VI kadencja
Odpowiedź podsekretarza stanu w Ministerstwie Środowiska - z upoważnienia ministra -
na interpelację nr 418
w sprawie braku surowca w przemyśle drzewnym
Szanowny Panie Marszałku! W nawiązaniu do interpelacji posłanki Izabeli Jarugi-Nowackiej z dnia 21 grudnia 2007r., przekazanej do ministra środowiska przy piśmie marszałka Sejmu RP z dnia 9 stycznia 2008 r., znak: SPS-023-418/08, dotyczącej braku surowca dla przemysłu drzewnego, przedstawiam odpowiedź na zadane pytania.
Pyt. Nr 1. Gospodarka Lasów Państwowych opiera się na założeniu, iż na rynek może trafić nie więcej niż 50% rocznego przyrostu drewna. Dlaczego na rynek nie może trafić surowiec odpowiadający 80% rocznego przyrostu drewna? Czy taka ilość jest zgodna z zasadami prawidłowej gospodarki leśnej?
Ad.1. Średnioroczne pozyskanie drewna w Państwowym Gospodarstwie Leśnym Lasy Państwowe w stosunku do średniorocznego przyrostu miąższości drzewostanów kształtuje się na poziomie około 61,9%, nie może być jednak wyższe z dwóch podstawowych przyczyn:
1. Znacznego ograniczenia pozyskania drewna w lasach ochronnych (47% powierzchni wszystkich lasów w PGL Lasy Państwowe).
2. Aktualnej kulminacji przyrostu miąższości drzewostanów powstałych z powojennych zalesień, który nie przekłada się wprost na możliwość intensywnego użytkowania, bowiem blisko połowa drzewostanów w PGL Lasy Państwowe, to drzewostany w wieku od 40 do 80 lat, niepodlegające jeszcze użytkowaniu rębnemu. Należy tu podkreślić, że wskaźnik pozyskania drewna do przyrostu miąższości drzewostanów ma tylko znaczenie orientacyjne dla celów statystycznych i w żadnej mierze nie stanowi normy prawnej, jak by to wynikało z sugestii często spotykanej w wielu opiniach strony przemysłu drzewnego.
Związana z pozyskaniem drewna wielkość podaży tego surowca z Lasów Państwowych, ustalana jest, według potrzeb hodowlanych drzewostanów oraz wymogów ochrony przyrody, w planach urządzenia lasu, zatwierdzanych przez ministra właściwego do spraw środowiska, sporządzanych na 10 lat dla poszczególnych nadleśnictw. Plan urządzenia lasu jest podstawowym dokumentem gospodarczym, według którego PGL LP realizuje ustawowy obowiązek prowadzenia trwale zrównoważonej gospodarki leśnej1). W obecnej chwili nie ma możliwości istotnego zwiększenia wielkości pozyskania w lasach Skarbu Państwa, zarządzanych przez PGL LP, bez narażenia się na uzasadnione społeczne zarzuty o zagrożeniu realizacji tego ustawowego obowiązku.
Pyt. Nr 2. Czy jest możliwa zmiana sposobu dystrybucji drewna dla odbiorców, z niezrozumiałego systemu, opierającego się na programie komputerowym, na bardziej przejrzysty i potencjalnie mniej korupcjogenny?
Ad. 2. Obowiązujące obecnie zasady sprzedaży drewna, określone zarządzeniem nr 52A dyrektora generalnego Lasów Państwowych z dnia 31 października 2007 r., opracowano w odpowiedzi na wyniki kontroli instytucjonalnej oraz w związku z postępowaniami antymonopolowymi oraz karnymi, wszczętymi w ostatnich latach przeciw kierownikom jednostek organizacyjnych Lasów Państwowych, w związku z nieprawidłowościami w handlu drewnem. Zostały one wydane zgodnie z obowiązującymi przepisami. Budowa systemu sprzedaży drewna poprzedzona była wieloma konsultacjami z przedstawicielami przemysłu drzewnego i odpowiada wymogom ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów, zapewniając przede wszystkim równość partnerów na rynku. Program wdrażania nowego systemu prowadzenia sprzedaży drewna przez Państwowe Gospodarstwo Leśne Lasy Państwowe przewidział także możliwość kierowania wszelkich uwag do tworzonego systemu, który nie został ograniczony czasowo, zaś wszelkie wnioski dotyczące korekt w systemie były na bieżąco wprowadzane w testowanych aplikacjach Portalu Leśno-Drzewnego. W związku z tym obowiązujący obecnie system sprzedaży drewna, opierający się na programie komputerowym, którego algorytm przyznaje, na podstawie kryteriów ustalonych przez Komisję Leśno-Drzewną, składającą się z przedstawicieli przemysłu drzewnego oraz Państwowego Gospodarstwa Leśnego Lasy Państwowe, poszczególnym nabywcom wyliczone ilości surowca drzewnego, nie można nazwać korupcjogennym. Nie wyklucza to jednak faktu, iż podejmowane są działania w celu doskonalenia systemu sprzedaży drewna w Lasach Państwowych w kierunku eliminacji możliwych do usunięcia niedogodności dla odbiorców i utrzymania równego dostępu do surowca drzewnego wszystkim podmiotom przetwórstwa drzewnego. Natomiast zastąpienie obecnego systemu sprzedaży drewna, np. otwartym systemem licytacyjnym, w którym jedynym kryterium byłaby oferowana cena, spowodowałoby poważne zaburzenia na rynku surowca drzewnego, szczególnie w obszarze małych i średnich przedsiębiorstw branży drzewnej.
