VI kadencja

Odpowiedź ministra gospodarki

na zapytanie nr 2613

w sprawie planów Ministerstwa Gospodarki dotyczących zdynamizowania rozbudowy istniejących w Polsce kopalń węgla w celu zwiększenia jego wydobycia i zaspokojenia rosnącego zapotrzebowania krajowego i zagranicznego na ten surowiec

   W odpowiedzi na interpelację pana posła Adama Wykręta z dnia 6 października 2008 r. przekazaną przy piśmie z dnia 16 października br. (znak: SPS-024-2613/08) w sprawie planów Ministerstwa Gospodarki dotyczących zdynamizowania rozbudowy istniejących w Polsce kopalń węgla kamiennego w celu zwiększenia jego wydobycia i zaspokojenia rosnącego zapotrzebowania krajowego i zagranicznego na ten surowiec uprzejmie informuję, co następuje.

   Na początku lat dziewięćdziesiątych polskie górnictwo węgla kamiennego weszło wraz z innymi sektorami gospodarki w okres głębokich przemian, których fundamentem stał się wolny rynek. Podjęty proces restrukturyzacji ukierunkowany był przede wszystkim na likwidację nieefektywnych zdolności wydobywczych oraz zmniejszenie zatrudnienia, ale także na uzyskanie przez spółki węglowe rentowności. W tym okresie zmniejszono wydobycie o ok. 60 mln t rocznie, a zatrudnienie o ok. 200 tys. osób. Cechą charakterystyczną tego procesu było skumulowanie społecznych skutków w jednym regionie, co w warunkach bardzo wysokiego wskaźnika bezrobocia w skali kraju wymagało uczestnictwa i pomocy państwa. Jednakże w tych działaniach zaniedbano inwestycje. W chwili, gdy koniunktura na węgiel zmieniła się, polskie górnictwo węgla kamiennego nie było i nie jest w stanie zwiększyć wydobycia.

   Obecnie jednym z najważniejszych zadań jest ustabilizowanie wydobycia na poziomie zabezpieczającym potrzeby odbiorców krajowych, co związane jest z bezpieczeństwem energetycznym kraju. Aby utrzymać poziom wydobycia wg planów spółek węglowych, konieczne są nakłady inwestycyjne na poziomie ok. 19,5 mld zł do 2015 r. (w tym na budownictwo inwestycyjne 10,4 mld zł, a na zakupy gotowych dóbr inwestycyjnych 9,1 mld zł). Udział środków własnych w łącznych nakładach inwestycyjnych wyniesie ok. 90%.

   Działania Ministerstwa Gospodarki koncentrują się na stworzeniu jak najkorzystniejszych warunków dla działania spółek węglowych oraz wspieraniu ze środków publicznych przedsięwzięć, które dopuszcza prawo UE. W ustawie z dnia 7 września 2007 r. o funkcjonowaniu górnictwa węgla kamiennego w latach 2008-2015 r. (Dz. U. Nr 192 z 2007 r., poz. 1379) przewidziano możliwość uzyskania z budżetu państwa środków na inwestycje w formie dofinansowania tzw. inwestycji początkowych, uzależniając jednak jej uruchomienie od sytuacji finansowej państwa. Jest to zgodne z przepisami rozporządzenia Rady (WE) Nr 1407/2002 z dnia 23 lipca 2002 r. w sprawie pomocy państwa dla przemysłu węglowego (Dz. U. L 205 z 2.08.2002 r.), jednakże rozporządzenie to obowiązuje do końca 2010 r., dlatego też pomoc możliwa jest w latach 2009-2010. Zgodnie z rozporządzeniem wysokość dofinansowania nie może przekroczyć 30% ogółu kosztów projektu inwestycyjnego.

   Z analiz wynika, że w latach 2009-2010 w 20 kopalniach wystąpi 39 zadań spełniających kryteria ustalone dla inwestycji początkowych, dla których dotacja mogłaby wynieść 859,2 mln zł. Ministerstwo Gospodarki zgłosiło do projektu budżetu na 2009 rok potrzebę wsparcia inwestycji początkowych dotacją w wysokości 405,9 mln zł, pozostała część możliwej dotacji byłaby określona w budżecie na 2010 r. Rada Ministrów przyjęła projekt budżetu na 2009 rok, w którym jednak nie przewidziano środków na inwestycje początkowe w górnictwie węgla kamiennego. W tej sytuacji podjęte zostaną starania o uwzględnienie dotacji w budżecie na rok 2010.

   Ponieważ nie ma realnych możliwości utrzymania poziomu wydobycia bez nakładów inwestycyjnych na udostępnienie nowych zasobów węgla kamiennego, podjęte zostały działania mające na celu pozyskanie środków finansowych z innych, zewnętrznych źródeł. Aktualnie trwają przygotowania do debiutów na parkiecie spółki Lubelski Węgiel Bogdanka SA oraz Katowickiego Holdingu Węglowego SA. Przyjmuje się, że środki uzyskane z prywatyzacji tych spółek przeznaczone zostaną na ich rozwój. Uruchamiane są także inne możliwości, takie jak emisja obligacji, kredyty i leasing finansowy.

   Zakładane inwestycje powinny przynieść odczuwalne skutki w zakresie ustabilizowania wydobycia na pożądanym poziomie. Jednakże należy mieć na uwadze, że inwestycje w górnictwie węgla kamiennego są czasochłonne, a efekty uzyskuje się po dłuższym okresie. Ocenia się, że pierwsze efekty z tytułu realizowanych w 2007 i 2008 r. zadań inwestycyjnych ukierunkowanych na zwiększenie zdolności produkcyjnych kopalń pojawią się w 2009 i 2010 r.

   Obecnie w Ministerstwie Gospodarki opracowywana jest polityka energetyczna Polski do 2030 r. W dokumencie tym jako główny priorytet przyjmuje się efektywność i bezpieczeństwo energetyczne oparte na własnych zasobach surowców.

   W zakresie górnictwa węgla kamiennego przyjmuje się priorytety cząstkowe dotyczące m.in.:

   - intensyfikacji badań geologicznych w celu powiększenia bazy zasobowej węgla,

   - identyfikacji złóż strategicznych oraz ich ochrony, jako inwestycji celu publicznego o znaczeniu ponadlokalnym, poprzez ujęcie w planach zagospodarowania przestrzennego,

   - zniesienia barier prawnych w zakresie udostępniania nowych złóż węgla,

   - wprowadzenia regulacji motywujących do podejmowania prac przygotowawczych oraz utrzymywania odpowiednich mocy wydobywczych,

   - rozwoju zmodernizowanych technologii przygotowania węgla do energetycznego wykorzystania,

   - wspierania prac badawczych i rozwojowych nad technologiami wykorzystania węgla do produkcji paliw płynnych i gazowych.

   Minister

   Waldemar Pawlak

   Warszawa, dnia 7 listopada 2008 r.