VI kadencja

Zapytanie nr 10522

do ministra sprawiedliwości

w sprawie zwiększenia wysokości kwoty podstawowej ryczałtu za przeprowadzenie postępowania mediacyjnego w sprawach karnych niezależnie od uregulowania kwestii opodatkowania tego wynagrodzenia podatkiem od towarów i usług

   Koszt mediacji karnej skierowanej z sądu pokrywa w całości Skarb Państwa. Zgodnie z rozporządzeniem ministra sprawiedliwości z dnia 18 czerwca 2003 r. osobie lub instytucji prowadzącej postępowanie mediacyjne wypłacany jest ryczałt w kwocie 120 zł oraz 20 zł ryczałtu za doręczenia.

   Kwota ryczałtu wypłacana jest za całość postępowania bez względu na ilość przeprowadzonych spotkań. Jeśli strony wyrażą zgodę na mediację i dojdzie do postępowania, wymaga ono co najmniej 4 spotkań mediacyjnych. W przypadku mediacji pośredniej spotkania prowadzone są osobno ze stronami, co zwiększa ilość sesji i wydłuża czas postępowania.

   Zgodnie ze standardami prowadzenia mediacji i postępowania mediatora przyjętymi przez Społeczna Radę do spraw Alternatywnych Metod Rozwiązywania Konfliktów i Sporów przy Ministrze Sprawiedliwości (standard IX) mediator powinien zapewnić stronom odpowiednie miejsce do prowadzenia mediacji takie, aby stwarzać stronom poczucie bezpieczeństwa, zapewniając neutralność i poufność postępowania. Lokal przeznaczony na mediację musi mieć odpowiednią ilość pomieszczeń i zapewnić stronom podstawowe wygody.

   W przypadku wielu ośrodków mediacyjnych stosujących wysokie standardy pracy mediację prowadzi jednocześnie dwóch mediatorów i ryczałt dzieli się pomiędzy nich. Konieczność poniesienia wszystkich koniecznych opłat związanych z wynajmem lokalu o odpowiednim standardzie, utrzymaniem biura sprawia, że kwota podstawowa ryczałtu za całość postępowania ustalona 8 lat temu nie jest adekwatna nie tylko do nakładu pracy mediatora, ale nawet do podstawowych kosztów ponoszonych w związku z prowadzeniem postępowania.

   Mediacja w postepowaniu karnym ma szczególne znaczenie i jest zgodna z duchem koncepcji sprawiedliwości naprawczej uwzględniającej potrzeby ofiary przestępstwa. Bardzo często skraca i wspomaga postępowanie przed sądem, co obniża także jego koszty.

   Postępowanie wymaga szczególnych umiejętności i zaangażowania mediatora oraz ciągłego podnoszenia kwalifikacji. Zgodnie ze standardem VI prowadzenia mediacji i postępowania mediatora społecznej rady przy ministrze sprawiedliwości jak i Europejskiego kodeksu postępowania mediatorów, mediator powinien stale pogłębiać i doskonalić swoje umiejętności.

   Obniżony poziom wynagrodzenia nie będzie pozwalał mediatorom na prawidłowe wykonywanie zawodu i może prowadzić do konieczności rezygnacji z pełnienia tej funkcji.

   Wobec planów szerszego wprowadzania mediacji, a szczególnie zwiększenia ilości spraw karnych odsyłanych do postępowania mediacyjnego jest to czynnik utrudniający rozwój tej instytucji w Polsce.

   Dobrym rozwiązaniem sprawdzającym się rozliczeniem ryczałtowym jest metoda przyjęta w mediacjach z nieletnim sprawcą czynu karalnego. Nie ustala się w niej konkretnej kwoty, tylko procent od podstawowego wynagrodzenia kuratora zawodowego (w przypadku mediacji z nieletnim sprawcą jest to 10%).

   Ze względu na postęp mediacji w Polsce, zalecany także przez rekomendacje Unii Europejskiej ogromnie istotne wydaje się wsparcie tej instytucji poprzez urealnienie poziomu wynagrodzenia mediatora, uwzględniającego ponoszone koszty i nakład pracy.

   W związku z powyższym proszę Pana Ministra o odpowiedź, czy możliwe jest zwiększenie kwoty podstawowej ryczałtu dla instytucji lub osoby za przeprowadzenie postępowania mediacyjnego, określonego w rozporządzeniu ministra sprawiedliwości z 18 czerwca 2008 r., niezależnie od prac prowadzonych nad uregulowaniem podatku VAT od tych czynności.

   Z poważaniem

   Poseł Piotr Ołowski

   Warszawa, dnia 16 sierpnia 2011 r.