Pyt. Nr 3. Czy jest prawdą, że Państwowe Gospodarstwo Leśne ˝Lasy Państwowe˝ prowadząc działalność gospodarczą unika osiągania zysku? Czy w Lasach Państwowych dochodziło do deficytowego eksportu drewna?
Ad. 3. Zgodnie z art. 50 ustawy o lasach z 1991 roku (Dz. U. Nr 45, poz. 435 z późn. zm.) Państwowe Gospodarstwo Leśne Lasy Państwowe prowadzi działalność na zasadzie samodzielności finansowej i pokrywa koszty działalności z własnych przychodów. Źródłem przychodów PGL LP jest głównie sprzedaż drewna (przychody z tytułu sprzedaży drewna stanowiły w 2006 r. 84,8% przychodów ogółem w PGL Lasy Państwowe). To przychody ze sprzedaży drewna umożliwiają tej organizacji prowadzenie gospodarki leśnej zgodnie z wymogami zapisanymi we wspomnianej ustawie o lasach. Dlatego też nie podzielam opinii o unikaniu osiągania zysku przez ww. organizację.
W odniesieniu do drugiej części pytania, pragnę wyjaśnić, że w okresie obowiązywania zarządzenia nr 91 dyrektora generalnego Lasów Państwowych z dnia 30 listopada 2001 r., w sprawie prowadzenia sprzedaży drewna w Państwowym Gospodarstwie Leśnym Lasy Państwowe (lata 2002-2006) w umowach z klientami zagranicznymi najczęściej nie były stosowane Polskie Normy, lecz normy kraju importera, normy zakładowe importera lub ustalone dwustronnie warunki techniczne. W efekcie drewno tak sklasyfikowane i sprzedawane różnym kontrahentom zagranicznym, mogło charakteryzować się odmiennymi cechami jakościowymi i wymiarowymi w porównaniu z surowcem klasyfikowanym tylko na podstawie Polskich Norm. Pomimo takiej sytuacji koniecznością było stosowanie pewnych porównań cen z kontraktów zagranicznych z umowami kupna-sprzedaży zawieranymi z odbiorcami krajowymi. Ceny uzyskane w eksporcie (na bazach uzgodnionych w kontraktach z uwzględnieniem czynników mających wpływ na ostateczną ich wielkość, np. korekty wynikające z reklamacji, kursy walut) kształtowano tak, aby nie odbiegały od cen uzyskiwanych na rynku krajowym.
W roku 2005 nastąpiło wypowiedzenie porozumień długoterminowych zawartych przez dyrektora generalnego Lasów Państwowych z dwoma największymi kontrahentami zagranicznymi. Począwszy od wejścia w życie zarządzenia Nr 52, a następnie 52A dyrektora generalnego Lasów Państwowych w sprawie ustalania sposobu prowadzenia sprzedaży drewna przez Państwowe Gospodarstwo Leśne Lasy Państwowe, w rokowaniach internetowych na 2007 i 2008 rok, uczestniczące w nich podmioty zagraniczne składały oferty zakupu na identycznych warunkach jak pozostali uczestnicy zarejestrowani w Portalu Leśno-Drzewnym.
Pyt. Nr 4. Jak podlegające ministerstwu środowiska Lasy Państwowe, własność Skarbu Państwa, mają zamiar uczestniczyć w polityce koalicji rządzącej wsparcia polskich przedsiębiorców?
Ad.4. W myśl ustawy o lasach z dnia 28.09.1991 r. wraz z późniejszymi zmianami oraz rozporządzeń wydanych na mocy tej ustawy, głównym celem PGL Lasy Państwowe jest prowadzenie gospodarki leśnej według zasad: powszechnej ochrony lasów, trwałości ich utrzymania, ciągłości i zrównoważonego wykorzystania wszystkich funkcji lasów oraz powiększania zasobów leśnych. Podmiot ten ma na celu reprezentowanie interesów majątkowych Skarbu Państwa w części dotyczącej przede wszystkim zasobów leśnych. Reprezentowanie interesów majątkowych należy rozumieć bardzo szeroko, zarówno jako przysparzanie korzyści ekonomicznych Skarbowi Państwa, jak i używanie jego zasobów majątkowych do wywiązywania się z zobowiązań zbiorowych, ciążących na lasach. Dlatego też PGL LP realizuje zadania naczelnych organów administracji rządowej w takim zakresie, na jaki pozwalają ww. akty regulujące jego działalność.
Pyt. Nr 5. Dlaczego Lasy Państwowe sprzedają towar odbiorcom oddalonym o setki kilometrów od miejsca pozyskania drewna, zmniejszając w ten sposób swoje zyski? Dlaczego przydziały drewna nie są zlokalizowane możliwie blisko zakładu i bardzo często transporty mijają się w drodze?
Ad. 5. To nabywcy drewna wybierają w Portalu Leśno-Drzewnym nadleśnictwa, w których chcą zakupić surowiec drzewny, a więc Lasy Państwowe nie narzucają im kierunków zakupu drewna.
Z poważaniem
Podsekretarz stanu
Janusz Zaleski
Warszawa, dnia 20 lutego 2008 r.
1) Analiza aktualnego stanu zasobów drzewnych w PGL Lasy Państwowe i ich trendu rozwojowego wskazuje na zwiększanie się etatu cięć mniej więcej o 3% rocznie (Uchwała Rady Leśnictwa przy Ministrze Środowiska z dn. 22 lipca 2004 r. w sprawie możliwości pozyskania drewna).