VI kadencja
Odpowiedź sekretarza stanu w Ministerstwie Spraw Zagranicznych - z upoważnienia ministra -
na interpelację nr 7374
w sprawie prześladowań polskich chrześcijan w Indiach
Szanowny Panie Marszałku! W związku z interpelacją pana posła Andrzeja Guta-Mostowego (pismo nr SPS-023-7374/09 z dnia 20 stycznia br.) w sprawie prześladowań polskich chrześcijan w Indiach uprzejmie informuję:
Z informacji przekazanych przez Ambasadę RP w New Delhi oraz Komisję Episkopatu ds. Misji w Warszawie wynika, że w okresie prześladowań chrześcijan w kilku stanach indyjskich jesienią 2008 r. nie ucierpiał nikt z polskich obywateli. Dotyczy to ogółu Polaków odwiedzających Indie, mieszkających tam i pracujących, w tym również 14 polskich katolickich misjonarzy zakonnych. W Indiach przebywają tylko zakonnicy i zakonnice, brak polskich księży diecezjalnych i misjonarzy świeckich. Ambasada RP w New Delhi oraz Konsulat Generalny RP w Mumbaju utrzymują z nimi stały kontakt. Wszystkie osoby duchowne są objęte systemem opieki konsularnej i są ujęte w spisie obywateli polskich, których ewakuacja - w przypadku zaistnienia takiej konieczności - należy do zadań Konsulatu Generalnego w Mumbaju i Ambasady RP.
Ambasada polska w New Delhi utrzymuje stały kontakt z episkopatem indyjskim, w tym z biskupem Bhubaneszwaru Cheenathem, a także dysponuje własnymi, bezpośrednimi informacjami o sytuacji misjonarzy i misjonarek polskich, m.in. od sióstr niepokalanek w Bangalore i od ojca Kuriana, który kontynuuje dzieło ojca M. Żelazka w Orisie. W ramach pomocy rozwojowej finansuje w Puri i Bangalore szkołę dla dzieci niewidomych, prowadzoną przez niepokalanki. Z myślą o bezpieczeństwie naszych misjonarzy i ich podopiecznych podtrzymuje dobre stosunki z tamtejszymi władzami.
Ambasada RP w Delhi aktywnie uczestniczy w obserwacji sytuacji społeczności chrześcijańskiej i we wszystkich działaniach społeczności międzynarodowej na rzecz poprawy jej losu. Każdorazowo podczas oficjalnych kontaktów z partnerami indyjskimi zarówno nasi dyplomaci w New Delhi, jak i pracownicy MSZ w Warszawie przekazują wyrazy troski o bezpieczeństwo mniejszości chrześcijańskiej, wskazując na wrażliwość polskiego społeczeństwa w tej sprawie.
Polski dyplomata akredytowany w Indiach jest członkiem Grupy Roboczej ds. Praw Człowieka ambasad państw Unii Europejskiej (Niemcy, Francja, Irlandia, Włochy, Finlandia i Wielka Brytania). Z inicjatywy tego forum wystąpiono m.in. ze wspólną notą do indyjskiego MSZ, wyrażającą zaniepokojenie falą przemocy i oczekiwanie podjęcia działań zapobiegawczych. Grupa odbyła w grudniu 2008 r. misję rozpoznawczą do Orisy i kilku innych stanów Indii. Jej raport został w połowie stycznia 2009 r. przekazany prezydencji Unii Europejskiej w celu wystosowania - w imieniu wszystkich placówek UE - ponownego apelu do władz centralnych Indii oraz do premiera rządu stanowego w Orisie. Dokument zaleca UE uważną obserwację biegu wydarzeń w Orisie i przekazywanie ocen rządowi indyjskiemu. Zakłada, że misja UE uda się do Orisy ponownie wiosną 2009 r. i będzie próbować odwiedzić dystrykt Kandhamal, co nie udało się w grudniu 2008 r. Postuluje, aby sytuacja chrześcijan znalazła się na porządku dnia rozmów UE z Indiami w ramach Dialogu Humanitarnego UE - Indie.
