VI kadencja
Odpowiedź sekretarza stanu w Ministerstwie Spraw Zagranicznych - z upoważnienia ministra -
na interpelację nr 16069
w sprawie pozyskiwania nowych kontaktów handlowych w krajach spoza Unii Europejskiej
Szanowny Panie Marszałku! W odpowiedzi na interpelację pana posła Roberta Węgrzyna (pismo nr SPS-023-16069/10 z dnia 27 maja br.) w sprawie pozyskania nowych kontaktów handlowych w krajach spoza Unii Europejskiej poniżej przedstawiam następującą informację.
Promocja gospodarcza1), jako część działu: Współpraca gospodarcza z zagranicą, pozostaje we właściwości ministra gospodarki - zgodnie z ustawą o działach administracji rządowej. W ramach działań uzupełniających promocję gospodarczą zadania z obszaru dyplomatycznego wsparcia polskich przedsiębiorstw za granicą realizuje utworzona w MSZ w 2006 r. (w efekcie szerszego procesu tzw. ekonomizacji polityki zagranicznej) dyplomacja ekonomiczna2). W szczególności dotyczy to sfery identyfikacji i usuwania barier administracyjnych i systemowych, wspomagania firm w rozwiązywaniu problemów na linii przedsiębiorstwo - administracja oraz udzielania wsparcia dyplomatycznego przedsiębiorstwom o znaczeniu strategicznym w kontaktach z krajami, gdzie taka pomoc jest niezbędna. W tym obszarze MSZ podejmuje następujące działania:
a) wspieranie inicjatyw promocyjnych (seminaria, konferencje, udział w imprezach targowo-wystawienniczych, działalność public relations itp.),
b) interwencje dyplomatyczne,
c) doradztwo i informacja.
Jednym z głównych zadań dyplomacji ekonomicznej jest zwiększenie rangi spraw gospodarczych w kontaktach politycznych oraz uwypuklenie roli placówek w obszarze wspierania interesów przedsiębiorstw o znaczeniu strategicznym dla gospodarki, działających na rynkach zagranicznych. Zadanie to realizowane jest poprzez:
- uwzględnianie problematyki gospodarczej w rozmowach i spotkaniach z partnerami zagranicznymi (dotyczy to również konferencji i innych międzynarodowych wydarzeń wysokiej rangi),
- zapewnianie udziału polskich przedsiębiorstw w programie wizyt politycznych, konsultacjach dwustronnych i posiedzeniach komisji międzyrządowych ds. współpracy gospodarczej,
- przygotowywanie i prezentacja ofert współpracy gospodarczej polskich przedsiębiorstw.
Interwencje dyplomatyczne podejmowane są wobec przedstawicieli administracji rządowej za granicą w odniesieniu do przypadków nieprzestrzegania zobowiązań wynikających z umów i porozumień regulujących sferę międzynarodowego handlu i obrotu kapitałowego.
Kategoria wsparcia informacyjnego obejmuje wszelkie przedsięwzięcia informacyjne, które przyczyniają się do podjęcia przez przedsiębiorców decyzji co do zaangażowania na danym rynku zagranicznym. Działania te realizowane są przede wszystkim bezpośrednio w kraju akredytacji i polegają na organizacji spotkań, seminariów i konferencji oraz udzielaniu informacji pisemnych i ustnych co do warunków podejmowania i prowadzenia działalności gospodarczej. W niektórych przypadkach (tam, gdzie nie funkcjonują wydziały promocji handlu i inwestycji) obejmują także pomoc w nawiązywaniu kontaktów handlowych.
Dodatkowo, mając na uwadze wzrastające zapotrzebowanie na informację ekonomiczną oraz rolę Internetu w jej przekazywaniu, MSZ podjęło inicjatywę przygotowania Informatora Ekonomicznego o Krajach Świata - dostępnego na stronach internetowych MSZ i podlegającego stałej aktualizacji. Został on opracowany przy udziale polskich placówek dyplomatycznych za granicą i zawiera kompendium wiedzy na temat sytuacji makroekonomicznej oraz systemowych i prawno-instytucjonalnych uwarunkowań współpracy z partnerami gospodarczymi w poszczególnych krajach (aktualnie ok. 130), a także praktyczne wskazówki w tym zakresie.
Ponadto w MSZ opracowano średniookresową strategię rozwoju współpracy gospodarczej z wybranymi krajami rozwijającymi się (Wenezuelą, Irakiem, Turkmenistanem, Azerbejdżanem, Kazachstanem, Wietnamem, Libią, ZEA, Angolą i Indonezją). Została ona zatwierdzona przez ministra spraw zagranicznych w lutym 2008 r. We współpracy z instytutami naukowymi przygotowane zostały raporty zawierające diagnozę sytuacji gospodarczej w tych krajach, opis aktualnego stanu kontaktów gospodarczych z Polską, obszarów perspektywicznej współpracy oraz propozycje kompleksowych działań ukierunkowanych na usuwanie istniejących barier i ograniczeń w działalności handlowo-inwestycyjnej. W toku konsultacji sporządzono plany działań dla poszczególnych państw uwzględniające w głównej mierze instrumenty mające bezpośredni wpływ na poprawę warunków funkcjonowania przedsiębiorstw oraz zawierające skonkretyzowane propozycje zadań dla szeregu instytucji oraz resortów m.in. w zakresie: rozwoju bazy prawno-traktatowej, instrumentów finansowego wsparcia eksportu, współpracy rozwojowej, promocji i informacji etc.
