VI kadencja

Interpelacja nr 22168

do prezesa Rady Ministrów

w sprawie zapowiadanej likwidacji placówek Poczty Polskiej SA oraz utrudniania dostępu mieszkańców mniejszych miejscowości do usług pocztowych

   Koalicyjny rząd PO-PSL, na którego czele Pan stoi, swoimi działaniami i zaniechaniami powoduje wycofywanie się państwa z odpowiedzialności za kolejne ważne dziedziny życia społecznego. Funkcje państwa są konsekwentnie redukowane, ale nie dotyczy to tych obszarów, w których obecność państwa powinna być sprowadzona do minimum, jak np. gospodarka i niezbędna swoboda jej działalności, ale tych, gdzie powinno ono wykonywać w sposób aktywny swoje zadania wobec obywateli. W latach rządów koalicji PO-PSL mamy do czynienia m.in. z przerzucaniem na samorządy terytorialne dotychczasowych zadań administracji rządowej bez zapewnienia warunków finansowych i prawnych ich realizacji, niewykonywaniem obowiązków w sytuacjach kryzysowych (powódź, atak zimy, awarie sieci energetycznych pozbawiające prądu tysiące mieszkańców miast i gmin), ograniczaniem podstawowych usług świadczonych na rzecz ludności w zakresie ochrony zdrowia (przekształcenie szpitali w spółki prawa handlowego działające dla zysku), oświaty (masowa likwidacja szkół wiejskich wskutek pozbawienia administracji rządowej - kuratora oświaty - wpływu na kształtowanie sieci szkolnej) czy komunikacji (kolejne zmniejszanie liczby połączeń kolejowych i bezradność wobec chaosu przy zmianie rozkładu jazdy pociągów, wyzbywanie się spółek państwowej komunikacji samochodowej powodujące utrudnienia w korzystaniu z transportu publicznego), nie mówiąc już o likwidacji jednostek wojskowych czy komisariatów Policji, od czego zależy bezpieczeństwo państwa i obywateli.

   W ostatnim czasie pojawiło się kolejne zagrożenie. Tym razem dotyczy ono usług pocztowych świadczonych przez Pocztę Polską jako spółkę Skarbu Państwa. Zamierza ona w ciągu najbliższych kilku lat w ramach realizacji przyjętej strategii na okres 2010-2015 zlikwidować 3/5 własnych placówek pocztowych (3 tys. spośród istniejących obecnie 5 tys. placówek). Usługi dotychczas świadczone przez placówki Poczty Polskiej (istnieją poważne wątpliwości, czy cały ich pakiet) mają w tych przypadkach przejąć różnego rodzaju agencje. Likwidacja placówek pocztowych dotyczyć ma przede wszystkim tych, które są zlokalizowane w mniejszych miejscowościach.

   Zgodnie z rozporządzeniem ministra infrastruktury z dnia 9 stycznia 2004 r. w sprawie warunków wykonywania powszechnych usług pocztowych (Dz. U. z 2004 r. Nr 5, poz. 34) na terenie kraju powinno funkcjonować co najmniej 8240 placówek operatora rozmieszczonych z uwzględnieniem występującego na danym obszarze zapotrzebowania na usługi pocztowe. Licząc średnio w skali kraju, jedna placówka powinna przypadać na 7 tys. mieszkańców w miastach i na 85 km² powierzchni na obszarach wiejskich, przy czym w każdej gminie powinna działać co najmniej jedna placówka. W przypadku gmin liczących mniej niż 2,5 tys. mieszkańców dopuszczalne jest objęcie obszaru tej gminy działaniem placówki znajdującej się na terenie gminy sąsiedniej (§ 44 przywołanego rozporządzenia) pod warunkiem, że rozwiązanie takie zapewni sprawniejszą obsługę klientów na terenie obsługiwanym przez tę placówkę, a jej lokalizacja została uzgodniona z właściwym wójtem gminy (burmistrzem, prezydentem miasta).

