VI kadencja

Odpowiedź podsekretarza stanu w Ministerstwie Infrastruktury - z upoważnienia ministra -

na interpelację nr 12044

w sprawie bonifikat przy wykupie własności gruntów przez użytkowników wieczystych

   Szanowny Panie Marszałku! W odpowiedzi na interpelację pana posła Dariusza Lipińskiego, przekazaną przy piśmie Pana Marszałka z dnia 20 października 2009 r., nr SPS-023-12044/09, dotyczącą bonifikat udzielanych przy przekształceniu prawa użytkowania wieczystego w prawo własności nieruchomości, uprzejmie udzielam wyjaśnień w przedmiotowej sprawie.

   Z zakresem działania ministra infrastruktury związane są dwie regulacje prawne, na podstawie których użytkownik wieczysty może uzyskać prawo własności nieruchomości gruntowej będącej w jego użytkowaniu. Należą do nich ustawa z dnia 21 sierpnia1997 r. o gospodarce nieruchomościami (Dz. U. z 2004 r. Nr 261, poz. 2603, z późn. zm.) oraz ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o przekształceniu prawa użytkowania wieczystego w prawo własności nieruchomości (Dz. U. Nr 175, poz. 1459, z późn. zm.).

   Zgodnie z treścią art. 32 ust. 1 ustawy o gospodarce nieruchomościami nieruchomość gruntowa oddana w użytkowanie wieczyste może być sprzedana wyłącznie użytkownikowi wieczystemu. Sprzedaż nieruchomości stanowiących własność Skarbu Państwa, stosownie do postanowień ust. 1a ww. art. 32, może być dokonana jedynie za zgodą wojewody. Omawiany przepis art. 32 ustawy o gospodarce nieruchomościami ma zastosowanie do wszystkich użytkowników wieczystych, zarówno do podmiotów gospodarczych, spółdzielni mieszkaniowych, jak też do osób fizycznych. Powyższa sprzedaż może być dokonana z bonifikatą, o której mowa w art. 68 ustawy o gospodarce nieruchomościami, jeżeli użytkownicy wieczyści ubiegający się nabycie własności nieruchomości spełniają przesłanki określone w tym przepisie, najczęściej dotyczące rodzaju prowadzonej działalności, zwykle niezarobkowej. Zgodnie z ww. art. 68 ust. 1 pkt 9 ustawy bonifikata może być udzielona spółdzielniom mieszkaniowym w związku z ustanowieniem odrębnej własności lokali lub z przeniesieniem własności lokali lub domów jednorodzinnych. Bonifikaty może udzielić właściwy organ (tj. starosta wykonujący zadanie z zakresu administracji rządowej w przypadku nieruchomości stanowiących własność Skarbu Państwa, wójt, burmistrz albo prezydent miasta w przypadku nieruchomości stanowiących własność gminy, zarząd powiatu lub województwa w przypadku nieruchomości stanowiących własność powiatu lub województwa), za zgodą odpowiednio wojewody albo rady lub sejmiku. Omawiana bonifikata od ceny sprzedawanej nieruchomości ma charakter fakultatywny, co oznacza, że właściwe organy nie mają obowiązku jej udzielenia. Obowiązek udzielenia bonifikaty istnieje tylko w przypadku sprzedaży nieruchomości wpisanych do rejestru zabytków, bez względu na rodzaj podmiotu, któremu jest sprzedawana taka nieruchomość, o czym stanowi ust. 3 art. 68 ustawy o gospodarce nieruchomościami.

   Natomiast ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o przekształceniu prawa użytkowania wieczystego w prawo własności nieruchomości, zgodnie z treścią art. 1 ust. 1, adresowana jest generalnie do osób fizycznych będących w dniu jej wejścia w życie użytkownikami wieczystymi nieruchomości zabudowanych na cele mieszkaniowe lub zabudowanych garażami albo przeznaczonych pod tego rodzaju zabudowę oraz nieruchomości rolnych. Na jej podstawie osoby te mogą wystąpić z żądaniem przekształcenia prawa użytkowania wieczystego tych nieruchomości w prawo własności. W art. 1 ust. 2 pkt 2 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przekształceniu (...) krąg podmiotów uprawnionych do wystąpienia z żądaniem przekształcenia ww. praw został rozszerzony m.in. na spółdzielnie mieszkaniowe będące właścicielami budynków mieszkalnych lub garaży.

   Ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o przekształceniu (...) wprowadza dwa rodzaje bonifikat od opłaty za przekształcenie prawa użytkowania wieczystego w prawo własności, jakie może uzyskać użytkownik wieczysty. Są to bonifikaty ustawowe (obowiązkowe), określone w art. 4 ust. 8-10, niewymagające uzyskania na ich udzielenie zgody organu nadzorującego organ właściwy do wydania decyzji o przekształceniu praw, a także bonifikaty fakultatywne udzielane na podstawie art. 4 ust. 7 ww. ustawy.

   Bonifikata, o której mowa w art. 4 ust. 8 ustawy, przysługuje osobie fizycznej, której dochód miesięczny na jednego członka rodziny w gospodarstwie domowym nie przekracza przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w gospodarce narodowej za ostatnie półrocze roku poprzedzającego rok, w którym wystąpiono z żądaniem przekształcenia prawa użytkowania wieczystego w prawo własności nieruchomości, ogłaszanego przez prezesa Głównego Urzędu Statystycznego na podstawie odrębnych przepisów. Organ właściwy do wydania decyzji udziela, na wniosek tej osoby, 90% bonifikaty od opłaty, o której mowa w ust. 1, jeżeli nieruchomość jest zabudowana na cele mieszkaniowe albo przeznaczona pod tego rodzaju zabudowę. Kolejna bonifikata obligatoryjna w wysokości 50% od opłaty za przekształcenie przysługuje osobom fizycznym, które prawo użytkowania wieczystego uzyskały przed dniem 5 grudnia 1990 r. oraz ich następcom prawnym (art. 4 ust. 9). Bonifikata od opłaty w tej samej wysokości 50% przysługuje w odniesieniu do nieruchomości lub jej części wpisanej do rejestru zabytków (art. 4 ust. 10).

