VI kadencja

Odpowiedź ministra pracy i polityki społecznej

na zapytanie nr 3618

w sprawie legitymacji emeryta

   Odpowiadając na pismo z dnia 26 marca br., znak: SPS-024-3618/09, przy którym przesłane zostało zapytanie poseł Anny Zalewskiej w sprawie nieprzyznania przez Oddział Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w Nowym Sączu legitymacji emeryta-rencisty dla pani B. G., na podstawie informacji uzyskanej od prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych uprzejmie wyjaśniam, co następuje:

   Na podstawie dokumentacji znajdującej się w aktach sprawy prezes Zakładu Ubezpieczeń Społecznych stwierdził, że pani B. G. w dniu 7 czerwca 1991 r. w Oddziale ZUS w Nowym Sączu, tj. terenowej jednostce organizacyjnej ZUS właściwej dla realizacji umowy z dnia 5 kwietnia 1948 r. pomiędzy Rzecząpospolitą Polską a Republiką Czechosłowacką o ubezpieczeniu społecznym (Dz. U. z 1949 r. Nr 6, poz. 34) w obszarze emerytalne-rentowym, zgłosiła wniosek o rentę inwalidzką z tytułu zatrudnienia na terenie byłej Czechosłowacji. Oddział ZUS w Nowym Sączu, zgodnie z postanowieniami wymienionej umowy, wniosek ten - po skompletowaniu - przekazał do czechosłowackiej instytucji ubezpieczeniowej Ćeska Sprava Socialniho Zabezpećeni.

   Wobec faktu, że wnioskodawczyni nie przebyła okresów zatrudnienia w Polsce, brak było podstaw prawych do przyznania wnioskodawczyni przez wskazany oddział ZUS polskiej renty inwalidzkiej.

   Instytucja czechosłowacka decyzją z dnia 6 sierpnia 1992 r. przyznała wnioskodawczyni czeską rentę inwalidzką.

   Po otrzymaniu decyzji, z której wynikało, że wysokość kwoty zagranicznego świadczenia po przeliczeniu na złote jest niższa od kwoty minimalnej polskiej renty, Oddział ZUS w Nowym Sączu na podstawie obowiązujących wówczas przepisów rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 9 marca 1984 r. w sprawie okresów zatrudnienia za granicą i zasad udzielania świadczeń emerytalno-rentowych z tytułu tego zatrudnienia (Dz. U. Nr 17, poz. 81, z późn. zm.) przyznał pani B. G. uzupełnienie do kwoty minimalnej renty polskiej wypłacane z funduszy polskich. Zgodnie z postanowieniami powołanego rozporządzenia uzupełnienie do kwoty najniższego polskiego świadczenia przysługiwało niektórym emerytom lub rencistom zamieszkałym w Polsce uprawnionym wyłącznie do zagranicznych świadczeń o charakterze rentowym przekazywanych za pośrednictwem ZUS, przy czym wysokość uzupełnienia nie była stała i ulegała zmianom w zależności od zmian wysokości renty zagranicznej oraz wysokości kwoty minimalnej emerytury lub renty polskiej.

   W związku z przyznaniem prawa do uzupełnienia Oddział ZUS w Nowym Sączu wydał zainteresowanej legitymację emeryta-rencisty stanowiącą podstawę do korzystania z przysługujących na mocy wskazanego rozporządzenia świadczeń w naturze, w tym ze świadczeń pomocy leczniczej udzielanej przez zakłady społeczne służby zdrowia, na warunkach określonych w rozporządzeniu ministra zdrowia i opieki społecznej z dnia 31 sierpnia 1985 r. w sprawie zasad i trybu udzielania świadczeń w naturze emerytom, rencistom i członkom ich rodzin (Dz. U. Nr 46, poz. 232, z późn. zm.), a następnie w rozporządzeniu ministra zdrowia i opieki społecznej z dnia 19 stycznia 1994 r. w sprawie zasad i trybu udzielania świadczeń w naturze emerytom, rencistom i członkom ich rodzin (Dz. U. Nr 14, poz. 50, z późn. zm.).

   W związku ze wzrostem wysokości kwoty świadczenia czechosłowackiego kwota uzupełnienia przyznanego pani B. G. ulegała obniżeniu, a wobec faktu, że od dnia l września 1993 r. wysokość kwoty zagranicznego świadczenia po przeliczeniu na złote przewyższyła kwotę minimalnej polskiej renty, od tej daty zainteresowana utraciła prawo do uzupełnienia, zachowując prawo do korzystania ze świadczeń w naturze na podstawie wskazanej legitymacji do dnia 31 grudnia 1998 r., tj. do dnia utraty mocy obowiązującej przez powołanego rozporządzenia.

   Wobec faktu, że pani B. G. jest uprawniona do świadczeń rentowych wyłącznie na podstawie ustawodawstwa czeskiego, brak jest podstaw prawnych do wydania legitymacji emeryta i rencisty - potwierdzającej status emeryta-rencisty - o której mowa w art. 68 ust. l pkt 2a ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2007 r. Nr 11, poz. 74, z późn. zm.).

