VI kadencja

Odpowiedź ministra pracy i polityki społecznej - z upoważnienia prezesa Rady Ministrów -

na interpelację nr 10600

w sprawie nadania statusu obozu koncentracyjnego obozowi w Pruszkowie - Dulag 121

   Odpowiadając na pismo Pana Marszałka z dnia 21 lipca 2009 r., znak: SPS-023-10600/09, dotyczące interpelacji posła Ryszarda Kalisza w sprawie nadania statusu obozu koncentracyjnego obozowi w Pruszkowie - Dulag 121, po uzyskaniu informacji z Instytutu Pamięci Narodowej, uprzejmie informuję.

   Pojecie,,Konzentrationslager˝ (obóz koncentracyjny) oraz model obozu koncentracyjnego zostały wypracowane w III Rzeszy. Zasady funkcjonowania obozów koncentracyjnych różniły je zasadniczo od innych kategorii obozów. Obozy koncentracyjne podlegały Głównemu Urzędowi Gospodarki i Administracji SS/WVHASS/ oraz inspektorowi obozów koncentracyjnych.

   Deportacje do obozów koncentracyjnych odbywały się zawsze na podstawie tzw. Schutzhaft - aresztu ochronnego, wystawionego przez RSHA. Rodzaj aresztu Schutzhaft tworzył kategorię więźniów obozów koncentracyjnych, tzw. Schutzhaftling, i oznaczał prewencyjne, bezterminowe zesłanie osób zakwalifikowanych przez policję bezpieczeństwa jako jednostki naruszające porządek prawny lub normy obyczajowe. Zwolnienia z obozów koncentracyjnych miały charakter wyjątkowy.

   Obóz w Pruszkowie, Dulag 121, był przejściowym obozem (Durchgangslager) dla ludności cywilnej ewakuowanej po powstaniu warszawskim. Obóz podlegał Wehrmachtowi, który zarządzał ochroną i organizacją życia w obozie. Organizacja wyżywienia dla osadzonych tu osób należała do Delegatury Rady Głównej Opiekuńczej. Ewakuowaną do obozu ludność Warszawy wywożono następnie do różnych miejscowości w Generalnym Gubernatorstwie.

   Część osób, przeważnie osoby młode, wywieziono na roboty przymusowe do III Rzeszy. Osoby podejrzane o udział w powstaniu były przesłuchiwane przez gestapo i deportowane do obozów koncentracyjnych. Część osób rozstrzelano w lasach pod Pruszkowem. Przejściowy obóz ewakuacyjny, Dulag 121, w Pruszkowie nie był obozem koncentracyjnym. Osadzone w obozie osoby, przebywające w nim przejściowo, nie pozostawały do dyspozycji policji bezpieczeństwa.

   Obozy tworzone przez niemieckiego okupanta spełniały określoną funkcję w porządku okupacyjnym, wyznaczoną przez władze okupacyjne. Charakter obozu jest określany zgodnie z klauzulą nadaną przez okupanta i nie możemy go dowolnie zmieniać. Dokumenty dotyczące Dulag 121 znajdują się w następujących zbiorach:

   - AIPN, OKBZN Warszawa, sygn. 23, s. 1-78; kolekcja Ob. sygn. 115, k. 9, 11;

   - Wybór dokumentów Dulag 121 - Pruszków, sierpień - październik 1944 r., red. i przedmowa E. Serwański, Poznań 1964;

   - Katalog Międzynarodowej Służby Poszukiwawczej, Arolsen 1949, t. I, s. 348.

   Minister

   Jolanta Fedak

   Warszawa, dnia 14 sierpnia 2009 r.