VI kadencja

Odpowiedź podsekretarza stanu w Ministerstwie Infrastruktury - z upoważnienia ministra -

na interpelację nr 5475

w sprawie drastycznego wzrostu opłat z tytułu użytkowania wieczystego

   Szanowny Panie Marszałku! W odpowiedzi na interpelację grupy posłów: pana Marka Suskiego, pani Marzeny Wróbel oraz panów Krzysztofa Sońty i Dariusza Bąka, nr SPS-023-5475/08, dotyczącą wzrostu opłat rocznych z tytułu użytkowania wieczystego nieruchomości, po otrzymaniu opinii ministra finansów uprzejmie przedstawiam wyjaśnienia w tym zakresie.

   Odnosząc się do pierwszej poruszonej w interpelacji kwestii, czy samorządy innych miast zostały zobowiązane przez wojewodów do aktualizacji opłat z tytułu użytkowania wieczystego nieruchomości Skarbu Państwa, należy podkreślić, że na mocy przepisów ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r o gospodarce nieruchomościami (Dz. U. z 2004 r. Nr 261, poz. 2603, z późn. zm.) wojewodowie sprawują nadzór nad starostami wykonującymi zadanie z zakresu administracji rządowej polegające na gospodarowaniu zasobem nieruchomości Skarbu Państwa. Stosownie bowiem do postanowień art. 11 ust. 1 ww. ustawy, z zastrzeżeniem wyjątków wynikających z przepisów ustawy o gospodarce nieruchomościami oraz odrębnych ustaw, organem reprezentującym Skarb Państwa w sprawach gospodarowania nieruchomościami jest starosta wykonujący zadanie z zakresu administracji rządowej (w miastach na prawach powiatu - prezydent miasta), zaś organami reprezentującymi jednostki samorządu terytorialnego są ich organy wykonawcze. Następny przepis omawianej ustawy - art. 12 - nakłada na organy, o których mowa w art. 11, działające za Skarb Państwa i jednostkę samorządu terytorialnego, obowiązek gospodarowania nieruchomościami w sposób zgodny z zasadami prawidłowej gospodarki.

   Starostowie, gospodarując zasobem nieruchomości Skarbu Państwa, powinni zgodnie z art. 23 ust. 1 pkt 3 ww. ustawy sporządzać plany wykorzystania zasobu. W planach tych zamieszcza się w szczególności prognozę wpływów osiąganych z opłat z tytułu użytkowania wieczystego oraz prognozę dotyczącą aktualizacji opłat z tytułu użytkowania wieczystego nieruchomości Skarbu Państwa oddanych w użytkowanie wieczyste (art. 23 ust. 1d pkt 2 lit. c i d). Z gospodarowania zasobem nieruchomości Skarbu Państwa starostowie sporządzają roczne sprawozdania, które przekazują wojewodom (art. 23 ust. 1a ustawy o gospodarce nieruchomościami).

   Natomiast przepisy art. 77-81 ustawy o gospodarce nieruchomościami, regulujące zasady i tryb dokonywania aktualizacji wysokości opłaty rocznej z tytułu użytkowania wieczystego, stanowią, że aktualizacji, tj. podwyższenia lub obniżenia wysokości opłaty rocznej, można dokonać w przypadku zmiany wartości nieruchomości oddanej w użytkowanie wieczyste, nie częściej jednak niż raz w roku. W świetle przytoczonej wyżej treści przepisu art. 12 ustawy o gospodarce nieruchomościami dokonywanie aktualizacji opłat rocznych z tytułu użytkowania wieczystego wynika z obowiązku gospodarowania nieruchomościami Skarbu Państwa zgodnie z zasadami prawidłowej gospodarki.

   W przypadku, gdy aktualizacja opłat rocznych z tytułu użytkowania wieczystego dokonywana jest po dłuższym okresie niż wskazany w ustawie, wzrost wysokości ww. opłaty może być znaczny.

   Odnosząc się do drugiego pytania zawartego w interpelacji, chciałbym zauważyć, że starostowie otrzymują z budżetu państwa dotacje celowe na realizację zadań z zakresu administracji rządowej, w tym na gospodarowanie nieruchomościami Skarbu Państwa, w tym również na określenie wartości nieruchomości, będącej podstawą do dokonania aktualizacji opłat rocznych z tytułu użytkowania wieczystego nieruchomości. Dotacje te są planowane w budżetach wojewodów w dziale 700: Gospodarka mieszkaniowa, rozdział 70005: Gospodarka gruntami i nieruchomościami w łącznej kwocie, bez podziału na poszczególne zadania. Zarówno ustalenia łącznej kwoty dotacji w ramach skalkulowanej przez Ministerstwo Finansów wstępnej kwoty wydatków, jak i jej podziału na poszczególne powiaty dokonują samodzielnie wojewodowie.

   Dostrzegając potrzebę dokonywania aktualizacji opłat rocznych z tytułu użytkowania wieczystego nieruchomości Skarbu Państwa, Ministerstwo Finansów dokonuje w miarę możliwości budżetu państwa zwiększenia ustalonego przez wojewodów - w ramach skalkulowanej wstępnej kwoty wydatków - planu dotacji celowych na ww. zadania.

   Na przykład w ustawie budżetowej na rok 2007 dotacje w budżetach wszystkich wojewodów na aktualizację opłat rocznych z tytułu użytkowania wieczystego nieruchomości Skarbu Państwa zostały zwiększone o łączną kwotę 4000 tys. zł, a w projekcie ustawy budżetowej na rok 2009 o kwotę 6000 tys. zł.