W ramach procesu ekonomizacji polityki zagranicznej i polskiej służby dyplomatycznej przygotowane zostały również specjalne zalecenia zobowiązujące placówki dyplomatyczne do wspierania działań handlowych i inwestycyjnych polskich przedsiębiorców na rynkach zagranicznych. Definiują one zasadnicze formy wsparcia i precyzują zasady, jakich należy przestrzegać w kontaktach z przedstawicielami środowisk gospodarczych. Nakładają również na pracowników placówek dyplomatycznych szereg wymogów związanych z ochroną tajemnicy przedsiębiorstwa, zapobieganiem konfliktowi interesów i procedurami antykorupcyjnymi.
W 2009 r. ogółem udzielono wsparcia ponad 70 przedsiębiorstwom działającym w blisko 30 krajach. Niejednokrotnie pomoc dla poszczególnych firm dotyczyła ich aktywności na więcej niż jednym rynku. Przeważały przedsiębiorstwa z sektora energetycznego (22%) i transportowego (15%). Wyróżniającą się grupę stanowiły także firmy z branży górniczej, finansowej i budownictwa.
Z dotychczasowej praktyki wynika, że najpoważniejsze wyzwanie dla polskich przedsiębiorców stanowią w dalszym ciągu rynki krajów WNP, w tym przede wszystkim Rosji, Ukrainy, Białorusi i Turkmenistanu. Jest to również obszar o znaczeniu strategicznym z punktu widzenia bezpieczeństwa energetycznego Polski. W 2009 r. ponad 70% działań wspierających i interwencyjnych podjęto w stosunku do tych krajów.
W roku ubiegłym, w ramach współpracy z Ministerstwem Gospodarki, polskie placówki zagraniczne zrealizowały kilkadziesiąt przedsięwzięć promocyjnych. Przeważały zadania w obszarze wsparcia polskiego eksportu i zainteresowania zagranicznych partnerów polskimi spółkami dysponującymi potencjałem w zakresie działalności na rynkach zagranicznych. Ministerstwo Gospodarki wysoko oceniło dotychczasową współpracę z placówkami i ich wkład w realizację zadań z zakresu promocji handlu i inwestycji.
Jako przykład skutecznych działań wspierających polskie firmy chciałbym podać polsko-wietnamskie konsultacje polityczno-gospodarcze na szczeblu podsekretarzy stanu, które odbyły się w Hanoi w marcu br. Delegacji oficjalnej towarzyszyła grupa ok. 20 przedstawicieli biznesu reprezentujących 11 polskich przedsiębiorstw z różnych sektorów. W ramach konsultacji zorganizowano polsko-wietnamskie forum gospodarcze, podczas którego przedsiębiorcy mieli możliwość zaprezentowania swoich ofert współpracy oraz przeprowadzenia indywidualnych rozmów z partnerami wietnamskimi.
Podobne inicjatywy zostały podjęte w ostatnim okresie w odniesieniu do Indonezji, Chin i Angoli, a planowane są m.in. w Indiach, Meksyku, Libii i Azerbejdżanie. Z inicjatywy ambasady RP w 2009 r. w Japonii przebywała misja ekspertów Ministerstwa Gospodarki oraz 33-osobowa grupa przedsiębiorców polskich z sektora energetycznego, której celem było nawiązanie współpracy z japońskimi firmami w obszarze energetyki nuklearnej oraz dysponującymi zaawansowanymi technologiami spalania węgla. W Nowej Zelandii natomiast przebywała misja handlowa Krajowej Izby Gospodarczej (10 osób reprezentujących zarządy 7 firm). W Tajlandii, w czasie targów Defense & Security, złożyła wizytę polska delegacja przedsiębiorców (pod przewodnictwem podsekretarza stanu w MG). Misja przedsiębiorców udała się również do Kolumbii (październik 2009) i wzięła udział we współorganizowanym przez ambasadę RP Polsko-Kolumbijskim Forum Gospodarczym.
W końcowej fazie znajdują się prowadzone przez MSZ negocjacje umowy ramowej o współpracy z Wenezuelą. Umowa ma na celu przede wszystkim stworzenie warunków sprzyjających zwiększeniu eksportu polskich produktów na rynek wenezuelski oraz zaangażowaniu polskich przedsiębiorstw w tym kraju.
Od połowy lat 90. trwają prace nad ustawą o promocji gospodarczej Polski, która umożliwi stworzenie kompleksowego systemu promocji gospodarczej, wzmocnienie pozycji międzynarodowej polskich przedsiębiorstw i przyczyni się do umocnienia pozycji Polski w światowym obrocie gospodarczym.
Z wyrazami szacunku
Sekretarz stanu
Jan Borkowski
Warszawa, dnia 17 czerwca 2010 r.
1) W ustawie z dn. 27 sierpnia 2009 r. o Komitecie Spraw Europejskich termin ten został doprecyzowany jako promocja gospodarki polskiej w kraju i zagranicą.
2) Porozumienie między Ministrem Gospodarki a Ministrem Spraw Zagranicznych z dn. 7 lutego 2006 r. w sprawie utworzenia dyplomacji ekonomicznej.