VI kadencja

Odpowiedź sekretarza stanu w Ministerstwie Spraw Zagranicznych - z upoważnienia ministra -

na interpelację nr 5267

w sprawie realizacji programu rządu RP ogłoszonego w exposé premiera Donalda Tuska w kontekście ustawy o działach administracji rządowej w zakresie działu: Sprawy zagraniczne

   Szanowny Panie Marszałku! W związku z interpelacją pana posła Krzysztofa Jurgiela (pismo nr SPS-023-5267/08 z dnia 26 września 2008 r.) w sprawie realizacji programu rządu RP wygłoszonego w exposé premiera Donalda Tuska w kontekście ustawy o działach administracji rządowej w zakresie działu: sprawy zagraniczne uprzejmie informuję:

   1. Jakie są priorytety Polskiej polityki zagranicznej?:

   - Priorytety polskiej polityki zagranicznej, jak i inne zasady przewodnie programu rządu, nie mogą stanowić przedmiotu częstych zmian oraz modyfikacji. Zostały one ustalone w oparciu o głęboką i wszechstronną analizę polskich interesów strategicznych oraz ocenę i prognozę rozwoju otoczenia międzynarodowego Polski w dłuższej perspektywie. Pod uwagę wzięte przy tym zostały stałe czynniki o charakterze zewnętrznym i wewnętrznym, jak uwarunkowania geopolityczne, rozwojowe i wewnętrzne. Podstawową kategorią, jaką rząd kierował się przy wyznaczaniu priorytetów, była kategoria interesu narodowego definiowanego jako zespół podstawowych wartości, dążeń i oczekiwań odnoszących się do funkcjonowania państwa. Większość z nich stanowi kontynuację myśli przyświecającej działalności międzynarodowej wszystkich dotychczasowych rządów demokratycznej i wolnej Polski. Siła i skuteczność polityki zagranicznej każdego państwa wynika między innymi z jej trwałości i przewidywalności. Priorytety te zostały wyznaczone w rządowym exposé pana premiera Donalda Tuska, wygłoszonym 23 listopada 2007 r., oraz doprecyzowane w informacji ministra spraw zagranicznych na temat polityki zagranicznej RP w 2008 r., przedstawionej w Sejmie 7 maja 2008 r.

   - Ulegająca stałym dynamicznym przemianom sytuacja międzynarodowa, w tym także rozwój sytuacji w okresie ostatnich miesięcy, utwierdził nas w przekonaniu, że formułując w 2007 r. priorytety polityki zagranicznej rządu nie popełniliśmy błędu. Rozwój ten powoduje, iż powinniśmy zająć się realizacją tych celów z jeszcze większą determinacją.

   - Polska nadal powinna umacniać swoją pozycję w Europie i być nieugiętym promotorem jej polityki wschodniej. Poszerzenie możliwości suwerennego działania Polski w ramach UE przy dążeniu do zagwarantowania harmonijnego, także perspektywicznie, rozwoju Unii oraz nadania procesowi integracji europejskiej optymalnej prędkości zgodnie z potrzebami i oczekiwaniami naszego kraju są zadaniami aktualnymi, zarówno na dzisiaj, jak i dającą się przewidzieć przyszłość. Powinniśmy niezmiennie dbać o utrzymanie strategicznej równowagi w procesie integracji Unii, a także przyczyniać się do umocnienia jej tożsamości gospodarczej, w tym przede wszystkim energetycznej.

   - Nic ze swojej aktualności nie stracił formułowany przez nas postulat utrzymania i rozwoju więzi transatlantyckich. Poprzez konkretne działania dążymy do tego, aby Polska była coraz silniejszym ogniwem Sojuszu Północnoatlantyckiego.

