VI kadencja

Odpowiedź podsekretarza stanu w Ministerstwie Finansów - z upoważnienia ministra -

na interpelację nr 8474

w sprawie ulgi odsetkowej oraz sposobu kontroli podatników korzystających z ulg

   Szanowny Panie Marszałku! W związku z interpelacją pana posła Sławomira Zawiślaka przesłaną przy piśmie z dnia 12 marca 2009 r., nr SPS-023-8474/09, w sprawie ulgi odsetkowej oraz sposobu kontroli podatników korzystających z ulg, uprzejmie informuję.

   Ulga odsetkowa została wprowadzona do ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych z dniem 1 stycznia 2002 r. w związku z likwidacją odliczeń z tytułu budowy domu, zakupu nowo wybudowanego domu lub mieszkania, wniesienia wkładu budowlanego do spółdzielni mieszkaniowej, nadbudowy lub rozbudowy budynku na cele mieszkalne oraz przystosowania pomieszczenia użytkowego na cele mieszkalne.

   Pierwotnie w ramach tej ulgi odliczeniu podlegały wyłącznie odsetki od ˝kredytu mieszkaniowego˝, czyli kredytu (pożyczki) udzielonego na:

   1) budowę budynku mieszkalnego albo

   2) wniesienie wkładu budowlanego lub mieszkaniowego do spółdzielni mieszkaniowej na nabycie prawa do nowo budowanego budynku mieszkalnego albo lokalu mieszkalnego w takim budynku, albo

   3) zakup nowo wybudowanego budynku mieszkalnego lub lokalu mieszkalnego w takim budynku od gminy albo od osoby, która wybudowała ten budynek w wykonywaniu działalności gospodarczej, albo

   4) nadbudowę lub rozbudowę budynku na cele mieszkalne lub przebudowę (przystosowanie) budynku niemieszkalnego, jego części lub pomieszczenia niemieszkalnego na cele mieszkalne, w wyniku których powstanie samodzielne mieszkanie spełniające wymagania określone w przepisach prawa budowlanego.

   Art. 26b ww. ustawy normował szereg postanowień warunkujących skorzystanie z ulgi. W przypadku inwestycji, o których mowa w pkt 1 albo w pkt 4, wymagane jest zakończenie inwestycji przed upływem trzech lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym zgodnie z prawem budowlanym uzyskano pozwolenie na budowę, nadbudowę lub rozbudowę budynku na cele mieszkalne lub przebudowę (przystosowanie) budynku niemieszkalnego, jego części lub pomieszczenia niemieszkalnego na cele mieszkalne, i zostało potwierdzone określonym w przepisach prawa budowlanego pozwoleniem na użytkowanie budynku mieszkalnego, a w razie braku obowiązku jego uzyskania - zawiadomieniem o zakończeniu budowy takiego budynku (art. 26b ust. 2 pkt 4 ww. ustawy - w brzmieniu obowiązującym do końca 2006 r.).

   Jak zatem można zauważyć, czasowe ramy dla kontynuowania inwestycji zostały zakreślone jedynie w odniesieniu do budów, które podatnik prowadzi samodzielnie. Ustanowienie takich samych ograniczeń w przypadku pozostałych inwestycji mieszkaniowych (określonych w pkt 2 i 3) byłoby nieuzasadnione, bowiem podatnik w tych przypadkach nie ma wpływu na proces realizacji inwestycji przez zewnętrzną firmę (dewelopera, spółdzielnię mieszkaniową).

   Jednakże zarówno w inwestycjach prowadzonych samodzielnie, jak i przez firmy zewnętrzne, z ulgi odsetkowej podatnik może skorzystać dopiero po zakończeniu inwestycji. Celem omawianej ulgi było bowiem stymulowanie rozwoju budownictwa mieszkaniowego (zwiększenie liczby nowej substancji mieszkaniowej).

   Niezrozumiały jest przy tym zarzut, iż ww. ograniczenie służy jedynie zamożnym inwestorom. Przedmiotem ulgi mieszkaniowej są bowiem odsetki od kredytu, a zatem ulga dotyczy wyłącznie niezamożnych podatników, których nie stać na zaspokojenie swoich potrzeb mieszkaniowych z własnych środków.

