VI kadencja
Odpowiedź sekretarza stanu w Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi - z upoważnienia ministra -
na interpelację nr 312
w sprawie możliwości wprowadzenia zmian w art. 80 ustawy Prawo wodne
Szanowny Panie Marszałku! W związku z interpelacją pana posła Henryka Siedlaczka (pismo znak: SPS-023-312/08) w sprawie możliwości wprowadzenia zmian w art. 80 ustawy Prawo wodne, przedkładam następujące stanowisko uzgodnione z ministrem środowiska.
Ustawa z dnia 18 lipca 2001r. Prawo wodne (Dz. U. z 2005r. Nr 239, poz. 2019, z późn. zm.) definiuje pojęcie urządzenia wodnego jako urządzenia służącego kształtowaniu zasobów wodnych oraz korzystaniu z nich, a w szczególności:
a) budowle: piętrzące, upustowe przeciwpowodziowe i regulacyjne, a także poldery przeciwpowodziowe, kanały i rowy,
b) zbiorniki, obiekty zbiorników i stopni wodnych,
c) stawy rybne oraz stawy przeznaczone do oczyszczania ścieków, rekreacji lub innych celów,
d) obiekty służące do ujmowania wód powierzchniowych oraz podziemnych,
e) obiekty energetyki wodnej,
f) wyloty urządzeń kanalizacyjnych służące do wprowadzania ścieków do wód lub urządzeń wodnych oraz wyloty urządzeń służące do wprowadzania wody do wód lub urządzeń wodnych,
g) stałe urządzenia służące do połowu ryb lub do pozyskiwania innych organizmów wodnych,
h) mury oporowe, bulwary, nabrzeża, pomosty, przystanie, kąpieliska,
i) stałe urządzenia służące do dokonywania przewozów międzybrzegowych.
Rozporządzenie ministra środowiska z dnia 20 kwietnia 2007 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budowle hydrotechniczne i ich usytuowanie (Dz. U. z 2007r. Nr 86, poz. 579) precyzuje definicje budowli hydrotechnicznej jako budowli wraz z urządzeniami i instalacjami technicznymi z nimi związanymi, służące gospodarce wodnej oraz kształtowaniu zasobów wodnych i korzystaniu z nich, w tym: zapory ziemne i betonowe, jazy, budowle upustowe z przelewami i spustami, przepusty wałowe i mnichy, śluzy żeglugowe, wały przeciwpowodziowe, siłownie i elektrownie wodne, ujęcia śródlądowych wód powierzchniowych, wyloty ścieków, czasze zbiorników wodnych wraz ze zboczami i skarpami, pompownie, kanały, sztolnie, rurociągi hydrotechniczne, syfony, lewary, akwedukty, budowle regulacyjne na rzekach i potokach, progi, grodze, nadpoziomowe zbiorniki gromadzące substancje płynne i półpłynne, porty, baseny, zimowiska, pirsy, mola, pomosty, nabrzeża, bulwary, pochylnie i falochrony na wodach śródlądowych, przepławki dla ryb.
W myśl przytoczonych definicji teren międzywala nie może być zakwalifikowany jako budowla hydrotechniczna, gdyż jest to grunt położony pomiędzy budowlą hydrotechniczną (wałem przeciwpowodziowym) a linią wody. Budowlą służącą ochronie przeciwpowodziowej jest wał przeciwpowodziowy, samo międzywale jest jedynie strefą przejścia wód powodziowych, zatem nie może być zakwalifikowane jako urządzenie wodne.
Wspomniane przez pana posła Henryka Siedlaczka kryteria dotyczące inwestycji celu publicznego spełniają poldery - urządzenia wodne zapewniające możliwość sterowania przepływem wód oraz okresowe ich retencjonowanie, będące ważnym elementem ochrony przeciwpowodziowej. Gospodarka rolna na obszarach polderów podlega ograniczeniom, ale właściciele gruntów położonych w czaszy polderów mają prawo do zamiany bądź wykupu gruntów.
Ponadto należy zwrócić uwagę, że struktura własnościowa i sposób użytkowania, a także parametry projektowe każdego obszaru międzywala są różne dla rozpatrywanych obszarów. Zasadne wydaje się więc indywidualne przeanalizowanie i rozpatrzenie roszczeń właścicieli gruntów położonych na tych obszarach. Natomiast w przypadku modernizacji wałów bądź podczas realizacji nowej inwestycji, gdy występuje rzeczywista zmiana sposobu użytkowania gruntów, powodująca znaczne obniżenie ich wartości, nieodzowne wydaje się przeprowadzenie przez inwestora analiz ekonomicznych, mających na celu oszacowanie ewentualnych odszkodowań i zamiany lub wykupu gruntów oraz zasadności finansowej realizacji planowanej inwestycji.
Zgodnie z zapisami zawartymi w ustawie z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz. U. z 2003 r. Nr 80, poz. 717) właściciele gruntów położonych w pobliżu koryt rzecznych i zbiorników wodnych mają możliwość uczestniczenia w inwestycji związanej z planowaniem lokalizacji i budową wałów przeciwpowodziowych na etapie opracowania studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy, a co za tym idzie, mają prawnie zagwarantowaną możliwość współuczestniczenia w podejmowaniu decyzji o ograniczeniu działalności rolnej na gruntach położonych na obszarze międzywala.
Co więcej, należy uwzględnić fakt, iż zakwalifikowanie w skali kraju obszarów międzywala jako terenów zajętych wyłącznie pod inwestycje celu publicznego pociągnęłoby za sobą znaczące, niewspółmierne do potencjalnych korzyści skutki finansowe dla budżetu państwa związane z kosztami wykupu i zamiany gruntów.
W związku z powyższymi wyjaśnieniami zmiana art. 80 ustawy Prawo wodne, polegająca na kompleksowym zakwalifikowaniu terenów międzywala jako budowli hydrotechnicznej służącej celowi publicznemu, nie wydaje się uzasadniona, niemniej jednak dopuszczam możliwość indywidualnego rozpoznania zaistniałych problemowych sytuacji.
Z poważaniem
Sekretarz stanu
Kazimierz Plocke
Warszawa, dnia 1 lutego 2008 r.