VI kadencja

Odpowiedź podsekretarza stanu w Ministerstwie Środowiska - z upoważnienia ministra -

na interpelację nr 14799

w sprawie zmiany rozporządzenia dotyczącego wykazu gatunków zwierząt chronionych wyrządzających szkody, za które odpowiada Skarb Państwa

   Odpowiadając na interpelację posła Jana Burego z dnia 22 lutego 2010 r. w sprawie szkód wyrządzanych przez wydry w środowisku wodnym, przekazane przez Marszałka Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej pismem z dnia 4 marca 2010 r., znak: SPS-023-14799/10, przekazuję poniżej stosowne informacje.

   Wydra (Lutra lutra) jest chroniona w większości krajów europejskich na podstawie dwóch aktów prawnych. Pierwszym jest konwencja z dnia 19 września 1979 r. o ochronie gatunków dzikiej flory i fauny europejskiej oraz ich siedlisk Konwencja Berneńska (Dz. U. z 1996 r. Nr 58, poz. 263), gdzie wydra umieszczona jest w II załączniku obejmującym ściśle chronione gatunki fauny. Zgodnie z art. 6 konwencji strony powinny podjąć właściwe i niezbędne przedsięwzięcia ustawodawcze i administracyjne, aby zapewnić szczególną ochronę gatunkom dzikiej fauny wymienionym w załączniku II. W szczególności należy zakazać wszelkich form umyślnego chwytania, przetrzymywania i zabijania oraz umyślnego uszkadzania i niszczenia miejsc rozrodu lub odpoczynku. Ponadto zakazać należy umyślnego niepokojenia zwierząt, zwłaszcza w okresie rozrodu, wychowu młodych lub snu zimowego, jeśli takie postępowanie będzie miało znaczące skutki w odniesieniu do celów konwencji. Drugim aktem prawa europejskiego jest dyrektywa 92/43/EWG z dnia 21 maja 1992 r. w sprawie ochrony siedlisk naturalnych oraz dzikiej fauny i flory (tzw. dyrektywa siedliskowa), gdzie wydrę umieszczono w załączniku II, określającym gatunki roślin i zwierząt będące przedmiotem zainteresowania Wspólnoty, których ochrona wymaga wyznaczenia specjalnych obszarów ochrony Natura 2000. Ponadto na terenie Wspólnoty Europejskiej wydra chroniona jest też na mocy załącznika IV do wspomnianej dyrektywy, w którym zawarto listę gatunków zwierząt i roślin, wymagających ścisłej ochrony.

   Mocą rozporządzenia ministra środowiska z dnia 28 września 2004 r. w sprawie gatunków dziko występujących zwierząt objętych ochroną (Dz. U. Nr 220, poz. 2237) wydra objęta jest ochroną częściową, z wyjątkiem osobników występujących na terenie stawów rybnych uznanych za obręby hodowlane. Poza obrębami hodowlanymi obowiązują zakazy wymienione w § 6 niniejszego rozporządzenia. Należy jednak nadmienić, że wspomniane wyżej wyłączenie z zakazów na terenie obrębów hodowlanych jest kwestionowane przez Komisję Europejską jako niezgodne z dyrektywą siedliskową.

   Czy instytucjom odpowiedzialnym za ochronę przyrody znany jest problem masowego niszczenia ryb przez wydry na stawach hodowlanych?

   Problem wydry występującej na stawach hodowlanych jest znany instytucjom odpowiedzialnym za ochronę przyrody. Otrzymane dotychczas pisma nie wskazują jednak jakoby skala zniszczeń powodowanych przez wydrę w kulturach wodnych sięgała aż 40% narybku i ryby hodowlanej. Być może są to odosobnione przypadki na niewielkich, pojedynczych stawach, gdzie wydra bytuje przez cały rok. W pismach jako główna przyczyna szkód wskazywany jest inny rybożerny gatunek chroniony - kormoran czarny.

   Czy rozważana jest możliwość zmiany przepisów, które pozwolą uregulować prawnie ten ważny dla hodowców ryb problem poprzez wpisanie wydry jako szkodnika, za którego szkody odpowiada Skarb Państwa?

   Wydra jest gatunkiem bardzo cennym dla ekosystemów ziemno-wodnych. Żyjąc w swoim naturalnym środowisku, nie może być traktowana jako szkodnik, zwłaszcza przy wprowadzeniu sztucznej gospodarki hodowlanej.

   Zmiana przepisów dotyczących wydry nie była jak dotąd rozważana. Wynika to z trudności, jakie powstają przy szacowaniu szkód powodowanych przez te zwierzęta. Zgodnie z art. 126 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (Dz. U. z 2009 r. Nr 151, poz. 1220, z późn. zm.) odpowiedzialność Skarbu Państwa nie obejmuje utraconych korzyści, a ogranicza się jedynie do szkody rzeczywistej, którą należy udowodnić. W przypadku wydry nie jest możliwe obiektywne oszacowanie ani udowodnienie strat poniesionych w rybostanie, gdyż księgi stawowe stanowią jedynie dowód zakupu materiału hodowlanego. Nie informują one natomiast o stanie faktycznym po wystąpieniu szkody. Ponadto problem żerowania wydry na stawach hodowlanych w skali kraju wydaje się mieć charakter raczej lokalny, mimo iż miejscowo szkody powodowane przez ten gatunek mogą być dość znaczne.

   Pragnę jednakże poinformować, iż obecnie prowadzone są prace nad strategią gospodarowania krajową populacją wydry. Wykonywane są one w ramach projektu ˝Opracowanie krajowych strategii gospodarowania wybranymi gatunkami zagrożonymi lub konfliktowymi˝ realizowanego ze środków Programu Operacyjnego ˝Infrastruktura i środowisko˝. Prace prowadzone są przez Szkołę Główną Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie i mają na celu rozpoznanie istniejącego problemu oraz opracowanie metod zapobiegania stratom powodowanym w gospodarstwach rybackich. Zakończenie pierwszego etapu projektu, obejmującego zbieranie informacji i przeprowadzenie konsultacji społecznych, przewiduje się na koniec 2010 r.

   Podsekretarz stanu

   Bernard Błaszczyk

   Warszawa, dnia 1 kwietnia 2010 r.