   Mając powyższe na uwadze, nie znajduję podstaw do zmiany przedmiotowego odliczenia, zwłaszcza że obecnie ulga ta funkcjonuje w przepisach prawa podatkowego jedynie na zasadach praw nabytych, bowiem art. 26b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych został uchylony nowelizacją ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych z dnia 16 listopada 2006 r. (ustawa o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz o zmianie niektórych innych ustaw - Dz. U. Nr 217, poz. 1588, ze zm.). Jednocześnie w art. 9 tej nowelizacji zawarto przepisy przejściowe określające zasady kontynuowania odliczenia z omawianego tytułu do końca 2027r. w odniesieniu do kredytu (pożyczki) zaciągniętego najpóźniej do końca 2006 r.

   Przy tej okazji pragnę przypomnieć, iż w dniu 6 listopada 2008 r. Sejm RP uchwalił ustawę o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw. Ustawa ta została opublikowana w Dzienniku Ustaw nr 209, poz. 1316. Jedną z istotnych zmian zawartych w tej nowelizacji było rozszerzenie zakresu omawianej ulgi na odsetki od kredytu (pożyczki) przeznaczonego na spłatę kredytu (pożyczki) mieszkaniowego oraz na odsetki od każdego kolejnego kredytu (pożyczki) przeznaczonego na spłatę ww. zobowiązań. Ustawodawca w ten sposób umożliwił podatnikom zamianę kredytu na tańszy (bez utraty prawa do ulgi).

   Odnosząc się do drugiej kwestii poruszonej w interpelacji, uprzejmie informuję, iż zgodnie z obowiązującym stanem prawnym oraz konstrukcją formularzy zeznań podatkowych za rok 2008, urzędy skarbowe nie otrzymują wystarczających informacji, aby potwierdzić spełnienie przez podatnika warunków do skorzystania z tzw. ulgi z tytułu wychowywania dzieci.

   W związku z powyższym jednoznaczne potwierdzenie spełnienia ww. warunków wymaga przeprowadzenia czynności sprawdzających z udziałem podatnika. W szczególności dotyczy to przypadków, kiedy podatnik po raz pierwszy korzysta z ulgi.

   W tym miejscu należy zaznaczyć, że Ministerstwo Finansów nie przekazało do izb i urzędów skarbowych zaleceń obligatoryjnego weryfikowania zeznań rocznych w przypadku wykazania przez podatnika kwoty nadpłaty podatku ponad 3 tys. zł. W wytycznych ministra finansów, znak AP10/0120/1/SYW/08/10402, z dnia 30 stycznia 2009 r. dotyczących akcji rozliczenia rocznego podatników podatku dochodowego od osób fizycznych za rok 2008 (kopia w załączeniu)*⁾ w zakresie przeciwdziałania dokonywania oszustw w zeznaniach podatkowych (pkt IX ppkt 4) zawarto jedynie zalecenie, aby ˝W przypadku podatników, którzy po raz pierwszy złożyli zeznanie roczne w urzędzie, a zwrot nadpłaty podatku dochodowego przekracza kwotę 1000 zł, należy przed dokonaniem zwrotu -miarę posiadanych informacji - sprawdzić, czy podatnik ma w urzędzie skarbowym dokument (PIT-11, PIT-8B, PIT-40A, itp.) potwierdzający źródła dochodu wykazane w zeznaniu rocznym˝. Natomiast dla pozostałych podatników określenie wysokości kwoty zwrotu, od której należy przeprowadzić uprzednią kontrolę źródeł przychodu, leży w gestii naczelnika urzędu skarbowego (pkt IX ppkt 5 ww. wytycznych).

   Jednocześnie pragnę zaznaczyć, iż Ministerstwo Finansów wystąpiło do dyrektora Izby Skarbowej w Lublinie w celu skonfrontowania podniesionej przez pana posła kwestii utrudnień dla podatników z praktyką stosowaną przez urzędy skarbowe.

   Dyrektor Izby Skarbowej w Lublinie nie potwierdził zarzutów nadużywania przez urzędy skarbowe instytucji czynności sprawdzających w stosunku do osób korzystających z ulgi podatkowej z tytułu wychowywania dzieci i jednocześnie poinformował, że urzędy wykorzystują informacje już znajdujące się w ich posiadaniu, w tym powzięte od podatników w trakcie weryfikacji zeznania za rok ubiegły, w przypadku braku informacji o zdarzeniach powodujących utratę prawa do ulgi.

   Z poważaniem

   Podsekretarz stanu

   Maciej Grabowski

   Warszawa, dnia 2 kwietnia 2009 r.