VI kadencja

Odpowiedź ministra pracy i polityki społecznej

na zapytanie nr 2958

w sprawie nieprawidłowości dotyczących działania lekarzy orzeczników w procesie przyznawania świadczeń z tytułu niezdolności do pracy

   W związku z przekazanym przez Pana Marszałka, przy piśmie z 5 grudnia 2009 r. znak: SPS-024-2958/08, zapytaniem pana posła Mieczysława Marcina Łuczaka w sprawie nieprawidłowości dotyczących działania lekarzy orzeczników w procesie przyznawania świadczeń z tytułu niezdolności do pracy, po konsultacji z prezesem ZUS, pozwolę sobie przedstawić, co następuje:

   Lekarze orzecznicy i komisje lekarskie ZUS przy orzekaniu dla potrzeb ustalania uprawnień do świadczeń z ubezpieczeń społecznych, do których prawo uzależnione jest od stwierdzenia niezdolności do pracy, nie kierują się swobodną oceną, lecz stosują obowiązujące przepisy prawa. Zgodnie z tymi przepisami za niezdolną do pracy uznaje się osobę, która całkowicie lub częściowo utraciła zdolność do pracy zarobkowej z powodu naruszenia sprawności organizmu i nie rokuje odzyskania zdolności do pracy po przekwalifikowaniu. Przy ocenie stopnia i przewidywanego okresu niezdolności do pracy oraz rokowania co do odzyskania zdolności do pracy uwzględnia się:

   - stopień naruszenia sprawności organizmu oraz możliwości przywrócenia niezbędnej sprawności w drodze leczenia i rehabilitacji;

   - możliwość wykonywania dotychczasowej pracy lub podjęcia innej pracy oraz celowość przekwalifikowania zawodowego, biorąc pod uwagę rodzaj i charakter dotychczas wykonywanej pracy, poziom wykształcenia, wiek i predyspozycje psychofizyczne.

   Działalność lekarzy orzeczników oraz komisji lekarskich ZUS podlega kontroli w ramach zwierzchniego nadzoru, który prezes ZUS sprawuje nad wykonywaniem orzecznictwa lekarskiego.

   Nadzór nad wykonywaniem orzekania o niezdolności do pracy przez lekarzy orzeczników oraz komisje lekarskie prezes ZUS wykonuje za pośrednictwem naczelnego lekarza ZUS, który dokonuje analizy orzeczeń lekarzy orzeczników i komisji lekarskich pod względem merytorycznym i formalnym. W przypadku stwierdzenia, że orzeczenie lekarza orzecznika lub orzeczenie komisji lekarskiej jest niezgodne z zasadami orzecznictwa lekarskiego, sprawa jest kierowana do ponownego rozpatrzenia.

   Bezpośredni nadzór nad działalnością lekarzy orzeczników w oddziałach ZUS prezes ZUS wykonuje za pośrednictwem głównego lekarza orzecznika, który również kontroluje orzeczenia lekarzy orzeczników pod względem merytorycznym i formalnym. Główny lekarz orzecznik może zgłosić zarzut wadliwości orzeczenia lekarza orzecznika, a osoba zainteresowana ma prawo wniesienia sprzeciwu od tego orzeczenia. W takich przypadkach sprawa zostaje przekazana do rozpatrzenia przez komisję lekarską ZUS i orzeczenie tej komisji stanowi podstawę do wydania decyzji w sprawie świadczeń, do których prawo uzależnione jest od stwierdzenia niezdolności do pracy.

   Niezależnie od środków odwoławczych, przysługujących od orzeczenia lekarza orzecznika w postępowaniu prowadzonym w ZUS, od każdej decyzji ZUS, wydanej na podstawie orzeczenia lekarza orzecznika lub komisji lekarskiej, przysługuje prawo wniesienia odwołania do sądu pracy i ubezpieczeń społecznych, na zasadach i w trybie określonych w przepisach Kodeksu postępowania cywilnego.

   Jednocześnie wyjaśniam, iż dane statystyczne nie potwierdzają stwierdzenia, iż praktyki odbierania świadczeń rentowych osobom, którym przysługują ze względu na stan zdrowia, stają się coraz częstsze. Odsetek orzeczeń ustalających brak niezdolności do pracy w sprawach, w których osoby ubezpieczone zgłosiły ponowny wniosek o ustalenie prawa do renty lub świadczenia rehabilitacyjnego, w ostatnich latach utrzymuje się na tym samym poziomie i wynosi 13% wszystkich orzeczeń wydanych w tych sprawach.

   Przekazując powyższe, jednocześnie wyjaśniam, że ustosunkowanie się do zarzutów dotyczących trudności w nawiązaniu współpracy oraz nieterminowości w udzielaniu ubezpieczonym odpowiedzi przez ZUS będzie, zgodnie z zapewnieniem prezesa ZUS, możliwe po wskazaniu indywidualnych przypadków nieprawidłowości w tym zakresie.

   Minister

   Jolanta Fedak

   Warszawa, dnia 9 stycznia 2009 r.