VI kadencja

Odpowiedź podsekretarza stanu w Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi - z upoważnienia ministra -

na interpelację nr 5016

w sprawie sytuacji producentów jabłek z terenu woj. lubelskiego

   Szanowny Panie Marszałku! W odpowiedzi na pismo SPS-023-5016/08, przy którym załączono interpelację pani poseł Małgorzaty Sadurskiej dotyczącą sytuacji producentów jabłek z terenu województwa lubelskiego informuję uprzejmie, że na tegoroczne ceny jabłek przemysłowych ma wpływ kilka czynników. Zakłady przetwórcze posiadają zapasy koncentratu soku jabłkowego z ubiegłego roku, którego koszty produkcji były znacznie wyższe niż zazwyczaj z powodu wyjątkowo małej podaży jabłek i ich wysokiej ceny (0,95 zł/kg, w porównaniu do średniej z lat 2003-2006 w wysokości 0,34 zł/kg). Niska podaż jabłek była konsekwencją silnych wiosennych przymrozków i związanych z tym dużo niższych plonów jabłek w całym kraju (o 55% mniej niż w roku 2006). Z powodu niekorzystnego kursu euro w bieżącym roku drogo wyprodukowany koncentrat trudniej jest sprzedać i utrzymać dotychczasową, wysoką pozycję na rynkach zagranicznych, w sytuacji gdy główni odbiorcy polskiego koncentratu mogą kupić taniej koncentrat sprowadzany z Chin. Dodatkowym czynnikiem jest spadek spożycia soku jabłkowego w Polsce i innych krajach Unii.

   W odniesieniu do produkcji jabłek przemysłowych w Polsce należy stwierdzić, że w niewielu sadach produkuje się wyłącznie jabłka do przetwórstwa. Są to sady przeważnie bardzo małe, z kilkudziesięcioletnimi drzewami i ze starymi odmianami, których owoce nie znajdują popytu na rynku jabłek deserowych. Koszty produkcji jabłek w tych sadach są dużo niższe niż w nowoczesnych sadach odmian deserowych, gdyż nie wykonuje się w nich prawie wcale zabiegów chemicznej ochrony. Owoce z takich sadów są zazwyczaj dodatkowym źródłem dochodów do innej działalności rolniczej. Natomiast większość jabłek sprzedawanych w naszym kraju do zakładów przetwórczych pochodzi z sadów towarowych, wysokonakładowych, ale są to albo spady pochodzące z przerywki owoców (jabłka niedojrzałe), albo jabłka gorszej jakości, np. porażone przez choroby lub ze śladami obicia przez grad. Główny plon z takich sadów, a zarazem główne źródło dochodu sadowników stanowią jabłka deserowe, sprzedawane na rynkach hurtowych i do sieci sklepów, a ich cena jest znacznie wyższa niż jabłek do przetwórstwa (0,98 zł/kg średnia z lat 2003-2006).

   Straty sadowników trudno oszacować z uwagi na brak danych odnośnie do kosztów produkcji jabłek przemysłowych, które traktowane są jako odpad z produkcji jabłek deserowych. Niemniej jednak z uwagi na duży udział ilościowy takich jabłek w zbiorach dochody polskich sadowników są w znacznym stopniu od nich zależne.

   Warto nadmienić, że w ostatnich latach zakłady przetwórcze, których moce przerobowe, dzięki nowym inwestycjom przekraczają 3 mln ton jabłek rocznie, mogłyby w dużym stopniu stabilizować rynek tych owoców w okresach nadprodukcji. Wyjątkowo niekorzystne warunki meteorologiczne w ubiegłym roku zakłóciły jednak w znacznym stopniu tę, w miarę stabilną, sytuację na rynku jabłek.

   Bardzo ważne jest, zarówno dla producentów jabłek, jak i przetwórców, podpisywanie umów kontraktacyjnych i obustronne przestrzeganie ich warunków. Grupy i organizacje producentów mogłyby zawierać umowy z zakładami przetwórczymi na bardziej korzystnych warunkach niż indywidualni producenci. W celu obniżenia kosztów produkcji jabłek przemysłowych można by zakładać sady z odpowiednimi dla przetwórstwa odmianami, w których jabłka zbierałoby się maszynowo, obniżając w ten sposób koszty produkcji o rosnące, z roku na rok, koszty zbioru. Takie sady łatwiej jest zakładać dużym grupom i organizacjom, ponieważ koszt kombajnu do zbioru owoców jest duży i jego zakup jest opłacalny przy dużych powierzchniach i adekwatnie dużych zbiorach. Ponadto większe podmioty, jak grupy i organizacje, mają na rynku większą siłę negocjacji cen.

   Grupy i organizacje producentów owoców i warzyw mogą korzystać ze wsparcia finansowego w ramach wspólnej organizacji rynku owoców i warzyw, regulowanej rozporządzeniami unijnymi - rozporządzeniem Rady (WE) 1234/2007 i rozporządzeniem Komisji (WE) 1580/2007 oraz krajowymi - ustawą z 19 grudnia 2003 r. o organizacji rynków owoców i warzyw, rynku chmielu, rynku tytoniu oraz rynku suszu paszowego, znowelizowanej w lipcu br. wraz z przepisami wykonawczymi. Dofinansowanie przewidziane dla grup może być przeznaczone na utworzenie grupy i jej działalność administracyjną oraz na pokrycie części poniesionych kosztów inwestycji. Poziom wsparcia administracyjnego wynosi, w pierwszym, drugim, trzecim, czwartym i piątym roku realizacji planu dochodzenia do uznania, odpowiednio: 10%, 10%, 8%, 6% i 4% wartości produkcji sprzedanej wytworzonej przez członków grupy, ale wyznaczono limit roczny pomocy w wysokości 100 tys. euro. Pomoc inwestycyjna może pokryć 75% kwalifikowanych kosztów inwestycji zawartych w zatwierdzonym planie dochodzenia do uznania. Po 5 latach realizacji planu dochodzenia do uznania grupa ma obowiązek stać się organizacją producentów. Organizacje mogą realizować program operacyjny finansowany ze specjalnie utworzonego w tym celu funduszu operacyjnego, w 60% współfinansowanego ze środków unijnych. Wkład ten jest ograniczony do 4,1% wartości produkcji sprzedanej.

   Z poważaniem

   Podsekretarz stanu

   Artur Ławniczak

   Warszawa, dnia 30 września 2008 r.