VI kadencja

Odpowiedź sekretarza stanu w Ministerstwie Finansów - z upoważnienia ministra -

na interpelację nr 4599

w sprawie systemowego wsparcia dla podmiotów ekonomii społecznej

   Szanowny Panie Marszałku! Nawiązując do pisma Pana Marszałka z dnia 1 sierpnia 2008 r. (SPS-023-4599/08), przy którym została przekazana interpelacja pana posła Tadeusza Tomaszewskiego w sprawie systemowego wsparcia dla podmiotów ekonomii społecznej, uprzejmie przekazuję następujące wyjaśnienia będące również wynikiem informacji w przedmiotowej sprawie uzyskanych od ministra pracy i polityki społecznej oraz ministra gospodarki.

   Obecnie w Ministerstwie Pracy i Polityki Społecznej trwają prace Departamentu Pożytku Publicznego i Centrum Rozwoju Zasobów Ludzkich nad przygotowaniem projektu systemowego p.n. ˝Partnerstwo na rzecz instytucjonalizacji ekonomii społecznej˝ (działanie 1.2: Wsparcie systemowe instytucji pomocy i integracji społecznej w ramach Programu Operacyjnego ˝Kapitał ludzki˝ na lata 2008-2013). Celem projektu jest przygotowanie strategicznych podstaw programowych i finansowych dla rozwoju ekonomii społecznej w Polsce. W 2008 r. przewiduje się realizację poniżej wskazanych zadań.

   Pierwsze z nich dotyczy powołania zespołu ds. rozwiązań systemowych w zakresie ekonomii społecznej liczącego ok. 26 osób, stanowiącego platformę współpracy wiodących w tym zakresie resortów, tj: Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej, Ministerstwa Rozwoju Regionalnego, Ministerstwa Gospodarki, Ministerstwa Finansów i innych, przedstawicieli samorządu, związków zawodowych, jednostek naukowych, z udziałem partnerów ekonomii społecznej (organizacji pozarządowych). Celem zespołu będzie wypracowywanie systemowych rozwiązań (prawno-instytucjonalnych i finansowych) w zakresie ekonomii społecznej. Zespół będzie pełnił rolę nadrzędną w stosunku do grup tematycznych. Koordynacje prac zapewni Departament Pożytku Publicznego w MPiPS (planuje się powołanie sekretariatu ds. ekonomii społecznej). Projekt po pozytywnej weryfikacji formalnej znajduje się w trakcie oceny merytorycznej.

   Drugie z zadań dotyczy ustanowienia 4 grup tematycznych (ok. 6 osób), których celem będzie:

   - przygotowanie strategii rozwoju ekonomii społecznej,

   - kontynuacja prac nad projektem ustawy o przedsiębiorczości społecznej,

   - przygotowanie założeń systemu edukacji w zakresie ekonomii społecznej.

   W celu powołania zespołu oraz grup tematycznych konieczne jest przygotowanie przez Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej projektu zarządzenia prezesa Rady Ministrów w sprawie powołania zespołu ds. rozwiązań systemowych w zakresie ekonomii społecznej oraz przekazanie go do Kancelarii Prezesa Rady Ministrów. Obecnie trwają prace wewnątrzresortowe nad projektem zarządzenia. Prace zespołu oraz grup tematycznych będą finansowane ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego. Szacowany budżet projektu wyniesie ok. 2 mln zł.

   Niezależnie od powyższego od 2004 r. minister właściwy ds. zabezpieczenia społecznego realizuje resortowy program p.n. ˝Wsparcie rozwoju spółdzielczości socjalnej˝, który służy rozwojowi specyficznego podmiotu ekonomii społecznej, jakim jest spółdzielnia socjalna. Rozwiązania prawno-ekonomiczne z ustawy z dnia 27 kwietnia 2006 r. o spółdzielniach socjalnych umożliwiają osobom fizycznym tworzenie własnych miejsc pracy w formule spółdzielni socjalnych. Uzupełnieniem przyjętych rozwiązań wspierających proces powstawania spółdzielni socjalnych (dotacje z Funduszu Pracy) są działania ośrodków wsparcia spółdzielni socjalnych dysponujących niewielkimi kwotami środków finansowych pochodzących z budżetu Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej. Środki te przeznaczane są nie tylko na dodatkową pomoc dla nowych grup osób tworzących spółdzielnie socjalne, ale w roku obecnym również dla tych spółdzielni, które podejmują się restrukturyzacji dotychczasowego profilu ich działania. Szersza informacja dotycząca stanu spółdzielczości socjalnej została przedstawiona przez Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej w sprawozdaniu z realizacji zadań ustawy o spółdzielniach socjalnych, które zostało przekazane przez Radę Ministrów do Sejmu RP.

   W Ministerstwie Gospodarki natomiast rozpoczęły się prace nad opracowaniem dokumentu p.n. ˝Program na rzecz rozbudowy systemu funduszy pożyczkowych i poręczeniowych dla małych i średnich przedsiębiorstw w latach 2008-2013˝. Przewiduje się, że jeszcze w tym roku program ten będzie przedmiotem obrad Rady Ministrów.

