VI kadencja
Odpowiedź ministra pracy i polityki społecznej
na zapytanie nr 7442
w sprawie art. 23711 ustawy Kodeks pracy dotyczącego służby bhp w zakładzie pracy
Nawiązując do zapytania pana posła Ryszarda Zawadzkiego, przekazanego przy piśmie (znak: SPS-024-7442/10) z dnia 23 lipca 2010 r. w sprawie art. 23711 Kodeksu pracy dotyczącego służby bhp w zakładzie pracy, uprzejmie wyjaśniam.
Zgodnie z art. 23711 § 1 Kodeksu pracy pracodawca zatrudniający więcej niż 100 pracowników tworzy służbę bezpieczeństwa i higieny pracy, pełniącą funkcje doradcze i kontrolne w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy, zaś pracodawca zatrudniający do 100 pracowników powierza wykonywanie zadań służby bhp pracownikowi zatrudnionemu przy innej pracy.
Pracodawca zatrudniający do 100 pracowników w przypadku braku kompetentnych pracowników, w myśl § 2 art. 23711 Kodeksu pracy, ma możliwość powierzenia wykonywania zadań tej służby specjalistom spoza zakładu pracy.
Należy dodać, że zarówno pracownik służby bhp jak i pracownik zatrudniony przy innej pracy, któremu powierzono wykonywanie zadań służby bhp oraz specjalista spoza zakładu pracy powinni spełniać wymagania kwalifikacyjne niezbędne do wykonywania zadań służby bhp oraz ukończyć szkolenie w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy dla pracowników tej służby.
Możliwość powierzenia wykonywania zadań służby bezpieczeństwa i higieny pracy specjalistom spoza zakładu pracy (podobnie jak pracownikowi zatrudnionemu przy innej pracy) dotyczy więc wyłącznie pracodawcy zatrudniającego do 100 pracowników. Paragraf drugi artykułu 23711 Kodeksu pracy nie powinien być bowiem rozpatrywany w oderwaniu od paragrafu pierwszego tego artykułu, który nakłada na pracodawców zatrudniających powyżej 100 pracowników wyraźny obowiązek tworzenia służby bhp, uzależniając jednocześnie możliwość powierzenia wykonywania jej zadań od mniejszej liczby zatrudnionych w zakładzie pracowników (nie więcej niż 100). Stanowisko takie podzielił także Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 13 października 2006 r. (sygn. akt I OSK 263/06).
Trzeba również dodać, że obowiązek utworzenia służby bhp powinien być realizowany zgodnie z przepisami rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 2 września 1997 r. w sprawie służby bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz. U. Nr 109, poz. 704, z późn. zm.), którego przepisy uszczegółowiają przepisy zawarte w Kodeksie pracy, przyjmując przy określaniu zasad tworzenia służby bhp, jako jedno z podstawowych kryteriów, właśnie liczbę zatrudnionych pracowników.
Jednocześnie pragnę wyjaśnić, że właściwy inspektor pracy, zgodnie z art. 23711 § 4 Kodeksu pracy, może nakazać utworzenie służby bhp (przez pracodawcę zatrudniającego mniej niż 100 pracowników) albo zwiększenie liczby pracowników tej służby, jeżeli jest to uzasadnione stwierdzonymi zagrożeniami zawodowymi.
Uprzejmie informuję, że przepisy art. 23711 Kodeksu pracy i rozporządzenia Rady Ministrów z dnia z dnia 2 września 1997 r. w sprawie służby bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz. U. Nr 109, poz. 704, z późn. zm.) stanowią wdrożenie do prawa polskiego postanowień art. 7 dyrektywy 89/391/EWG w sprawie wprowadzenia środków w celu poprawy bezpieczeństwa i zdrowia pracowników w miejscu pracy. Podstawową zasadą wynikającą z tych przepisów jest wykonywanie zadań służby ochrony i zapobiegania przez własnych pracowników, a dopiero w przypadku braku takich możliwości przez specjalistów spoza zakładu pracy.
Potwierdzeniem tej zasady jest wyrok Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości z dnia 22 maja 2003 r. w sprawie C-441/01 Komisja Wspólnot Europejskich przeciwko Królestwu Niderlandów, zgodnie z którym obowiązek pozyskania specjalistów z zewnątrz ma jedynie charakter subsydiarny w stosunku do obowiązku określonego w art. 7 ust. 1 dyrektywy 89/391/EWG, czyli powstaje wyłącznie w przypadku, kiedy czynności związane z zapobieganiem i ochroną przed zagrożeniami w miejscu pracy nie mogą być wykonywane przez pracowników przedsiębiorstwa (zakładu pracy) wskutek braku kompetentnego personelu.
Minister
Jolanta Fedak
Warszawa, dnia 4 sierpnia 2010 r.