkowicie sprzeczne stanowiska czy żądania formułowane przez urzędników zarówno na etapie składania wniosku o pozwolenie na zbiórkę jak i składaniu sprawozdania z jej przeprowadzenia.

   Uczestniczący w spotkaniu za najbardziej dokuczliwe uznali:

   - arbitralność w decydowaniu przez urzędników o tym, co i w jakiej proporcji może być ujęte w kosztach przeprowadzenia zbiórki, w tym określanie dopuszczalnego pułapu kosztów administracyjnych na poziomie 7%, 10% czy 20%;

   - żądanie precyzyjnego określenia celu zbiórki z wyszczególnieniem pozycji, które będą z niej sfinansowane (cel zbiórki powinien być ogólny i odnosić się do art. 3 i 4 ustawy, które stwierdzają, że nie może być niezgodny z prawem i statutem prowadzącej zbiórkę organizacji). Niemożliwe jest na etapie ogłaszania zbiórki podanie konkretnych wydatków w tym ilości i charakteru planowanych zakupów;

   - brak ustawowego terminu rozpatrzenia wniosku przez ministerstwo oraz wymogu uzasadnienia decyzji odmownej, brak możliwości odwołania się od decyzji urzędnika ministerialnego do wyższej instancji;

   - brak ustawowego wymogu niezwłocznego udzielenia odpowiedzi na wniosek o pozwolenie na zbiórkę w sytuacjach nagłych: klęsk, katastrof itp uniemożliwiający często włączenie się Polski w akcje pomocy humanitarnej poza krajem;

   - nakaz wykorzystania i rozliczenia pozyskanych w zbiórce środków w ciągu miesiąca, co w przypadku dużych ogólnopolskich zbiórek jest często fizycznie niemożliwe;

   - rygorystyczne traktowanie wstępnych założeń zbiórki (kwestionowanie wydatków, które nie pokrywają się z planowanymi, robienie problemu z pozyskaniem wyższych niż zakładane środków);

   - niepewność, czy zamrożenie środków ze zbiórki na koncie bankowym np. na poczet wypłaty stypendiów dla dzieci ofiar klęski, katastrofy zostanie uznane za ich wydatkowanie;

   - zakaz zakupu za granicą towarów, które będą wykorzystane w Polsce, oraz odwrotnie - możliwości zakupu towarów w kraju z przeznaczeniem ich wykorzystania za granicą;

   - wielomiesięczny brak informacji o zatwierdzeniu lub odrzuceniu przesłanego przez organizację sprawozdania, skutkujący niemożnością ubiegania się o nowe pozwolenie, żądanie wyjaśnień lub zmian po upływie kilku miesięcy;

   - wymóg publikowania kosztownych sprawozdań z wykorzystania zbiórki w prasie (postulat ograniczenia wymogu do strony internetowej organizacji lub uwzględnienia opłat za wymagane rozporządzeniem ogłoszenie w kosztach prowadzenia zbiórki);

   - konieczność otwierania za każdym razem nowego konta do nowej zbiórki.

   Wobec powyższego proszę Pana Premiera o ustosunkowanie się do podnoszonych problemów i udzielenie odpowiedzi na pytanie: Kiedy rząd lub resort dokona analizy przepisów dotyczących zasad przeprowadzania zbiórek publicznych i dokona postulowanych zmian?

   Z poważaniem

   Posłowie Witold Gintowt-Dziewałtowski

   i Tadeusz Tomaszewski

   Warszawa, dnia 10 lipca 2008 r.