VI kadencja

Odpowiedź sekretarza stanu w Ministerstwie Infrastruktury - z upoważnienia ministra -

na interpelację nr 17071

w sprawie propozycji wprowadzenia zmian prawnych w ustawie Prawo o ruchu drogowym, jak również w ustawie o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym oraz Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych

   Szanowny Panie Marszałku! Odpowiadając na pismo z dnia 3 lipca 2010 r. (nr SPS-023-17071/10) przesyłające interpelację posła Józefa Rojka w sprawie propozycji wprowadzenia zmian prawnych w ustawie Prawo o ruchu drogowym, jak również ustawie o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych uprzejmie informuję, że ustawa z dnia 20 czerwca 1997 r. Prawo o ruchu drogowym (Dz. U. z 2005 r. Nr 108, poz. 908, z późn. zm.) nie przewiduje możliwości czasowego wyrejestrowania pojazdu, dopuszcza natomiast na podstawie art. 78a tej ustawy czasowe wycofanie pojazdu z ruchu.

   Na podstawie art. 78a ust. 2 ww. ustawy możliwe jest czasowe wycofanie z ruchu tylko niektórych rodzajów pojazdów, tj.: samochodu ciężarowego i przyczepy o dopuszczalnej masie całkowitej od 3,5 t, ciągnika samochodowego, pojazdu specjalnego oraz autobusu. Przedmiotowa regulacja prawna ma na celu ułatwienia prowadzenia działalności gospodarczej w związku z sytuacją, gdy przez pewien okres czasu przedsiębiorca nie korzysta z pojazdu. Zgodnie z art. 78a ust. 3 ww. ustawy w okresie wycofania pojazdu z ruchu dowód rejestracyjny pojazdu oraz tablice rejestracyjne pozostają w depozycie starosty właściwego ze względu na miejsce ostatniej rejestracji pojazdu. Właściciel pojazdu jest obowiązany zapewnić wycofanemu z ruchu pojazdowi postój poza drogą publiczną i strefą zamieszkania. Należy zaznaczyć, że w myśl art. 78a ust. 4 ww. ustawy pojazd może być czasowo wycofany z ruchu na okres od 2 do 24 miesięcy. Okres ten może być przedłużony, jednak łączny okres wycofania pojazdu z ruchu nie może przekraczać 48 miesięcy, licząc od dnia wydania decyzji o jego czasowym wycofaniu z ruchu. Pojazd czasowo wycofany z ruchu jest pojazdem zarejestrowanym jednakże w okresie jego wycofania nie jest on dopuszczony do ruchu.

   Odnosząc się do kwestii wyrejestrowania pojazdu, wyjaśniam, że zgodnie z art. 79 ust. 1 ww. ustawy pojazd podlega wyrejestrowaniu przez organ właściwy ze względu na miejsce ostatniej rejestracji pojazdu, na wniosek jego właściciela, w przypadku:

   1) przekazania pojazdu do przedsiębiorcy prowadzącego stację demontażu lub przedsiębiorcy prowadzącego punkt zbierania pojazdów, na podstawie zaświadczenia o demontażu pojazdu, o którym mowa w ust. 2 bądź w art. 24 ust. 1 pkt 2 lub art. 33 ust. 3 ustawy z dnia 20 stycznia 2005 r. o recyklingu pojazdów wycofanych z eksploatacji, albo równoważnego dokumentu wydanego w innym państwie;

   2) kradzieży pojazdu, jeżeli jego właściciel złożył stosowne oświadczenie pod odpowiedzialnością karną za fałszywe zeznania;

   3) wywozu pojazdu z kraju, jeżeli pojazd został zarejestrowany za granicą lub zbyty za granicę;

   4) zniszczenia (kasacji) pojazdu za granicą;

   5) udokumentowanej trwałej i zupełnej utraty posiadania pojazdu bez zmiany w zakresie prawa własności;

   6) przekazania niekompletnego pojazdu do przedsiębiorcy prowadzącego stację demontażu lub przedsiębiorcy prowadzącego punkt zbierania pojazdów, na podstawie zaświadczenia o przyjęciu niekompletnego pojazdu, o którym mowa w art. 25 ust. 1 lub art. 33 ust. 3 ustawy z dnia 20 stycznia 2005 r. o recyklingu pojazdów wycofanych z eksploatacji, albo równoważnego dokumentu wydanego w innym państwie.

   Przedmiotowa interpelacja w znacznej części odnosi się również do kwestii regulowanych ustawą z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (Dz. U. Nr 124, poz. 1152, z późn. zm.) leżącą w kompetencji ministra finansów. W związku z powyższym przekazuję, otrzymane na moja prośbę, wyjaśnienia podsekretarza stanu w Ministerstwie Finansów w piśmie z dnia 23 sierpnia 2010 r. nr FN-6/0602/120-1/LPM/PDDN-590/10. W piśmie tym został wyrażony pogląd, iż powszechny obowiązek zawarcia umowy obowiązkowego ubezpieczenia, jakim jest, zgodnie z art. 4 pkt 1 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (Dz. U. Nr 124, poz. 1152 z późn. zm.), ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej (OC) posiadaczy pojazdów mechanicznych, uwarunkowany jest szczególną społeczną funkcją tego ubezpieczenia, jaką jest ochrona osób trzecich przed skutkami częstych niekorzystnych zdarzeń powstałych wskutek ruchu pojazdów. Z drugiej strony, umowa tego ubezpieczenia chroni ewentualnego sprawcę wypadku komunikacyjnego przed nadmiernymi obciążeniami finansowymi z tytułu jego odpowiedzialności cywilnej oraz zabezpiecza jego majątek przed nadmiernym uszczupleniem z tytułu tej odpowiedzialności.