   - Nadal aktualny, mimo rozwoju ostatnich miesięcy, pozostaje cel, jakim jest budowa pragmatycznych stosunków z Rosją, choć dialog ten, w ostatnim okresie, ze względu na wydarzenia na Kaukazie i demonstrowaną przez Rosję proimperialną postawę nie należy do najłatwiejszych. Przy prowadzeniu tego dialogu nie bez znaczenie pozostaje nasza pozycja w Unii Europejskiej.

   - Nie myliliśmy się także, zaznaczając przy okazji określania priorytetów, że dla Polski ważne będzie umacnianie dialogu i współpracy z państwami regionu Kaukazu i Azji Środkowej. Polska, choć nie jest graczem globalnym, musi aktynie dbać o swoje interesy, w tym ekonomiczne i gospodarcze, w różnych regionach świata. MSZ rozwinął ostatnio w tym względzie dużą aktywność.

   - Polska, zdając sobie sprawę z ciążącego na niej historycznego obowiązku, aktywnie wspiera polską diasporę na całym świecie, uważając ją także za ważny element wspierający polską politykę zagraniczną.

   - Rząd, w tym MSZ, konsekwentnie działa na rzecz wypromowania Polski jako atrakcyjnej marki: nowoczesnego kraju sukcesu, propagującego zasady wolności i demokracji. To też jeden z priorytetów, do realizacji którego przywiązujemy ogromną wagę.

   - Z determinacją unowocześniamy polską służbę zagraniczną, która staje się coraz bardziej skuteczna.

   2. Jakie założenia polityki wschodniej zamierza przyjąć i realizować rząd RP i jaką politykę zagraniczną planuje się prowadzić wobec Rosji:

   - Wymiar wschodni polskiej polityki zagranicznej jest jednym z pięciu priorytetowych kierunków działania polskiej dyplomacji. Znaczenie przestrzeni postsowieckiej w polityce zagranicznej RP wynika z geopolitycznej wagi tego obszaru, który jest areną ostrego współzawodnictwa międzynarodowego. Geopolityczna przyszłość obszaru wschodniego pozostaje kwestią otwartą. Złożoność zachodzących procesów, utrzymujący się potencjał destabilizacji, tendencje autorytarne, erozja prawa międzynarodowego i mechanizmów uregulowania powstających sprzeczności, sprawiają, że region wschodniego obszaru OBWE jest dzisiaj (po wejściu Polski oraz innych krajów Europy Środkowej i Południowej do NATO i UE) głównym i w zasadzie jedynym, geograficznym kierunkiem potencjalnych zagrożeń dla bezpieczeństwa naszego kraju. Na Wschodzie rozstrzygają się najważniejsze interesy bezpieczeństwa Polski, w tym m.in. bezpieczeństwa energetycznego.

   - Polska, jako najdalej wysunięte na wschód jedno z największych państw Unii Europejskiej, posiadające najdłuższą granicę z regionem Europy Wschodniej, jest najbardziej narażona na negatywne, społeczne, polityczne i gospodarcze następstwa ewentualnego niekorzystnego rozwoju sytuacji na obszarze wschodnim. Użycie w sierpniu br. przez Rosję siły wojskowej przeciwko Gruzji dla rozstrzygnięcia konfliktu politycznego dowodzi, że w rozwoju sytuacji na obszarze wschodnim pogłębiły się niebezpieczne tendencje.