   W pozostałych przypadkach, nieobjętych dyspozycją przytoczonych wyżej przepisów art. 4 ust. 8-10 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przekształceniu (...)., użytkownicy wieczyści mogą się ubiegać o udzielenie bonifikaty na podstawie art. 4 ust. 7 tej ustawy. Zgodnie z jego treścią organ właściwy do wydania decyzji o przekształceniu użytkowania wieczystego w prawo własności nieruchomości może udzielić bonifikaty od opłaty z tytułu przekształcenia ww. praw w odniesieniu do nieruchomości stanowiących własność Skarbu Państwa - za zgodą wojewody, zaś stanowiących własność jednostek samorządu terytorialnego - za zgodą właściwej rady lub sejmiku.

   Odnosząc się do wątpliwości pana posła Dariusza Lipińskiego, należy zauważyć, że w świetle przedstawionych regulacji dotyczących udzielania bonifikat przy przekształcaniu prawa użytkowania wieczystego w prawo własności nieruchomości nie wydaje się, aby spółdzielnie mieszkaniowe były dyskryminowane w porównaniu z użytkownikami wieczystymi będącymi osobami fizycznymi. Z przytoczonych regulacji art. 32 i art. 68 ustawy o gospodarce nieruchomościami wynika, że udzielenie bonifikaty uzależnione jest nie od rodzaju podmiotu - osoba fizyczna czy spółdzielnia mieszkaniowa, ale przede wszystkim od kryteriów związanych z prowadzoną działalnością (zwykle niezarobkowa) bądź przeznaczeniem danej nieruchomości (np. na cele mieszkaniowe, na cele publiczne) albo też ze sposobem korzystania z nieruchomości (lokal mieszkalny). Należy zauważyć, iż w pkt 9 ww. art. 68 ust. 1 spółdzielnie mieszkaniowe zostały wyróżnione, jako użytkownicy wieczyści, bowiem przepis ten bezpośrednio wskazuje na te podmioty, jako uprawnione do ubiegania się o bonifikatę.

   Natomiast w przypadku ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przekształceniu (...) o możliwości zastosowania bonifikaty obligatoryjnej, o której mowa w art. 4 ust. 8, dla osób fizycznych decyduje kryterium dochodowe. Oczywiście że kryterium wysokości dochodu przypadającego na jednego członka rodziny może mieć zastosowanie tylko w odniesieniu do osób fizycznych. Do wszystkich użytkowników wieczystych zaś, objętych zakresem ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przekształceniu (...), w tym spółdzielni mieszkaniowych, odnosi się bonifikata obligatoryjna, o której mowa w art. 4 ust. 10, dotycząca nieruchomości wpisanych do rejestru zabytków. Natomiast zarówno osoby fizyczne, niespełniające przesłanek, o których mowa w art. 4 ust. 8-10, jak również spółdzielnie mieszkaniowe, mogą ubiegać się o bonifikatę fakultatywną na podstawie art. 4 ust. 7 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przekształceniu (...). Z powyższego wynika, że nie każdej osobie fizycznej będącej użytkownikiem wieczystym przysługuje bonifikata obligatoryjna.

   Jak stwierdzono wyżej, fakultatywny charakter bonifikaty oznacza, że istnieje możliwość, a nie obowiązek jej udzielenia, zaś o jej udzieleniu decydują organy nadzorcze organów uprawnionych do wydawania decyzji administracyjnych o przekształceniu praw do nieruchomości. Powyższy przepis art. 4 ust. 7 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przekształceniu (...) nie zawiera wskazań co do wysokości bonifikaty, tym samym pozostawia tę kwestię również do decyzji organów sprawujących nadzór nad organami uprawnionymi do wydawania decyzji o przekształceniu praw.

   Biorąc pod uwagę powyższe, nie wydaje się zasadne ani też możliwe równe traktowanie osób fizycznych i spółdzielni mieszkaniowych w zakresie przyznania tym podmiotom jednakowych bonifikat od opłaty za przekształcenie prawa użytkowania wieczystego w prawo własności. Z konstrukcji przesłanek warunkujących udzielenie niektórych bonifikat wynika bowiem, że mogą one mieć zastosowanie tylko do określonych podmiotów, np. osób fizycznych będących w trudnej sytuacji materialnej.

   Ponadto rozważając przyznanie spółdzielniom mieszkaniowym przywilejów w uzyskaniu prawa własności nieruchomości za obniżoną cenę, należy mieć na uwadze przepisy o pomocy publicznej. Wprowadzając takie regulacje, ustawodawca mógłby narazić państwo polskie na zarzut ze strony organów Unii Europejskiej wprowadzenia regulacji umożliwiających uzyskanie nielegalnej pomocy publicznej.

   Przekazując powyższe wyjaśnienia, wyrażam nadzieję, że pozwolą one wyeliminować wątpliwości zawarte w interpelacji pana posła Dariusza Lipińskiego.

   Z wyrazami szacunku

   Podsekretarz stanu

   Olgierd Dziekoński

   Warszawa, dnia 10 listopada 2009 r.