   Przy podziale dodatkowych kwot dotacji na poszczególne województwa, ze względu na zróżnicowaną wielkość i strukturę nieruchomości Skarbu Państwa w poszczególnych województwach, uwzględniona została także wielkość zaplanowanych w dziale 700: Gospodarka mieszkaniowa dochodów związanych z realizacją zadań z zakresu administracji rządowej dotyczących gospodarowania i administrowania nieruchomościami Skarbu Państwa, które w porównaniu z dochodami zaplanowanymi na rok 2006 i na rok 2008 wzrosły odpowiednio w 2007 r. o 12,9% i na 2009 r. o 19,9%.

   Natomiast w ustawie budżetowej na rok 2008 zaplanowane na zadania z zakresu gospodarki nieruchomościami dotacje wyniosły 49 516 tys. zł i w porównaniu z kwotami dotacji zaplanowanymi w ustawie budżetowej na rok 2007 są wyższe o ok. 21 662 tys. zł, z czego wysokość zwiększeń kwot na powyższe zadania dokonanych przez 13 wojewodów (z wyłączeniem wojewodów: opolskiego, warmińsko-mazurskiego i zachodniopomorskiego) wyniosła 3636 tys. zł, zaś zwiększenie dotacji przez Ministerstwo Finansów wyniosło 18 026 tys. zł. Dokonane przez Ministerstwo Finansów zwiększenie nastąpiło na wnioski wojewodów: dolnośląskiego, lubelskiego, lubuskiego, warmińsko-mazurskiego, wielkopolskiego i zachodniopomorskiego i dotyczyło głównie realizacji zadań wynikających z ustawy z dnia 7 września 2007 r. o ujawnieniu w księgach wieczystych prawa własności nieruchomości Skarbu Państwa oraz jednostek samorządu terytorialnego (Dz. U. Nr 191, poz. 1365, z późn. zm.).

   Należy ponadto wskazać, że w projekcie ustawy budżetowej na rok 2009 w cz. 85: Budżety wojewodów zaplanowane dotacje na zadania z zakresu gospodarki nieruchomościami wynoszą łącznie 37 892 tys. zł, ponadto w cz. 83 poz. 55 zaplanowana została rezerwa celowa w wysokości 27 000 tys. zł na uzupełnienie wydatków na gospodarkę nieruchomościami.

   Jednocześnie chciałbym poinformować, że Ministerstwo Finansów nie posiada tak szczegółowych informacji o kwotach dotacji celowych na zadania z zakresu administracji rządowej ustalonych przez właściwych wojewodów dla poszczególnych starostów, w tym również na zadania związane z aktualizacją opłat rocznych z tytułu użytkowania wieczystego nieruchomości Skarbu Państwa, i w związku z powyższym nie może udzielić odpowiedzi na zadane w interpelacji pytanie dotyczące wskazania miast, którym wojewodowie przekazali środki na przeliczenie opłat z tytułu użytkowania wieczystego.

   Odpowiadając na pytanie dotyczące możliwości złagodzenia tak wysokich podwyżek opłat rocznych z tytułu użytkowania wieczystego, należy stwierdzić, że jak wskazano wyżej, zasady i tryb dokonywania aktualizacji wysokości opłaty rocznej z tytułu użytkowania wieczystego zostały uregulowane w art. 77-81 ustawy o gospodarce nieruchomościami. Stosownie do powołanych przepisów zmiana wysokości opłaty rocznej następuje w formie wypowiedzenia, które użytkownik wieczysty może zaskarżyć do samorządowego kolegium odwoławczego, składając wniosek o ustalenie, że aktualizacja jest nieuzasadniona albo jest uzasadniona, ale w innej wysokości (art. 78). W sytuacji, gdy użytkownik wieczysty byłby niezadowolony również z orzeczenia samorządowego kolegium odwoławczego, może od tego orzeczenia wnieść sprzeciw do sądu powszechnego (art. 80), który ostatecznie rozstrzyga sporne kwestie. Należy podkreślić, że zarówno w postępowaniu przed samorządowym kolegium odwoławczym, jak też przed sądem istnieje możliwość zawarcia ugody przez strony, tj. starostę i użytkownika wieczystego.

   Opisany tryb dokonywania aktualizacji opłaty rocznej nie przewiduje możliwości interweniowania w te kwestie przez ministra infrastruktury. Odpowiadając zatem na zapytanie państwa posłów: Marka Suskiego, Marzeny Wróbel, Krzysztofa Sońty i Dariusza Bąka, czy minister infrastruktury podejmie działania w przedmiotowej sprawie, należy zauważyć, że minister infrastruktury nie posiada ustawowych kompetencji do interweniowania w prawną procedurę aktualizacji opłaty rocznej z tytułu użytkowania wieczystego nieruchomości. Minister infrastruktury bowiem, którego kompetencje wynikają w szczególności z przepisów ustawy z dnia 8 sierpnia 1996 r. o Radzie Ministrów (Dz. U. z 2003 r. Nr 24, poz. 199, z późn. zm.) oraz ustawy z dnia 4 września 1997 r. o działach administracji rządowej (Dz. U. z 2007 r. Nr 65, poz. 437, z późn. zm.), nie posiada uprawnień do ingerowania w sprawy indywidualne, zastrzeżone przepisami do właściwości innych organów administracji publicznej oraz sądów.

   Przedstawiając powyższe wyjaśnienia, wyrażam nadzieję, że przyczynią się one do wyeliminowania wątpliwości państwa posłów Marka Suskiego, Marzeny Wróbel, Krzysztofa Sońty i Dariusza Bąka, zaistniałych na tle sprawy przedstawionej w interpelacji.

   Z poważaniem

   Podsekretarz stanu

   Piotr Styczeń

   Warszawa, dnia 21 listopada 2008 r.