VI kadencja

Odpowiedź ministra pracy i polityki społecznej

na interpelację nr 971

w sprawie obowiązujących w ZUS zasad kierowania do lekarzy orzeczników

   W związku z przekazaną przez Pana Marszałka, przy piśmie z 15 lutego 2008r., znak: SPS-023-971/08, interpelacją Pani Poseł Krystyny Łybackiej w sprawie obowiązujących w ZUS zasad kierowania do lekarzy orzeczników pozwolę sobie przedstawić, co następuje:

   Orzekanie dla potrzeb ustalania uprawnień do świadczeń z ubezpieczeń społecznych realizowane jest przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych na podstawie obowiązujących przepisów.

   Zgodnie z ustawą z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2004 r. Nr 39, poz. 353, z późn. zm.) orzeczenia o niezdolności do pracy wydają lekarze orzecznicy ZUS oraz, jako druga instancja orzecznicza, komisje lekarskie ZUS.

   Wymagane kwalifikacje zawodowe lekarzy, o których mowa wyżej, zostały określone w rozporządzeniu ministra polityki społecznej z dnia 14 grudnia 2004 r. w sprawie orzekania o niezdolności do pracy (Dz. U. 273, poz. 2711). Stosownie do tych przepisów lekarzem orzecznikiem ZUS i członkiem komisji lekarskiej ZUS może być lekarz, który jest specjalistą (tzn. posiada drugi stopień specjalizacji), w szczególności w zakresie następujących dziedzin medycyny: chorób wewnętrznych, chirurgii, neurologii, psychiatrii, medycyny pracy, medycyny społecznej, oraz odbył przeszkolenie w zakresie ustalonym przez naczelnego lekarza ZUS.

   Należy podkreślić, że zgodnie z powołanym rozporządzeniem lekarz orzecznik ZUS lub komisja lekarska ZUS wydają orzeczenie na podstawie bezpośredniego badania ubezpieczonego i posiadanej dokumentacji. Przy ocenie niezdolności do pracy dla celów ustalenia uprawnień do świadczeń z ubezpieczenia społecznego lekarz orzecznik zobowiązany jest uwzględnić wszystkie schorzenia, na które jest leczona osoba ubezpieczona, oraz dokonać łącznej oceny ich następstw dla sprawności organizmu. Ubezpieczony rzadko choruje tylko na jedną chorobę i w rozpatrywaniu indywidualnej sprawy często nie wystarcza nawet wysokospecjalistyczna wiedza z jednej tylko dziedziny medycyny. W postępowaniu orzeczniczym lekarz orzecznik korzysta z dokumentacji zgromadzonej przez lekarzy leczących oraz badań wykonanych dla celów diagnostyczno-leczniczych. Jeśli posiadana dokumentacja jest niewystarczająca do wydania orzeczenia, lekarz orzecznik ZUS lub komisja lekarska ZUS mogą zlecić uzupełnienie tej dokumentacji, w szczególności o opinię lekarza konsultanta lub psychologa, o wyniki badań dodatkowych lub obserwacji szpitalnej.

   Działalność lekarzy orzeczników ZUS oraz komisji lekarskich ZUS podlega kontroli w ramach nadzoru sprawowanego przez prezesa ZUS. Zgodnie z przepisami powołanego rozporządzenia bezpośredni nadzór nad wykonywaniem orzekania o niezdolności do pracy przez lekarzy orzeczników w oddziale ZUS wykonuje prezes ZUS za pośrednictwem głównego lekarza orzecznika.

   Należy zwrócić uwagę, że zgodnie z zapisem § 13 ust. 2 powołanego rozporządzenia bezpośredni nadzór obejmuje w szczególności kontrolę w zakresie prawidłowości gromadzenia dokumentacji niezbędnej do wydania orzeczenia przez lekarza orzecznika ZUS. Stosownie do tego zapisu w przypadku konieczności uzupełnienia dokumentacji główny lekarz orzecznik może, przed skierowaniem sprawy do rozpatrzenia przez lekarza orzecznika ZUS, zlecić uzupełnienie dokumentacji o stosowne opinie lekarzy konsultantów lub psychologa, badania dodatkowe, a także o obserwację szpitalną.

   Główny lekarz orzecznik dokonuje także kontroli orzeczeń lekarzy orzeczników ZUS pod względem merytorycznym i formalnym. W przypadku uzasadnionego podejrzenia braku zgodności orzeczenia ze stanem faktycznym lub zasadami orzecznictwa o niezdolności do pracy główny lekarz orzecznik zobowiązany jest przedstawić naczelnemu lekarzowi ZUS wnioski dotyczące orzeczeń wymagających rozpatrzenia w trybie zwierzchniego nadzoru. Sprawy takie w trybie nadzoru prezesa ZUS mogą zostać przekazane do ponownego rozpatrzenia. Rozpatrywane są one wówczas przez komisje lekarskie ZUS.

   Uprzejmie informuję, że w świetle obowiązujących przepisów, każda sprawa, w której zostanie stwierdzony brak zgodności orzeczenia lekarza orzecznika ZUS lub komisji lekarskiej ZUS ze stanem faktycznym lub zasadami orzecznictwa o niezdolności do pracy, może zostać skierowana do ponownego rozpatrzenia w trybie nadzoru prezesa ZUS nad wykonywaniem orzecznictwa o niezdolności do pracy. Rozpatrzenie sprawy w wyżej wymienionym trybie wymaga jednak wskazania indywidualnych danych osobowych.

   Minister

   Jolanta Fedak

   Warszawa, dnia 26 lutego 2008 r.