VI kadencja
Odpowiedź podsekretarza stanu w Ministerstwie Spraw Zagranicznych - z upoważnienia ministra -
na interpelację nr 4931
w sprawie stanu i perspektyw rozwoju stosunków polsko-ukraińskich
Szanowny Panie Marszałku! W odpowiedzi na interpelację pana posła Jana Kulasa (pismo nr SPS-023-4931/08 z dnia 11 września 2008 r.) w sprawie stanu i perspektyw rozwoju stosunków polsko-ukraińskich, uprzejmie informuję:
1. Na jakiej podstawie formalno-prawnej opierają się współczesne stosunki polsko-ukraińskie?
Najważniejszym dokumentem regulującym stosunki polsko-ukraińskie jest Traktat o przyjaźni i współpracy, który został podpisany 18 maja 1992 r. Ponadto istnieje szereg umów regulujących konkretne dziedziny współpracy między RP a Ukrainą. W załączeniu MSZ przesyła wykaz bazy prawno-traktatowej, regulującej współpracę między obu krajami*). (Jest ona również opublikowana na stronie internetowej MSZ RP: www.msz.gov.pl)
2. Jakie generalnie miejsce i znaczenie zajmuje Ukraina w polityce zagranicznej Polski?
Ukraina ma priorytetowe znaczenie w polskiej polityce zagranicznej i jest strategicznym partnerem RP. Warty odnotowania jest fakt, iż priorytetowe traktowanie Ukrainy jest stałym elementem polskiej polityki zagranicznej od momentu uzyskania przez nią niepodległości w 1991 r. Kraj ten należy do priorytetowych w sferze kształtowania przez Polskę wschodniej polityki UE. Udzielamy wsparcia reformom wewnętrznym, przybliżającym naszego sąsiada do standardów europejskich. W zakresie polityki bezpieczeństwa wspieramy na arenie międzynarodowej euroatlantyckie aspiracje Kijowa.
3. Jak przedstawia się dorobek współpracy polsko-ukraińskiej z lat 1990-2005?
1) uznanie przez Polskę, jako pierwszy kraj na świecie, niepodległości Ukrainy (1 grudnia 1991 r.),
2) wprowadzenie ruchu bezwizowego między Polską a Ukrainą,
3) stałe wspieranie przez Polskę ukraińskich aspiracji europejskich i euroatlantyckich oraz reform demokratycznych, co przyczyniło się pośrednio do pomarańczowej rewolucji,
4) zakończone sukcesem wystąpienie w roli mediatora podczas pomarańczowej rewolucji,
5) rozpoczęcie procesu pojednania obu narodów:
- potępienie akcji Wisła przez Senat RP w sierpniu 1990 r.,
- złożenie w 1998 r. hołdu ukraińskim ofiarom obozu w Jaworznie przez prezydentów RP i Ukrainy, A. Kwaśniewskiego i L. Kuczmę,
- w 2003 r. w Pawliwce, w 60. rocznicę rzezi wołyńskiej, potępienie przemocy przeciwko cywilnej ludności polskiej, jak i ukraińskiej, przez prezydentów RP i Ukrainy, A. Kwaśniewskiego i L. Kuczmę; podpisanie oświadczenia ˝O pojednaniu w 60. rocznicę tragicznych wydarzeń na Wołyniu˝.
- wspieranie przez Polskę reform wewnętrznych oraz bezpośredni wpływ na procesy demokratyczne w trakcie tzw. pomarańczowej rewolucji (2004 r.) przyczyniło się do korzystnej poprawy wizerunku Polski i Polaków w oczach Ukraińców i zmiany negatywnych stereotypów tkwiących po obu stronach granicy.
4. Jakie zmiany i dokonania odnotowano w stosunkach polsko-ukraińskich w latach 2005-2007?
Cechą polskiej polityki wobec Ukrainy w tych latach jest jej stały charakter - w tej kwestii panuje konsensus wśród sił polityczny w Polsce.
Po pomarańczowej rewolucji doszło do znaczącego zacieśnienia współpracy między Polską a Ukrainą. Świadczy o tym zarówno intensyfikacja kontaktów dwustronnych na różnych, w tym najwyższych, szczeblach władzy, jak i szereg dokonań, takich jak:
1) liberalizacja rynku pracy dla sezonowych pracowników z Ukrainy (lipiec 2007 r.),
2) rozpoczęcie serii szczytów energetycznych w formule Polska, Ukraina, Litwa, Azerbejdżan, Gruzja, Kazachstan (w maju 2007 r. odbył się w Krakowie pierwszy tego typu szczyt z udziałem prezydentów RP, Ukrainy, Litwy, Gruzji i Azerbejdżanu, na którym podpisano wspólną deklarację polityczną),
3) dalszy postęp w procesie pojednania obu narodów:
- otwarcie Cmentarza Orląt Lwowskich (24.06.2005 r.) przez prezydentów RP i Ukrainy,
- ogłoszenie przez przedstawicieli obu episkopatów listu biskupów greckokatolickich Ukrainy i rzymskokatolickich Polski z okazji aktu wzajemnego przebaczenia i pojednania (czerwiec 2005 r.)