   W myśl postanowień § 3 rozporządzenia ministra polityki społecznej z dnia 12 sierpnia 2004 r. w sprawie wzoru legitymacji emeryta-rencisty oraz trybu jej wydawania, wymiany lub zwrotu (Dz. U. Nr 203, poz. 2082, z późn. zm.), imienna legitymacja emeryta-rencisty wydawana jest przez terenowe jednostki organizacyjne ZUS osobom, które uzyskały prawo do polskiej emerytury lub renty z ubezpieczeń społecznych, a także osobom, które uzyskały uprawnienia do renty socjalnej, renty z tytułu wypadku lub choroby zawodowej powstałych w szczególnych okolicznościach, renty przyznanej na podstawie ustawy o zaopatrzeniu inwalidów wojennych i wojskowych lub na podstawie ustawy o kombatantach oraz niektórych osobach będących ofiarami represji wojennych i okresu powojennego.

   W świetle powołanych przepisów brak jest podstaw do wystawienia takiej legitymacji osobie uprawnionej wyłącznie do zagranicznych świadczeń emerytalno-rentowych przysługujących na podstawie ustawodawstwa innego państwa, bowiem przewidziany w wymienionych przepisach status emeryta-rencisty ZUS nie dotyczy osób uprawnionych do świadczeń o charakterze emerytalno-rentowym z instytucji zagranicznych.

   Również w świetle postanowień rozporządzeń Rady (EWG) Rady nr 1408/71 oraz nr 574/72 dotyczących koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego regulujących obecnie polsko-czeskie stosunki w dziedzinie zabezpieczenia społecznego brak jest podstaw prawnych do wydania pani B. G. tej legitymacji.

   Natomiast przepisy tytułu III rozdziału I wskazanego rozporządzenia Rady (EWG) nr 1408/71 regulują kwestie udzielania świadczeń rzeczowych emerytom i rencistom. Zgodnie z tymi przepisami osoba uprawniona do renty na podstawie ustawodawstwa jednego państwa członkowskiego, zamieszkała na terytorium drugiego państwa członkowskiego UE, objęta jest uprawnieniami do świadczeń rzeczowych na koszt instytucji właściwej państwa, z którego otrzymuje rentę, a ze świadczeń tych korzystać może w państwie miejsca zamieszkania. Podstawę do uzyskania świadczeń w państwie miejsca zamieszkania stanowi zaświadczenie wystawione przez instytucję właściwą państwa wypłacającego rentę. Oznacza to, że pani B. G. przysługują świadczenia rzeczowe w Polsce, a podstawę do ich uzyskania stanowi zaświadczenie wystawione przez czeską instytucję właściwą na unijnym formularzu E 121 CZ lub w innej formie stosowanej przez tą instytucję.

   O powyższym stanie faktycznym i prawnym zainteresowana była informowana przez Oddział ZUS w Nowym Sączu.

   Niezależnie od powyższego, odnosząc się do dołączonej do pisma fotokopii pierwszej strony legitymacji ubezpieczeniowej wystawionej na nazwisko pani B. G., prezes Zakładu Ubezpieczeń Społecznych poinformował, że legitymacja ubezpieczeniowa wystawiana była przez zakłady pracy lub oddziały ZUS pracownikom (ubezpieczonym) oraz członkom ich rodzin w oparciu o przepisy prawa o organizacji i finansowaniu ubezpieczeń społecznych. Legitymacja ubezpieczeniowa stanowi dowód objęcia pracownika lub członka jego rodziny ubezpieczeniem społecznym, a zgodnie z przepisami rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie postępowania o świadczenia emerytalne-rentowe i zasad wypłaty tych świadczeń (Dz. U. Nr 10, poz. 49, z późn. zm.) jest środkiem dowodowym w postępowaniu o świadczenia emerytalno-rentowe stwierdzającym polskie okresy zatrudnienia i wysokość zarobku lub dochodu stanowiącego podstawę wymiaru emerytury lub renty.

   Z dokumentacji znajdującej się w aktach sprawy pani B. G. wynika, że w postępowaniu o przyznanie renty zainteresowana nie wykazała jakichkolwiek okresów zatrudnienia przebytych w Polsce, a także nie przekazywała do ZUS wymienionej legitymacji.

   Z załączonej aktualnie fotokopii nie wynika natomiast, z jakiego tytułu i przez kogo legitymacja ta została wydana.

   Przedstawiając powyższe, prezes Zakładu Ubezpieczeń Społecznych stwierdził, że zarzuty podnoszone przez panią B. G. pod adresem ZUS dotyczące odebrania legitymacji emeryta-rencisty i bezpodstawnej odmowy wydania legitymacji emeryta-rencisty są nieuzasadnione.

   Minister

   Jolanta Fedak

   Warszawa, dnia 22 kwietnia 2009 r.