VI kadencja

Odpowiedź ministra pracy i polityki społecznej

na zapytanie nr 2567

w sprawie sposobu naliczania świadczeń emerytalnych dla kobiet urodzonych po 1 stycznia 1954 r., które przejdą na emerytury w 2014 r.

   W odpowiedzi na pismo z dnia 10 października br., znak: SPS-024-2567/08, dotyczące zapytania pana posła Jana Religi w sprawie naliczania świadczeń emerytalnych dla kobiet urodzonych po dniu 1 stycznia 1954 r., które przejdą na emerytury w 2014 r., uprzejmie wyjaśniam, co następuje.

   Reformując w 1999 r. system ubezpieczeń społecznych, a w szczególności jego część emerytalną, kierowano się zasadą równego traktowania wszystkich ubezpieczonych. Respektowanie tej zasady wymagało ujednolicenia warunków podlegania ubezpieczeniom i nabywania uprawnień emerytalnych.

   Zapoczątkowana w połowie lat dziewięćdziesiątych XX w. reforma emerytalna należy do najważniejszych reform polskiej transformacji. Ma ona na celu powstrzymanie narastania obciążenia osób pracujących bardzo wysokim kosztem utrzymania starego systemu emerytalnego. Pozwoli to na stopniowe zbilansowanie wpływów i wydatków. Jednocześnie tworzy warunki do poprawy sytuacji na rynku pracy oraz przyczynia się do trwałego wzrostu gospodarczego, który przekłada się na wzrost dobrobytu społeczeństwa.

   Pragnę zwrócić uwagę Pana Posła, że przepisy wprowadzające nowe zasady obliczania świadczeń emerytalnych zostały wprowadzone przepisami ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2004 r. Nr 39, poz. 353, z późn. zm.), które zaczęły obowiązywać z dniem 1 stycznia 1999 r. Obowiązująca w starym systemie emerytalnym zasada zdefiniowanego świadczenia jest stosowana w stosunku do osób urodzonych przed dniem 1 stycznia 1949 r. oraz do określonej grupy ubezpieczonych urodzonych po dniu 31 grudnia 1948 r., o ile osoby te spełnią warunki do nabycia emerytury w określonym terminie, tj. do dnia 31 grudnia 2008 r.

   Przepisy ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2005 r. Nr 39, poz. 353, z późn. zm.) wprowadzają tzw. okres przejściowy, w którym wysokość emerytury obliczana jest metodą mieszaną, określoną w art. 183 ww. ustawy.

   Emerytura dla osób, które osiągną wiek emerytalny w latach 2009-2013, będzie składać się z części obliczonej według tzw. starych zasad, czyli na podstawie art. 53 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, oraz z części obliczonej według zasad określonych w art. 26 ww. ustawy.

   Kobiety, które osiągną powszechny wiek emerytalny wynoszący 60 lat dla kobiet po roku 2013, będą miały obliczoną emeryturę w całości według nowych zasad.

   Pragnę zauważyć, że w nowym systemie emerytalnym wysokość emerytury została powiązana z wysokością odprowadzanych składek, długością aktywności zawodowej, wiekiem rozpoczęcia pobierania świadczenia.

   Emerytura obliczona zgodnie z art. 26 ww. ustawy stanowi równowartość kwoty będącej wynikiem podzielenia podstawy obliczenia ustalonej w sposób określony w art. 25 przez dalsze trwanie życia dla osób w wieku równym wiekowi przejścia na emeryturę.

   Zgodnie z art. 25 ww. ustawy podstawą wyliczenia emerytury dla kobiety po ukończeniu przez nią 60 lat stanowić będzie kwota wpłaconych składek na ubezpieczenie emerytalne z uwzględnieniem waloryzacji składek zewidencjonowanych na koncie ubezpieczonej do końca miesiąca, od którego przysługuje wypłata emerytury, oraz zwaloryzowanego kapitału początkowego.

   Zgodnie z obowiązującymi przepisami wartość kapitału początkowego ustalana jest na dzień 1 stycznia 1999 r. dla osób urodzonych po 31 grudnia 1948 r., które podlegały obowiązkowi ubezpieczenia społecznego przed 1 stycznia 1999 r.