   W związku z powyższą konstrukcją oraz celem, jakiemu ma służyć przedmiotowe ubezpieczenie, obowiązek ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych ciąży na wszystkich posiadaczach zarejestrowanych pojazdów mechanicznych z zastrzeżeniem, iż w niektórych sytuacjach istnieje możliwość zawarcia umowy ubezpieczenia krótkoterminowego. Przedmiotowy cel przesadza także o tym, iż w obecnych przepisach nie przewidziano możliwości odstąpienia od obowiązku zawarcia umowy obowiązkowego OC komunikacyjnego czy zwolnienia z obowiązku zawarcia tej umowy, w sytuacji gdy jego posiadacz w jakimś okresie nie może korzystać z pojazdu.

   Kolejnym elementem, który ma zapewnić ciągłość ubezpieczenia, jest powiązanie obowiązku zawarcia umowy odpowiedniego ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych z rejestracją pojazdu. Zgodnie z art. 29 ust. 1 pkt 1 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych posiadacz pojazdu jest obowiązany zawrzeć umowę ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych najpóźniej w dniu rejestracji pojazdu mechanicznego.

   Natomiast w myśl art. 33 pkt 2 tej ustawy umowa ubezpieczenia OC komunikacyjnego ulega rozwiązaniu z chwilą wyrejestrowania pojazdu mechanicznego. Tym samym przez cały okres zarejestrowania pojazdu na jego posiadaczu ciąży obowiązek posiadania ważnej umowy ubezpieczenia OC.

   Przedmiotowe powiązanie ubezpieczenia OC komunikacyjnego z rejestracją pojazdu zostało podyktowane zapewnieniem gwarancyjnego charakteru tego ubezpieczenia i koniecznością zapewnienia skuteczności ochrony osób poszkodowanych w wypadkach komunikacyjnych.

   Należy wskazać, iż w przypadku wyrejestrowania pojazdu umowa ubezpieczenia OC komunikacyjnego ulega rozwiązaniu z mocy prawa.

   Jednocześnie należy nadmienić, iż instytucja czasowego wycofania pojazdu z ruchu, określona przepisami ustawy Prawo o ruchu drogowym, nie jest tożsama z wyrejestrowaniem pojazdu, a w związku z tym istnieje konieczność posiadania w tym okresie ochrony z tytułu przedmiotowego ubezpieczenia. Dodać należy, iż czasowe wycofanie pojazdu z ruchu nie wyklucza sytuacji, w których mogłoby dojść do wystąpienia szkody. W związku z tym, na podstawie przepisów art. 34 ust. 2 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych za szkodę wyrządzoną w związku z ruchem pojazdu uważa się również szkodę powstałą przy wysiadaniu i wysiadaniu z pojazdu, bezpośrednio przy ładowaniu i rozładowaniu pojazdu oraz podczas zatrzymania, postoju lub garażowania. Do wypadków ubezpieczeniowych często dochodzi np. w garażach, podczas wykonywania zabiegów konserwacyjnych. Odpowiedzialność odszkodowawcza powstaje także w sytuacji, gdy do powstania szkody doszło w czasie wsiadania i wysiadania z samochodu, w trakcie otwierania drzwi, gdy szkoda powstała na skutek wybuchu silnika w czasie, kiedy pojazd się nie poruszał.

   Należny jednocześnie podkreślić, że w związku z konstrukcją umowy ubezpieczenia w każdym przypadku istnieje możliwość negocjacji z zakładem ubezpieczeń wysokości składki ubezpieczeniowej, np. w związku z mniejszym ryzykiem z uwagi na czasowe wycofanie pojazdu z ruchu.

   Mając powyższe na uwadze oraz odnosząc się do przesłanych przez pana posła pytań, należy wskazać, iż resort finansów nie planuje podjęcia prac legislacyjnych zmierzających do zwolnienia posiadaczy (zarejestrowanych lub czasowo wycofanych z ruchu)pojazdów mechanicznych z obowiązku zawarcia umowy ubezpieczenia OC komunikacyjnego.

   Dodatkowo należy wskazać, iż wprowadzenie takich zmian do polskiego systemu prawnego byłoby niezgodne z przepisami UE. Wynika to z faktu, iż przepis art. 3 dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/103/WE z dnia 16 września 2009 r. w sprawie ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej za szkody powstałe w związku z ruchem pojazdów mechanicznych i egzekwowania obowiązku ubezpieczenia od takiej odpowiedzialności (wersja ujednolicona) nakłada na każde państwo członkowskie obowiązek zastosowania wszelkich właściwych środków, aby zapewnić objęcie ubezpieczeniem OC z tytułu użytkowania pojazdów, których stałe miejsce postoju znajduje się na jego terytorium. Za terytorium, na którym znajduje się stałe miejsce postoju pojazdu, uważa się zaś terytorium państwa, którego tablicę rejestracyjna pojazd posiada.

   Mając na uwadze przedstawione powyżej relację pomiędzy ustawą Prawo o ruchu drogowym a ustawą o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych, informuję, iż resort infrastruktury nie planuje prowadzenia prac legislacyjnych w zakresie regulacji dotyczących czasowego wycofania pojazdu z ruchu. Wyjaśniam jednocześnie, że Ministerstwo nie prowadzi działań legislacyjnych ani nie rozważa ich prowadzenia w celu wprowadzenia nowej instytucji prawnej w postaci czasowego wyrejestrowania pojazdu.

   Z poważaniem

   Sekretarz stanu

   Tadeusz Jarmuziewicz

   Warszawa, dnia 27 sierpnia 2010 r.