- przyjęcie w 2006 r. przez Sejm RP uchwały potępiającej Wielki Głód na Ukrainie w latach 1932-1933,
- upamiętnienie w 2006 r. przez prezydentów RP i Ukrainy L. Kaczyńskiego i W. Juszczenkę Ukraińców pomordowanych przez Polaków podczas II wojny światowej w Pawłokomie,
- 2006-2007 - rozpoczęcie prac poszukiwawczych i ekshumacyjnych w Bykowni k. Kijowa,
- uwieńczone sukcesem działania dyplomatyczne na rzecz przyznania przez UEFA Polsce i Ukrainie prawa do zorganizowania piłkarskich mistrzostw Europy Euro 2012,
- kontynuacja w sprzyjaniu europejskim i euroatlantyckim aspiracjom Ukrainy.
5. Jakie nowe inicjatywy i impulsy pojawiły się we współpracy polsko-ukraińskiej za rządu Donalda Tuska?
1) sprzyjanie europejskim i euroatlantyckim aspiracjom Ukrainy - doprowadzenie do zgody państw UE (potwierdzonych w deklaracji ze szczytu UE - Ukraina 9 września 2008 r.) na nadanie nowej, negocjowanej obecnie, umowie między UE a Ukrainą statusu umowy stowarzyszeniowej oraz zgody na uznanie ruchu bezwizowego jako długoterminowy cel obu stron,
2) oddelegowanie do Ukraińskiego Ministerstwa Obrony polskiego doradcy do spraw integracji struktur wojskowych z NATO,
3) przyjęcie przez UE polskiej inicjatywy Partnerstwa Wschodniego, ukierunkowanego w głównej mierze na Ukrainę,
4) aktywna współpraca w dziedzinie przygotowań do Euro 2012,
5) podpisanie umowy o współpracy przy organizacji Euro 2012,
6) powołanie Polsko-Ukraińskiego Komitetu ds. Przygotowania i Przeprowadzenia Euro 2012,
7) podpisanie i wdrażanie umowy o małym ruchu granicznym z Ukrainą,
8) podpisanie w marcu 2008 r. umowy o powołaniu Polsko-Ukraińskiego Uniwersytetu Europejskiego,
9) położenie nacisku na kwestie gospodarcze: współpraca w dziedzinie energetyki, interwencje ws. polskich przedsiębiorców,
10) otwarcie przedstawicielstwa Warszawskiej Giełdy Papierów Wartościowych w Kijowie,
11) zacieśnianie współpracy administracji polskiej i ukraińskiej, pomoc w dostosowywaniu administracji ukraińskiej do wymogów UE:
- podpisanie listu intencyjnego premierów RP i Ukrainy ws. współdziałania na rzecz budowania administracyjnych struktur integracji europejskiej na Ukrainie, marzec 2008 r.,
- podpisanie porozumienia w sprawie współpracy w dziedzinie rozwoju Służby Cywilnej i reformy administracji, marzec 2008 r.,
- realizacja przez UKiE programu ˝Wsparcia reform sektorowych na Ukrainie˝,
- rosnąca pomoc polska dla Ukrainy (rozwojowa - 16 mln PLN w 2008 r.; humanitarna - 1,5 mln PLN na usuwanie skutków powodzi).
6. W jakim stopniu piłkarskie mistrzostwa Euro 2012 sprzyjają rozwojowi ogólnych stosunków polsko-ukraińskich?
Organizacja Mistrzostw Euro 2012 stanowi wielką szansę na rozwój stosunków w wielu dziedzinach między oboma krajami. Już obecnie zauważalna jest wzmożona współpraca polityczna. Na podstawie podpisanej w marcu br. umowy o współpracy przy organizacji Euro 2012 powołany został i zaczął działać Polsko-Ukraiński Komitet ds. Przygotowania i Przeprowadzenia Euro 2012 oraz podlegające mu grupy eksperckie. Do tej pory odbyły się dwa posiedzenia komitetu: w Warszawie (14 lipca) oraz w Kijowie (19 września). Ponadto w maju br. miasta gospodarze Euro 2012 podpisały we Lwowie wspólną deklarację i powołały Radę Miast Euro 2012. W 2008 r. przewodniczą jej Lwów i Warszawa.
7. Jakie dodatkowe inicjatywy i działania podejmie rząd PO-PSL, aby poszerzyć współpracę z Ukrainą, szczególnie na niwie gospodarczej?
Priorytetami obecnego rządu w dziedzinie gospodarki są:
- inwestycje w elektroenergetykę na Ukrainie,
- doprowadzenie do realizacji projektu Odessa - Brody - Płock,
- liberalizacja umowy o komunikacji lotniczej,
- modernizacja linii kolejowej łączącej Polskę z Ukrainą,
- zwrot zaległego podatku polskim przedsiębiorcom,
- uzyskanie rekompensat przez polskich inwestorów na Ukrainie za straty związane z likwidacją specjalnych stref ekonomicznych,
- odzyskanie zaległych płatności z tytułu kredytów, udzielonych przez polskie podmioty i ubezpieczonych w KUKE SA za dostarczone kombajny zbożowe i ciągniki rolnicze w latach 1997-1998,
a także:
- wprowadzenie z życie umowy o małym ruchu granicznym,
- doprowadzenie do powstania Polsko-Ukraińskiego Uniwersytetu Europejskiego.
Z wyrazami uszanowania
Podsekretarz stanu
Ryszard Schnepf
Warszawa, dnia 2 października 2008 r.