VI kadencja

Odpowiedź ministra pracy i polityki społecznej

na zapytanie nr 2476

w sprawie interpretacji przepisów dotyczących tzw. ubruttowienia emerytur

   W związku z przekazanym przez Pana Marszałka przy piśmie z dnia 26 września 2008 r., znak: SPS-024-2476/08, zapytaniem posła Dariusza Lipińskiego w sprawie interpretacji przepisów dotyczących tzw. ubruttowienia emerytur uprzejmie przedstawiam, co następuje.

   Z dniem 1 stycznia 1992 r. wszystkie emerytury i renty należne od tej daty zostały przeliczone (˝ubruttowione˝) w związku z wprowadzeniem podatku dochodowego od osób fizycznych. Podstawę prawną tej operacji stanowi przepis art. 55 ust. 6 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz.176, z późn. zm.). Zgodnie z tym przepisem organy rentowe zostały zobowiązane do podwyższenia należnych od dnia 1 stycznia 1992 r. krajowych emerytur i rent, przeliczając je w taki sposób, aby po potrąceniu podatku dochodowego emerytury i renty nie były niższe niż przed przeliczeniem, a także wskaźniki wysokości świadczeń oraz wysokości wynagrodzenia nie uległy obniżeniu. Emerytura po przeliczeniu nie mogła być wyższa niż 125% emerytury przed przeliczeniem.

   Równocześnie ustawa zobowiązała ministra pracy i polityki socjalnej, aby w porozumieniu z ministrem finansów określił sposób przeliczenia wynagrodzeń, emerytur i rent oraz zasiłków z ubezpieczenia społecznego.

   Wykonując tę delegację, minister pracy i polityki socjalnej wydał w dniu 17 grudnia 1991 r. zarządzenie w sprawie sposobu przeliczenia emerytur i rent w związku z wprowadzeniem podatku dochodowego od osób fizycznych (M.P. Nr 46, poz. 326).

   W zarządzeniu powtórzona została ustawowa zasada, zgodnie z którą w celu ubruttowienia organy rentowe obowiązane były zwiększyć bezpośrednio wysokość emerytur i rent należnych od 1 stycznia 1992 r.

   Zwiększenie świadczeń emerytalno-rentowych nastąpiło od 1 stycznia 1992 r. przez:

   1) ponowne ustalenie ich wysokości od przeliczonej kwoty bazowej, z zastosowaniem wskaźników wysokości świadczeń,

   2) przeliczenie wysokości świadczeń w sposób określony w załączniku nr 1 do zarządzenia,

   3) porównanie kwot określonych w pkt 1 i 2 oraz ustalenie wysokości świadczeń w kwocie wyższej.

   Przy tym kwotę bazową uwzględniającą zwiększenie z tytułu wprowadzenia podatku dochodowego obliczało się przez podzielenie przez 0,8 różnicy pomiędzy kwotą bazową określoną od wynagrodzeń sprzed 1 stycznia 1992 r. a kwotą 104 400 zł, po zaokrągleniu do pełnego tysiąca złotych w górę.

   Natomiast w załączniku nr 1 podany został wzór na wysokość emerytury lub renty po przeliczeniu, w którym litera ˝p˝ oznaczała wysokość emerytury, renty po przeliczeniu, a litera ˝a˝ - jej wysokość przed przeliczeniem:

   a - 72 000 zł

   p = -----------------

   0,8

   Wzór dotyczył świadczeń, których wysokość nie przekraczała przed przeliczeniem kwoty 4 392 000 zł.

   Jeżeli w wyniku takiego przeliczenia kwota świadczenia obliczona według zasad wynikających z pkt 2 byłaby wyższa od wynikającej z pkt 1, należało ustalić nowe, podwyższone wskaźniki wysokości świadczenia oraz wskaźniki wysokości podstawy wymiaru.

   Ponadto jeżeli nowy, podwyższony wskaźnik wysokości podstawy przekroczył 250% przeliczonej kwoty bazowej, uległ on ograniczeniu do 250%, a wysokość zwiększonych świadczeń należało ustalić przez ponowne ich obliczenie od kwoty bazowej, z zastosowaniem ograniczonego wskaźnika wysokości podstawy, określając nowy wskaźnik wysokości świadczenia.

   Z przedstawionego przez pana posła pytania wynika, że w przedstawionym przypadku zastosowane zostały reguły określone w obowiązujących przepisach. Zakład Ubezpieczeń Społecznych obliczył ubruttowione świadczenie dwiema metodami i wypłacił wyższe. Z konstrukcji zarządzenia ministra pracy i polityki socjalnej z dnia 17 grudnia 1991 r. jednoznacznie wynika, że obie metody podwyższania świadczeń, albo według § 3 ust. 4 pkt 1 albo według § 3 ust. 4 pkt 2, z założenia dawały różne wyniki, skoro należało porównać wyniki i wybrać do wypłaty kwotę wyższą.

   Należy przy tym podkreślić, że ubruttowienie było czynnością jednorazową, przeprowadzoną z dniem 1 stycznia 1992. Celem ubruttowienia było zagwarantowanie, aby należne od dnia 1 stycznia 1992 r. emerytury i renty, po potrąceniu podatku dochodowego od osób fizycznych, nie były niższe niż należne do dnia 31 grudnia 1991 r. Ustawodawca, wprowadzając mechanizm ubruttowienia, nie gwarantował, że także w przyszłości przychód pomniejszony o koszty uzyskania i podatek dochodowy będzie zawsze odpowiadał w pełni wypłacie netto zwiększonej o kwotę wynikającą z ubruttowienia.

   Przedstawiając powyższe, sugeruję, aby konkretną sprawę, na kanwie której zechciał pan poseł zgłosić zapytanie, skierować do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z wnioskiem o zbadanie prawidłowości przeliczenia świadczenia.

   Minister

   Jolanta Fedak

   Warszawa, dnia 21 października 2008 r.