VI kadencja

Odpowiedź ministra pracy i polityki społecznej

na interpelację nr 2856

w sprawie podstaw prawnych, na jakich są zatrudniani wychowawcy w placówkach opiekuńczo-wychowawczych

   Nawiązując do wystąpienia Pana Marszałka z dnia 30 kwietnia 2008 r., znak SPS-023-2856/08, dotyczącego interpelacji posłów Witolda Kochana, Tadeusza Arkita i Jarosława Gowina w sprawie zatrudniania pracowników pedagogicznych w placówkach opiekuńczo-wychowawczych na podstawie ustawy Kodeks pracy oraz ustawy Karta Nauczyciela, udzielam następujących wyjaśnień:

   Do dnia 31 grudnia 2003 r., na podstawie art. 1 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. Karta Nauczyciela (Dz. U. z 2003 r. Nr 118, poz. 1112, z późn. zm.), przepisom tej ustawy podlegali wszyscy wychowawcy, psycholodzy i pedagodzy zatrudnieni w publicznych placówkach opiekuńczo-wychowawczych i publicznych ośrodkach adopcyjno-opiekuńczych.

   Na podstawie przepisu art. 2 pkt 1a i 1b oraz art. 22 pkt 1 ustawy z dnia 27 czerwca 2003 r. o zmianie ustawy o systemie oświaty oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2003 r. Nr 137, poz. 1304, z późn. zm.) od dnia 1 stycznia 2004 r. nowi pracownicy pedagogiczni w publicznych placówkach opiekuńczo-wychowawczych oraz publicznych ośrodkach adopcyjno-opiekuńczych są zatrudniani na zasadach obejmujących pracowników samorządowych. Natomiast wychowawcy, psycholodzy czy pedagodzy, którzy przed dniem 1 stycznia 2004 r. byli zatrudnieni w publicznej placówce opiekuńczo-wychowawczej lub publicznym ośrodku adopcyjno-opiekuńczym na podstawie przepisów ustawy Karta Nauczyciela, zachowują nadal uprawnienia do zatrudnienia na podstawie przepisów tej ustawy.

   Jednocześnie ze zmianą regulacji w zakresie zatrudnienia pracowników pedagogicznych w placówkach opiekuńczo-wychowawczych i ośrodkach adopcyjno-opiekuńczych wprowadzono zmiany przepisów umożliwiające zatrudnianie tych pracowników na podstawie przepisów dotyczących pracowników samorządowych. W tym celu w przepisach rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 2 marca 2004 r. zmieniającego rozporządzenie w sprawie zasad wynagradzania i wymagań kwalifikacyjnych pracowników samorządowych zatrudnionych w jednostkach organizacyjnych jednostek samorządu terytorialnego (Dz. U. Nr 47, poz. 447) w załączniku 4 po raz pierwszy uwzględniono stanowiska: młodszy wychowawca, wychowawca, starszy wychowawca, starszy wychowawca-koordynator, pedagog, psycholog, a także określono zasady wynagradzania dla tych stanowisk. Obowiązujące obecnie rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 2 sierpnia 2005 r. w sprawie zasad wynagradzania pracowników samorządowych zatrudnionych w jednostkach organizacyjnych jednostek samorządu terytorialnego (Dz. U. Nr 146, poz. 1222, z późn. zm.) również reguluje wyżej wymienione kwestie.

   Jednocześnie należy zauważyć, że zgodnie z przepisem art. 42 ust. 1 ustawy Karta Nauczyciela czas pracy pracownika pedagogicznego zatrudnionego w placówce opiekuńczo-wychowawczej w pełnym wymiarze zajęć nie może przekroczyć 40 godzin w tygodniu. W ramach czasu pracy pracownik ten obowiązany jest realizować:

   - zajęcia dydaktyczne, wychowawcze i opiekuńcze prowadzone bezpośrednio z wychowankami lub na ich rzecz;

   - inne czynności wynikające z zadań regulaminowych placówki;

   - zajęcia i czynności związane z przygotowaniem się do zajęć, samokształceniem i doskonaleniem zawodowym.

   W ramach 40-godzinnego tygodnia pracy wychowawca zatrudniony na podstawie ustawy Karta Nauczyciela w placówce opiekuńczo-wychowawczej nie tylko realizuje zajęcia opiekuńczo-wychowawcze bezpośrednio z dzieckiem w wymiarze 26 godzin, ale również wykonuje inne czynności wynikające z zadań placówki, np. bierze udział w spotkaniach zespołu pedagogicznego, sporządza indywidualne plany pracy z wychowankiem, kontaktuje się z rodzicami dziecka poza terenem placówki, odbywa wizyty w szkołach, sądach, wypełnia dokumentację pedagogiczną itp.

   Podobnie w przypadku osób zatrudnionych jako pracownicy samorządowi obowiązuje 40-godzinny tydzień pracy, w którego ramach powinny zmieścić się te same zadania i czynności, jakie obowiązują wychowawców zatrudnionych z Karty Nauczyciela. W podziale czasu pracy pracowników zatrudnionych w oparciu o Kodeks pracy powinny zostać uwzględnione zarówno obowiązki związane z bezpośrednią pracą z dziećmi, jak i inne czynności wynikające z obowiązków zawodowych.

   Jednym z motywów wprowadzenia tych zmian była ocena długości czasu poświęcanego na bezpośrednie kontakty z dzieckiem przez wychowawców. Wymiar 26 godzin tygodniowo bezpośredniej pracy z dzieckiem nie daje możliwości nawiązania z wychowankiem głębszych więzi emocjonalnych oraz nie zapewnia dziecku poczucia stabilizacji i bezpieczeństwa.

   W związku z sygnałami napływającymi do Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej o nierównym traktowaniu pracowników pedagogicznych w placówkach opiekuńczo-wychowawczych we wrześniu 2007 r. wystosowano, za pośrednictwem urzędów wojewódzkich, pisma do wszystkich powiatów, wskazując na konieczność poprawy sytuacji w placówkach opiekuńczo-wychowawczych, w takich obszarach, jak: zatrudnianie w placówkach odpowiedniej ilości wykwalifikowanej kadry pedagogicznej i innych specjalistów, zatrudnianie w godzinach nocnych osób odpowiednio przygotowanych do pracy z dziećmi, wprowadzenie w zakresie obowiązków wychowawców zatrudnionych w oparciu o Kodeks pracy wyraźnego wskazania, ile z 40 godzin pracy w tygodniu pracownik ma przeznaczyć na pracę bezpośrednio z dzieckiem, ile na pracę z rodziną, a ile na pozostałe obowiązki.

   Jednak problem różnego traktowania w placówkach opiekuńczo-wychowawczych pracowników w zależności od sposobu ich zatrudnienia będzie istniał, dopóki nie wygasną uprawnienia osób obecnie zatrudnionych na podstawie Karty Nauczyciela. Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej widzi konieczność wcześniejszego rozwiązania tego problemu poprzez wprowadzenie konkretnej daty, od której nie będzie możliwe zatrudnianie w placówkach opiekuńczo-wychowawczych na podstawie Karty Nauczyciela. Propozycje odpowiednich rozwiązań zawarte zostaną w przygotowywanym przez nasz resort projekcie ustawy o systemie pieczy zastępczej nad dzieckiem.

   Minister

   Jolanta Fedak

   Warszawa, dnia 26 maja 2008 r.