   Resort infrastruktury i kierownictwo Poczty Polskiej twierdzą, że planowana reorganizacja zwiększy dostępność usług pocztowych, ale dotyczyć to ma tylko mieszkańców dużych miast. Dostęp mieszkańców obszarów wiejskich, wsi i małych miast do tych usług ulegnie zdecydowanemu pogorszeniu. I tu potrzebna jest interwencja państwa, aby do tego nie dopuścić. Uzasadnienia dla przygotowywanych zmian prezentowanego przez ministra infrastruktury i Pocztę Polską nie można uznać za przekonujące. Jeżeli bowiem istnieje zapotrzebowanie na większą liczbę placówek pocztowych w miastach, to przedsiębiorstwo powinno je tworzyć, ale nie wynika z tego żaden argument, ani logiczny, ani finansowy, który przemawiałby za ich likwidacją na terenach wiejskich. Po pierwsze, zakładać należy bowiem, że nowe placówki w miastach, jeśli są tak potrzebne, to będą rentowne, a po drugie przedsiębiorstwo (spółka Skarbu Państwa) użyteczności publicznej powinno obsługiwać jednakowo mieszkańców całego kraju, bilansując koszty swojej działalności w skali ogólnej. Dostępność usług jednak nie może być liczona w sposób statystycznie uśredniony, bo obywatele korzystają z konkretnych placówek, które są zlokalizowane albo blisko, albo daleko od miejsca ich zamieszkania.

   38% ludności naszego kraju stanowią mieszkańcy wsi i obszarów wiejskich. Państwo nie może dopuścić do tego, aby byli oni pozbawieni dostępu do oświaty, ochrony zdrowia, kultury, komunikacji czy usług pocztowych. Połączenia kolejowe do stacji końcowych zlokalizowanych w miastach peryferyjnych, jeśli nie należą one do miast dużych, nigdy nie będą tak rentowne jak połączenia na odcinkach pomiędzy dużymi miastami w centrum kraju, ale to nie może być powodem, by je likwidować. Niestety, pod rządami Pana Premiera połączenia takie, mimo możliwości dotowania ich z budżetu, są likwidowane. Teraz likwidacja dotyczyć ma mniej rentownych usług pocztowych. Poczta Polska jako operator publiczny jest zobowiązana do świadczenia powszechnych usług pocztowych w sposób umożliwiający:

   1) traktowanie przesyłki listownej jako przesyłki poleconej,

   2) traktowanie przesyłki jako przesyłki z zadeklarowaną wartością,

   3) uzyskanie potwierdzenia odbioru przesyłki rejestrowanej lub kwoty pieniężnej określonej w przekazie pocztowym,

   4) przyjęcie, przemieszczenie i doręczenie przesyłek lub kwot pieniężnych nadanych na poste restante.

   Świadczenie usług pocztowych przez operatora publicznego odbywa się na podstawie umów o świadczenie usług pocztowych, a ich zawarcie następuje w szczególności poprzez:

   1) przyjęcie przez operatora przesyłki do przemieszczenia i doręczenia,

   2) wrzucenie przesyłki listowej (z wyłączeniem przesyłek rejestrowanych oraz podlegających ustawowemu zwolnieniu z opłat pocztowych) do nadawczej skrzynki pocztowej operatora.

   Poczta Polska jako operator publiczny zapewnia warunki obsługi osobom niepełnosprawnym. Jest także przygotowana do wykonywania zadań na rzecz obronności, bezpieczeństwa państwa oraz bezpieczeństwa i porządku publicznego w zakresie określonym w odrębnych przepisach. W ramach tych zadań zapewnia nieodpłatnie możliwość wykonywania przez sądy, prokuraturę, uprawnione jednostki podległe ministrowi sprawiedliwości, ministrowi obrony narodowej, ministrowi spraw wewnętrznych i administracji i szefowi Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego ich zadań określonych odrębnymi przepisami. Powstaje zasadnicze pytanie, czy agencje, a mogą nimi być np. stacje benzynowe, supermarkety czy sklepy spożywcze poszerzające zakres swojej podstawowej działalności, będą w stanie spełnić powyższe warunki. Wiele wskazuje na to, że nie.