Dyplomatyczny nacisk państw Unii Europejskiej (m.in. rezolucja Parlamentu Europejskiego z 24 września 2008 r.) oraz podjęcie - zgodnie z ustaleniami pomiędzy krajami członkowskimi, w tym Polski - sprawy prześladowań podczas szczytu UE - Indie w Marsylii 29 września 2008 r. i w rezultacie włączenie zapisu o prawach człowieka i wolności religijnej do komunikatu końcowego, jak również protesty episkopatu Indii oraz tamtejszych organizacji praw człowieka przyczyniły się do przyspieszenia reakcji władz centralnych Indii. Premier Manmohan Singh potępił przemoc i skierował dodatkowe siły porządkowe do Orisy, policja podjęła szeroką akcję, która przyniosła zatrzymanie ponad 600 osób. Sąd Najwyższy Indii nakazał 5 stycznia 2009 r. władzom stanu Orisa zapewnienie bezpieczeństwa tysiącom chrześcijan, którzy uciekli z domów przed zeszłoroczną falą przemocy. Sąd zakazał także władzom tego stanu wycofania bez zgody rządu centralnego wojska z obszarów, gdzie doszło do prześladowań.
Zdaniem wielu obserwatorów stosunkowo stonowane podejście oficjalnych instytucji unijnych do sprawy prześladowań wiąże się ze szczególną wrażliwością Delhi oraz obawą Zachodu, by publiczne ˝upominanie˝ Indii dodatkowo nie pogorszyło sytuacji chrześcijan. Brane są również pod uwagę uwarunkowania indyjskiej sceny politycznej, tj. zaplanowane na kwiecień 2009 r. wybory ogólnokrajowe i rosnące szanse głównej partii opozycyjnej BJP - Indyjskiej Partii Ludowej, nacjonalistów hinduskich instrumentalnie wykorzystujących sprawę chrześcijan. Powyższe przesłanki uwzględnia niewątpliwie także - działająca w wyważony sposób - Stolica Apostolska. 26 października 2008 r. papież Benedykt XVI zaapelował podczas modlitwy niedzielnej o ˝obronę chrześcijan w Indiach i Iraku˝, a 8 stycznia 2009 r. potępił ˝z mocą każdy zamach na życie ludzkie, którego świętość muszą uszanować wszyscy˝ i wyraził solidarność z chrześcijańskimi ofiarami przemocy w Orisie. Skierował apel do przywódców religijnych i władz świeckich Indii, aby ˝działały wspólnie na rzecz przywrócenia pokojowego współistnienia i harmonii pośród różnych społeczności, co tak znacząco cechowało społeczeństwo indyjskie˝. Również 8 stycznia 2009 r. pochodzący z Indii kardynał Ivan Dias, przewodniczący watykańskiej Kongregacji Ewangelizacji Ludów, powiedział w Mumbaju, że prześladowania chrześcijan w Indiach wpłynęły negatywnie na wizerunek Indii jako kraju świeckiego i demokratycznego.
Na tym tle widoczna jest konsekwentna postawa Unii Europejskiej, w ramach której Polska uczestniczy w kreowaniu wspólnych działań. MSZ stale analizuje sytuację tej grupy wyznaniowej, m.in. z uwagi na obawę o możliwość powtórzenia się aktów przemocy. Z wyjaśnień udzielonych przez Ambasadę Indii w Warszawie wynika, iż władze Orisy rozumieją rangę problemu, w ocenie ambasady akcje antychrześcijańskie miały incydentalny charakter i obecnie nie ma w tym zakresie poważniejszych zagrożeń.
Wobec nasilającego się zjawiska prześladowań chrześcijan w świecie Ministerstwo Spraw Zagranicznych, przy czynnym udziale placówek dyplomatycznych, będzie ze zwiększoną uwagą analizować i oceniać stan przestrzegania praw religijnych wspólnot chrześcijańskich. We wszystkich uzasadnionych przypadkach MSZ będzie podejmować stanowcze kroki na rzecz mobilizacji społeczności międzynarodowej do działania w imię pomocy represjonowanym przedstawicielom wspólnot chrześcijańskich.
Z wyrazami szacunku
Sekretarz stanu
Jan Borkowski
Warszawa, dnia 2 lutego 2009 r.