   Przy ustalaniu kapitału początkowego uwzględnia się, przyjmowane przy ustalaniu prawa do emerytury na starych zasadach, okresy składkowe i nieskładkowe wymienione w art. 6 i 7 ww. ustawy. Do obliczenia podstawy wymiaru kapitału początkowego stosuje się odpowiednio art. 15 i nast. ww. ustawy z zastrzeżeniem, że okres kolejnych 10 lat kalendarzowych ustala się z okresu od dnia 1 stycznia 1980 r. do dnia 31 grudnia 1998 r.

   Kapitał początkowy stanowi równowartość emerytury hipotetycznej ustalonej na dzień 1 stycznia 1999 r. pomnożonej przez wyrażone w miesiącach średnie dalsze trwanie życia dla osób w wieku 62 lat.

   W nawiązaniu do Pana Posła prośby pragnę przedstawić przygotowaną w Ministerstwie Pracy i Polityki Społecznej symulację prognozowanej wielkości świadczeń emerytalnych dla kobiet urodzonych w 1954 r.

Kobiety urodzone w 1954 r. zarabiające najniższe wynagrodzenie (40% przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce narodowej)
Rok przejścia na emeryturę	Członkostwo OFE	Wiek emerytalny	Staż ogółem	Emerytura w 2014 r.
				w zł	w cenach 2007 r.
2010*)	Nie	55 lat	30 lat	1112,28	980,24
2014	Nie	60 lat	34 lat	1159,13	977,51
2014	Tak	60 lat	34 lat	1162,98	980,26
Kobiety urodzone w 1954 r. zarabiające 100% przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce narodowej.
Rok przejścia na emeryturę	Członkostwo OFE	Wiek emerytalny	Staż ogółem	Emerytura w 2014 r.
				w zł	w cenach 2007 r.
2010*)	Nie	55 lat	30 lat	1769,54	1559,47
2014	Nie	60 lat	34 lat	2011,21	1696,08
2014	Tak	60 lat	34 lat	2020,86	1702,97

^*) Kobieta na dzień 31 grudnia 2008 r. ma tylko 29 lat stażu (33 lata w wieku 60 lat), stąd spełnia ona warunek tylko wiekowy uprawniający do wcześniejszej emerytury, natomiast nie spełnia ona tutaj warunku stażowego. W efekcie może przejść na emeryturę dopiero po 1 stycznia 2013 r. - otrzyma emeryturę mieszaną: 20% emerytury obliczonej według starych zasad + 80% emerytury wyliczonej według nowych zasad (kapitału z pierwszego filaru emerytalnego).

   Zgodnie z założeniami reformy systemu ubezpieczeń społecznych przepisy umożliwiające przejście na wcześniejszą emeryturę będą obowiązywać jedynie w okresie przejściowym, dlatego prawo do przejścia na emeryturę wcześniejszą mają osoby, które spełnią powyższe warunki do końca 2008 r. Przedłużenie okresu ich obowiązywania nie jest uzasadnione, ponieważ spowodowałoby złamanie reguły nietworzenia nowych preferencyjnych uprawnień emerytalnych, nieznajdujących pokrycia w składce na ubezpieczenie emerytalne.

   Pragnę zauważyć, że nowy system emerytalny, określony ustawą z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2004 r. Nr 39, poz. 353, ze zm.), która obowiązuje od dnia 1 stycznia 1999 r., nie przewiduje możliwości utrzymania przywileju wcześniejszej emerytury dla żadnej grupy zawodowej. Prawo do świadczeń dla wszystkich grup społeczno-zawodowych objętych zakresem ubezpieczenia emerytalnego będzie uwarunkowane osiągnięciem wieku co najmniej 60 lat dla kobiet.

   Należy podkreślić, że gdyby uwzględnić wszystkie postulaty zgłaszane przez środowiska zainteresowane złagodzeniem warunków wymaganych do nabycia emerytury, stałaby się ona świadczeniem powszechnym dla ludzi w średnim, a nawet młodym wieku, a pamiętać należy, że świadczenie emerytalne jest świadczeniem mającym na celu zabezpieczenie ubezpieczonych przed ryzykiem starości. Zgłaszane w tym zakresie propozycje nie uwzględniają również ścisłej zależności systemu ubezpieczeń społecznych od ogólnej sytuacji gospodarczej państwa, jak i wielkości Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.

   Minister

   Jolanta Fedak

   Warszawa, dnia 30 października 2008 r.