VI kadencja

Odpowiedź ministra edukacji narodowej

na interpelację nr 387

w sprawie finansowania indywidualnego nauczania dzieci i młodzieży

   Szanowny Panie Marszałku! Nawiązując do interpelacji Pana Posła Stanisława Zająca z dnia 6 grudnia 2007 r. (nr SPS-023-387/08) w sprawie finansowania indywidualnego nauczania dzieci i młodzieży, uprzejmie Pana Marszałka informuję.

   Zadania oświatowe realizowane w szkołach i placówkach prowadzonych (dotowanych) przez jednostki samorządu terytorialnego uwzględnione są przy podziale części oświatowej subwencji ogólnej. Wyjątek stanowią następujące zadania finansowane głównie z dochodów własnych jednostek samorządu terytorialnego:

   - przedszkola ogólnodostępne oraz oddziały ogólnodostępne w przedszkolach integracyjnych,

   - oddziały ˝0˝ w szkołach podstawowych,

   - dowożenie uczniów do szkół,

   - inwestycje oświatowe.

   Zgodnie z art. 28 ust. 1 ustawy z dnia 13 listopada 2003 r. o dochodach jednostek samorządu terytorialnego (Dz. U. Nr 203, poz. 1966, z późn. zm.) kwotę przeznaczoną na część oświatową subwencji ogólnej dla wszystkich jednostek samorządu terytorialnego ustala się w wysokości łącznej kwoty części oświatowej subwencji ogólnej nie mniejszej niż przyjęta w ustawie budżetowej w roku bazowym, skorygowanej o kwotę innych wydatków z tytułu zmiany realizowanych zadań oświatowych.

   Sposób podziału subwencji oświatowej pomiędzy jednostki samorządu terytorialnego określa algorytm stanowiący załącznik do rozporządzenia ministra edukacji narodowej z dnia 21 grudnia 2007 r. w sprawie sposobu podziału części oświatowej subwencji ogólnej dla jednostek samorządu terytorialnego w roku 2008 (Dz. U. Nr 247, poz. 1825).

   Ze względu na rozbudowaną strukturę zadań edukacyjnych realizowanych przez jednostki samorządu terytorialnego formuła algorytmicznego podziału subwencji oświatowej uwzględnia szereg czynników i parametrów obrazujących specyfikę kształtowania składowych elementów subwencji w odniesieniu zarówno do zadań szkolnych, jak i zadań pozaszkolnych. Algorytm podziału subwencji oświatowej uzależnia wysokość przyznawanych środków od skali i struktury realizowanych zadań, mierzonych liczbą uczniów i wychowanków, z uwzględnieniem stopni awansu zawodowego nauczycieli, z wyłączeniem zadań związanych z dowozem uczniów oraz zadań związanych z prowadzeniem przedszkoli ogólnodostępnych i oddziałów ogólnodostępnych w przedszkolach z oddziałami integracyjnymi.

   Konstrukcja algorytmu opiera się na kluczowym i podstawowym założeniu, iż środki subwencyjne dzielone są według kryteriów jednolitych i powszechnych, a zatem identycznych dla wszystkich j.s.t. Uwzględnione w algorytmie regulacje oparte są na rozwiązaniach polegających na zastosowaniu zasady, że ˝pieniądz idzie za uczniem˝, co oznacza naliczanie subwencji na podstawie liczby uczniów uczęszczających do szkół i placówek oświatowych prowadzonych bądź dotowanych przez poszczególne gminy, powiaty i województwa samorządowe.

   Należy podkreślić, że o przeznaczeniu środków otrzymanych z tytułu subwencji ogólnej (w tym części oświatowej) decyduje - zgodnie z ww. ustawą o dochodach jednostek samorządu terytorialnego - organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego (tj. rada gminy, rada powiatu lub sejmik wojewódzki).

   Zgodnie z postanowieniami ww. rozporządzenia ministra edukacji narodowej (§ 2 ust. 4) podział części oświatowej jest dokonywany również z uwzględnieniem przez jednostkę samorządu terytorialnego wydatków związanych z finansowaniem indywidualnego nauczania.