   W latach 2007-2013 głównym źródłem pomocy publicznej dla MSP, w tym mikroprzedsiębiorców, będą fundusze strukturalne. Najwięcej środków pomocy publicznej zostanie udostępnionych przedsiębiorcom w ramach Programu Operacyjnego ˝Innowacyjna gospodarka˝ (PO IG), Programu Operacyjnego ˝Kapitał ludzki˝ (PO KL) oraz w ramach szesnastu regionalnych programów operacyjnych (RPO). Pomoc publiczna w ramach programów operacyjnych koncentruje się na celach horyzontalnych pobudzających innowacyjność i konkurencyjność przedsiębiorstw. Na koniec grudnia 2007 r. funkcjonowały w Polsce 73 fundusze pożyczkowe, które dysponowały kapitałem pożyczkowym o wartości 823,2 mln zł oraz udzieliły od początku działalności ponad 152 tys. pożyczek o wartości 2 391,3 mln zł.

   Wśród pożyczek udzielonych od początku działalności funduszy dominowały pożyczki:

   - przeznaczone na cele inwestycyjne, stanowiły one około 2/3 wszystkich pożyczek zarówno w ujęciu ilościowym, jak i wartościowym,

   - udzielane przedsiębiorstwom handlowym i usługowym, pożyczki na działalność handlową stanowiły blisko połowę ogólnej liczby udzielonych pożyczek,

   - o kwocie do 10 tys. zł, ponad 2/3 ogólnej liczby wypłaconych pożyczek i prawie 1/3 ich wartości,

   - udzielane przedsiębiorstwom zatrudniającym do 9 osób, 96,3% ogólnej liczby udzielonych pożyczek i 84,3% ich wartości.

   Bezpośrednim efektem wsparcia finansowego małych i średnich przedsiębiorstw przez fundusze pożyczkowe są nowe miejsca pracy. Fundusze od początku działalności udzielając pożyczek na łączną kwotę 2 391 mln zł umożliwiły utworzenie 49,5 tys. nowych miejsc pracy. W 2007 r. fundusze, udzielając pożyczek na kwotę 417,5 mln zł, umożliwiły utworzenie 6,6 tys. miejsc pracy. Małe przedsiębiorstwa mogą także skorzystać z poręczeń udzielanych przez 53 fundusze poręczeń kredytowych, które na koniec czerwca 2007 r. dysponowały kapitałem o wartości 486 mln zł. Wszystkie fundusze działające w Polsce od początku swej działalności do 30 czerwca 2007 r. udzieliły 16 886 poręczeń. Warto jednak podkreślić, że w ostatnim roku liczba udzielonych poręczeń wyniosła prawie 5 tys. Najczęściej poręczanym zobowiązaniem (analizując według wartości poręczanych zobowiązań) były kredyty obrotowe (71,0%) oraz kredyty inwestycyjne (24%).

   W strukturze udzielonych poręczeń według sektora działania poręczeniobiorcy dominują handel (34%, spadek o 5 punktów procentowych w skali półrocza), produkcja (18% - bez zmian) oraz usługi i transport (32% - wzrost o 2 punkty procentowe w skali półrocza). W strukturze udzielonych poręczeń zdecydowanie dominują poręczenia o małej wartości (do 50 tys. zł) - 46%. Blisko 70% udzielonych poręczeń trafiło do przedsiębiorców zatrudniających do 10 osób, natomiast ponad 26% beneficjentów stanowiły firmy do 49 zatrudnionych.

   Szacuje się, że poręczenia udzielone przez analizowane fundusze przyczyniły się w okresie ostatnich 12 miesięcy do utworzenia ponad 4000 nowych miejsc pracy.

   W ramach funkcjonującego systemu poręczeń i gwarancji udzielane są poręczenia i gwarancje ze środków Krajowego Funduszu Poręczeń Kredytowych i Funduszu Poręczeń Unijnych w Banku Gospodarstwa Krajowego oraz ze środków lokalnych i regionalnych funduszy poręczeniowych, głównie dla małych i średnich przedsiębiorców. KFPK funkcjonuje na obszarze całego kraju i współpracuje z 25 bankami. Na dzień 30 czerwca 2007 r. fundusz udzielił 6 084 poręczenia na kwotę 1 384 mln zł, w tym dla kredytów obrotowych 1 214 poręczeń, dla kredytów inwestycyjnych - 2 673 poręczenia. Najwięcej poręczeń udzielono przedsiębiorcom zatrudniającym do 5 osób (2 788 poręczeń) oraz zatrudniającym do 50 osób (2 460 poręczeń). Istnieje zatem możliwość uzyskania przez podmioty ekonomii społecznej wsparcia ze środków KFPK w sytuacji ubiegania się o kredyty oraz ze środków FPU w przypadku realizacji projektów finansowanych ze środków Unii Europejskiej.

   Reasumując, w chwili obecnej należy uznać za w pełni uzasadnione wspieranie działalności podmiotów ekonomii społecznej w oparciu o ww. instrumenty.

   Z wyrazami szacunku

   Sekretarz stanu

   Elżbieta Suchocka-Roguska

   Warszawa, dnia 10 września 2008 r.