VI kadencja

Odpowiedź podsekretarza stanu w Ministerstwie Zdrowia - z upoważnienia ministra -

na interpelację nr 7371

w sprawie kontrowersji wynikających z niektórych przepisów ustawy o prawach pacjenta i rzeczniku praw pacjenta

   Szanowny Panie Marszałku! W związku z otrzymaniem interpelacji pana posła Jana Burego z dnia 5 stycznia 2009 r. przekazanej przy piśmie z dnia 14 stycznia 2009 r. (znak: SPS-023-7371/09) w sprawie kontrowersji wynikających z niektórych przepisów ustawy o prawach pacjenta i rzeczniku praw pacjenta uprzejmie wyjaśniam, co następuje.

   I.

   Zgodnie z treścią art. 6 ust. 3 pkt 1, ust. 4 oraz ust. 5 ustawy z dnia 6 listopada 2008 r. o prawach pacjenta i rzeczniku praw pacjenta - pacjent ma prawo żądać, aby udzielający mu świadczeń zdrowotnych lekarz zasięgnął opinii innego lekarza lub zwołał konsylium lekarskie. Lekarz może odmówić zwołania konsylium lekarskiego lub zasięgnięcia opinii innego lekarza, jeżeli uzna, że żądanie, o którym mowa powyżej, jest bezzasadne. Żądanie, o którym mowa powyżej, oraz odmowę odnotowuje się w dokumentacji medycznej.

   Natomiast zgodnie z art. 4 wyżej wymienionej ustawy - w razie zawinionego naruszenia praw pacjenta - sąd może przyznać poszkodowanemu odpowiednią sumę pieniężną tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę na podstawie art. 488 Kodeksu cywilnego.

   Należy zaznaczyć, iż ustawa z dnia 6 listopada 2008 r. o prawach pacjenta i rzeczniku praw pacjenta nie stanowi obecnie źródła prawa. W myśl art. 88 ust. 1 Konstytucji RP z dnia 2 kwietnia 1997 r. warunkiem wejścia w życie ustaw, rozporządzeń oraz aktów prawa miejscowego jest ich ogłoszenie. Dostrzegając konieczność wejścia w życie przedmiotowej ustawy, w Ministerstwie Zdrowia przygotowany został projekt ustawy Przepisy wprowadzające ustawy z zakresu ochrony zdrowia, umożliwiający jej zafunkcjonowanie w polskim porządku prawnym. Projekt przekazany został do konsultacji zewnętrznych w dniu 15 stycznia 2009 r. z termin zgłaszania uwag w ciągu 7 dni od dnia otrzymania projektu do konsultacji.

   II.

   W myśl obowiązujących przepisów prawa art. 37 ustawy z dnia 5 grudnia 1996 r. o zawodach lekarza i lekarza dentysty (Dz. U. z 2005 r. Nr 226, poz. 1943, z poźn. zm.) stanowi, iż w razie wątpliwości diagnostycznych i terapeutycznych lekarz z własnej inicjatywy bądź na wniosek pacjenta lub jego przedstawiciela ustawowego, jeżeli uzna to za uzasadnione w świetle wymagań wiedzy medycznej, powinien zasięgnąć opinii właściwego lekarza specjalisty lub zorganizować konsylium lekarskie.

   W przypadku naruszenia praw pacjenta pacjentowi przysługuje skarga na świadczeniodawcę, składana do:

   1) kierownika zakładu opieki zdrowotnej - złożona zgodnie z przepisami ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2000 r. Nr 98, poz. 1071, z poźn. zm.),

   2) okręgowego rzecznika odpowiedzialności zawodowej Okręgowa Izba Lekarska - jeżeli naruszenie jest spowodowane postępowaniem lekarza; postępowanie w zakresie złożenia skargi odbywa się zgodnie przepisami ustawy z dnia 17 maja 1989 r. o izbach lekarskich oraz rozporządzeniem ministra zdrowia z dnia 19 stycznia 1993 r. w sprawie postępowania w przedmiocie odpowiedzialności zawodowej lekarzy (Dz. U. 1990 r. Nr 69, poz. 406); skutkiem nieprawidłowego postępowania jest orzeczenie kary dyscyplinarnej: upomnienia, nagany, czasowego lub trwałego pozbawienia prawa do wykonywania zawodu,

   3) Biura Praw Pacjenta przy Ministrze Zdrowia.

   Ubezpieczony pacjent, którego prawa zostały naruszone przez świadczeniodawcę, który ma podpisany kontrakt z Narodowym Funduszem Zdrowia, może również złożyć skargę do rzecznika praw pacjenta NFZ (w Centrali NFZ) lub rzecznika praw pacjenta w danym oddziale NFZ.

   Ponadto należy zaznaczyć, iż m.in. w przedmiotowej kwestii pacjent może wystąpić również na drogę postępowania:

   1) cywilnego - jest to odpowiedzialność za wyrządzenie szkody majątkowej albo krzywdy niemajątkowej (dotyczącej m.in. życia, zdrowia); skutkiem jest konieczność zapłacenia odszkodowania (w przypadku szkody), lub zadośćuczynienia (w przypadku krzywdy); w sprawach z powództwa cywilnego orzekają sądy powszechne;

   2) karnego - jest to odpowiedzialność za popełnienie przestępstwa (określonego przez ustawę); skutkiem jest orzeczenie kary: pozbawienia wolności, ograniczenia wolności, grzywny.

   Ministerstwo Zdrowia niewątpliwie dostrzega konieczność doprecyzowania prawa w powyższych kwestiach. I tak m.in. w związku z koniecznością usunięcia wad i nieprawidłowości, które ujawniły się w wyniku wieloletniego stosowania przepisów obecnie obowiązującej ustawy z dnia 17 maja 1989 r. o izbach lekarskich (Dz. U. Nr 30, poz. 158, ze zm.), a także mając na uwadze głębokie zmiany, jakie zaszły w modelu funkcjonowania ochrony zdrowia, oraz konieczność prawidłowego realizowania przez samorząd lekarzy i lekarzy dentystów powierzonych im zadań, uznano, iż celowym i zasadnym jest przygotowanie nowej ustawy o izbach lekarskich, a nie kolejne nowelizowanie jej dotychczasowych przepisów.

   Obecnie nowa ustawa o izbach lekarskich została rozpatrzona przez Komitet Stały Rady Ministrów i oczekuje na rozpatrzenie przez Radę Ministrów.

   Rozwiązania zaproponowane w przedmiotowym projekcie zmierzają do uporządkowania zasad funkcjonowania samorządu lekarzy i jego organów. Najważniejsze zmiany zaproponowane w ustawie zmierzają do zmiany obecnie obowiązujących zasad prowadzenia postępowań z zakresu odpowiedzialności zawodowej lekarzy poprzez zwiększenie roli pokrzywdzonego w postępowaniach przed właściwymi organami samorządu lekarzy oraz wprowadzenie dodatkowych kar, które można orzekać za przewinienia zawodowe lekarzy, oraz mają na celu poprawę efektywności działania sądownictwa lekarskiego. Przedmiotowa regulacja przewiduje również ograniczenie czynnego i biernego prawa wyborczego do organów samorządu lekarskiego lekarzom, wobec których orzeczono kary w postępowaniu w przedmiocie odpowiedzialności zawodowej.

   Z poważaniem

   Podsekretarz stanu

   Marek Twardowski

   Warszawa, dnia 29 stycznia 2009 r.