   - Uwzględniając istniejące i potencjalne wyzwania i ryzyka, ale także biorąc pod uwagę historyczne szanse, wynikające m.in. z pogłębiającej się geopolitycznej dyferencjacji obszaru wschodniego i prób politycznej emancypacji państw regionu, rząd Polski będzie prowadził aktywną politykę na kierunku wschodnim, której zasadniczymi celami są: neutralizacja destruktywnego, agresywnego potencjału Rosji w jej próbach podporządkowania państw obszaru wschodniego swoim interesom i podważenia jedności oraz solidarności państw UE i NATO, wspieranie suwerenności niepodległych państw Europy Wschodniej i Południowego Kaukazu, ich stabilności wewnętrznej, rozwoju gospodarczego, umacnianie demokracji i aspiracji proeuropejskich. Polska będzie zabiegać o uzyskanie możliwie najszerszego poparcia innych państw UE dla idei większego zaangażowania całej UE w relacje ze wschodnimi sąsiadami, w tym zwłaszcza z Ukrainą. Sukces i skuteczność polskiej polityki zagranicznej na kierunku wschodnim zależy w ogromnej mierze od jedności działań państw UE. Rząd Polski zamierza aktywnie działać w celu zmobilizowania wysiłków i zasobów całej Unii Europejskiej na rzecz wsparcia rozwoju, stabilności i demokracji państw Europy Wschodniej. Temu służy koncepcja Partnerstwa Wschodniego, przedstawiona przez Polskę wspólnie ze Szwecją i wsparta przez całą Unię. Propozycja Partnerstwa Wschodniego, adresowana do wszystkich państw Europy, zakłada z jednej strony - pogłębienie współpracy dwustronnej krajów UE z państwami EW, z drugiej - stworzenie stałej formuły współpracy wielostronnej, komplementarnej wobec istniejących schematów współpracy regionalnej.

   - W ramach bilateralnych stosunków z państwami obszaru wschodniego rząd Rzeczypospolitej Polskiej będzie dążył także do stworzenia sprzyjających warunków do aktywności polskiego biznesu w tych krajach, będzie troszczył się o sytuację zamieszkujących w nich Polaków i wspierał wysiłki na rzecz zachowania ich tożsamości narodowej i kulturowej.

   3. Na jakim etapie jest proces wycofywania polskiego zaangażowania w Iraku:

   - Zapowiedziane przez premiera Donalda Tuska w exposé, wygłoszonym w listopadzie 2007 r., zakończenie misji polskich żołnierzy w Iraku zostało zrealizowane. Od maja 2003 r. Polski Kontyngent Wojskowy wykonywał w tym kraju zadania szkoleniowe i stabilizacyjne, nadzorując środkowo-południową strefę odpowiedzialności w ramach dowodzonej przez Polaków Wielonarodowej Dywizji Centrum-Południe. Do głównych zadań sił koalicyjnych należało: tworzenie podstaw do powołania struktur irackiej administracji cywilnej i lokalnej, zapewnienie bezpieczeństwa ludności cywilnej i wojsk koalicji oraz szkolenie irackiej armii i policji.

   - 4 października 2008 r. odbyła się oficjalna uroczystość zakończenia działalności Polskiego Kontyngentu Wojskowego w misji irackiej i przekazania Irakijczykom odpowiedzialności za bezpieczeństwo prowincji, nad którym będą czuwać pod nadzorem armii amerykańskiej. Zgodnie z decyzją prezydenta RP, do końca października 2008 r. wszyscy polscy żołnierze powrócą do kraju, a w Iraku pozostanie jedynie 20 polskich oficerów w ramach misji szkoleniowej NATO (NMTI). Objęliśmy niektórych obywateli Iraku wsparciem w ramach programu pomocy dla cudzoziemców współpracujących z polskim kontyngentem.

   - Rezultaty polskiej obecności wojskowej w Iraku należy ocenić pozytywnie. Zaangażowanie w Iraku umocniło wizerunek Polski jako odpowiedzialnego członka społeczności międzynarodowej. Utrwaliło pozycję Polski w NATO jako wiarygodnego sojusznika w koalicji antyterrorystycznej, państwa aktywnego, skutecznego politycznie i wojskowo w rozwiązywaniu międzynarodowych konfliktów. Doświadczenia misji irackiej przyczynią się do przyspieszenia modernizacji polskich sił zbrojnych, dostosowując ich funkcjonowanie do nowych wyzwań bezpieczeństwa.

   Z wyrazami szacunku

   Sekretarz stanu

   Jan Borkowski

   Warszawa, dnia 27 października 2008 r.