   Usługi pocztowe spełniają bardzo ważną rolę w kontaktach obywateli z urzędami administracji publicznej i innymi instytucjami państwowymi i niepaństwowymi (sądy, prokuratura, Policja, urzędy skarbowe, urzędy gmin, banki, uczelnie i in.). Nieterminowe dostarczenie przesyłki albo brak poświadczenia jej odbioru rodzi poważne konsekwencje w relacjach między obywatelem a władzą publiczną oraz może naruszać prawa i obowiązki stron tych relacji. Osobnym newralgicznym problemem jest zapewnienie bezpieczeństwa i tajemnicy korespondencji oraz dokonywanych operacji finansowych za pośrednictwem operatora pocztowego. Państwo, które ma za zadanie stać na straży prawidłowej organizacji życia społecznego, nie może być na to obojętne.

   Wobec powyższego, działając na podstawie art. 14 ust. 1 pkt. 7 ustawy z dnia 9 maja 1996 r. wykonywaniu mandatu posła i senatora (Dz. U. z 1996 r. Nr 73, poz. 350, z późn. zm.), uprzejmie proszę Pana Premiera o udzielenie odpowiedzi na następujące pytania:

   1. Jakie są rzeczywiste zamiary kierownictwa Poczty Polskiej w zakresie reorganizacji sieci urzędów i placówek pocztowych?

   2. Czy zostały przeprowadzone odpowiednie analizy skutków planowanych działań i czy uzyskały one akceptację ministra infrastruktury? Jeżeli analizy takie zostały przeprowadzone, proszę o ich udostępnienie.

   3. Jaki przyjęto harmonogram wprowadzania zmian organizacyjnych w przedsiębiorstwie?

   4. Czy kierownictwo Poczty Polskiej posiada rozeznanie co do skutków ewentualnej likwidacji placówek pocztowych w poszczególnych gminach i czy zostały przeprowadzone w tej sprawie odpowiednie konsultacje z władzami samorządowymi?

   5. W jaki sposób będą wyłaniane agencje przejmujące wykonywanie usług pocztowych i jakie warunki muszą one spełnić, aby podpisana mogła być z nimi umowa agencyjna?

   6. Czy w ramach zapowiadanej reorganizacji mogą ulec likwidacji niektóre urzędy pocztowe? Jeżeli tak, to które spośród obecnie funkcjonujących i w jakiej liczbie?

   7. Ile własnych placówek pocztowych zamierza w najbliższym roku i docelowo w skali całego kraju zlikwidować Poczta Polska?

   8. Ile placówek pocztowych zamierza w najbliższym roku zlikwidować Poczta Polska w moim okręgu wyborczym, czyli w województwie podlaskim? Proszę o przedstawienie ich wykazu z rozbiciem na poszczególne powiaty, gminy i konkretne miejscowości. Czy jest prawdą, że likwidacji ulec mają m.in. placówki zlokalizowane w miejscowościach stanowiących siedzibę gminy: Raczkach w powiecie suwalskim i Płaskiej w powiecie augustowskim?

   9. Ilu pracowników Poczty Polskiej straci pracę w wyniku planowanej redukcji placówek pocztowych i jakie to spowoduje obciążenie dla urzędów pracy?

   10. Czy prawdą jest, że ze względu na protesty pracowników poczty i organizowane przez nich manifestacje (Poznań, Warszawa) oraz na zbliżające się wybory parlamentarne zapadła polityczna decyzja o chwilowym wstrzymaniu likwidacji placówek pocztowych i przesunięciu tych działań na okres powyborczy?

   Poseł Jarosław Zieliński

   Warszawa, dnia 11 kwietnia 2011 r.