   Zgodnie z art. 71b ust. 1a ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572, z późn. zm.) indywidualnym nauczaniem obejmuje się dzieci i młodzież, których stan zdrowia uniemożliwia lub znacznie utrudnia uczęszczanie do szkoły. Taka forma nauczania przeznaczona jest przede wszystkim dla uczniów poważnie chorych, np. po operacjach, po wypadkach, a także uczniów posiadających jednocześnie orzeczenie o niepełnosprawności oraz indywidualnym nauczaniu. Indywidualne nauczanie dzieci i młodzieży organizuje się na okres określony w orzeczeniu o potrzebie indywidualnego nauczania, o którym mowa w art. 71b ust. 3 ww. ustawy.

   W przypadku ucznia posiadającego orzeczenie o niepełnosprawności oraz wymagającego stosowania specjalnej organizacji nauki i metody pracy na podstawie orzeczeń, o których mowa w art. 71b ust. 3 ustawy o systemie oświaty, kwota części oświatowej przypadająca na jednego ucznia przeliczeniowego (finansowy standard A) zwiększana jest według poszczególnych wag P:

   - P₂ = 1,40 - dla uczniów z upośledzeniem umysłowym w stopniu lekkim, niedostosowanych społecznie, z zaburzeniami zachowania, zagrożonych uzależnieniem, zagrożonych niedostosowaniem społecznym, z chorobami przewlekłymi - wymagających stosowania specjalnej organizacji nauki i metod pracy;

   - P₃ = 2,90 - dla uczniów niewidomych i słabowidzących, z niepełnosprawnością ruchową, z zaburzeniami psychicznymi - wymagających stosowania specjalnej organizacji nauki i metod pracy;

   - P₄ = 3,60 - dla uczniów niesłyszących i słabosłyszących, z upośledzeniem umysłowym w stopniu umiarkowanym lub znacznym;

   - P₅ = 9,50 - dla dzieci i młodzieży z upośledzeniem umysłowym w stopniu głębokim realizujących obowiązek szkolny lub obowiązek nauki poprzez uczestnictwo w zajęciach rewalidacyjno-wychowawczych organizowanych w szkołach podstawowych i gimnazjach, dla uczniów z niepełnosprawnościami sprzężonymi oraz autyzmem.

   Należy ponadto nadmienić, że kwoty subwencji oświatowej nie można wprost odnosić do zadań oświatowych nałożonych na jednostki samorządu terytorialnego. W obowiązującym systemie prawnym nie ma przepisu, z którego wynikałoby, iż budżet państwa gwarantuje w ramach części oświatowej subwencji ogólnej środki na pokrycie wszystkich wydatków na realizację zadań oświatowych jednostek samorządu terytorialnego. Przepisy ustawy o systemie oświaty (art. 5a ust. 3) określają, że środki niezbędne na realizację zadań oświatowych, o których mowa w ust. 2 tej ustawy, zagwarantowane są w dochodach jednostek samorządu terytorialnego. W myśl art. 167 ust. 2 Konstytucji RP dochodami jednostek samorządu terytorialnego są dochody własne, subwencje ogólne (w tym oświatowa) i dotacje celowe z budżetu państwa. Oznacza to, iż część oświatowa subwencji ogólnej jest jedynie jednym ze źródeł dochodów jednostek samorządu terytorialnego. Kształtowanie wysokości subwencji oświatowej dla poszczególnych jednostek samorządu terytorialnego musi zatem uwzględniać obiektywne wskaźniki umożliwiające dokonanie podziału środków części oświatowej subwencji ogólnej według kryteriów jednolitych i powszechnych dla wszystkich jednostek samorządu terytorialnego.

   Ministerstwo Edukacji Narodowej podjęło działania związane z ewentualną zmianą systemu podziału między jednostki samorządu terytorialnego części oświatowej subwencji ogólnej. W tym zakresie trwają dyskusje zarówno w środowisku samorządowym, rządowym, jak i naukowym.

   Minister

   Katarzyna Hall

   Warszawa, dnia 18 stycznia 2008 r.